- 17 Kas 2020
- 918
- 502
BIOS (Basic Input-Output System) (Temel Giriş-Çıkış Sistemi), bilgisayarımızın çalışması için çok önemli bir çalışma şekline sahip bir yazılımdır. Yani bilgisayarın ilk açılma işlevini sağlar ve BIOS olmadan bilgisayarımızın açılma imkânı olmayacaktır. Bilgisayarın donanımsal birimleri ve yazılımsal birimleri arasında ilişki kurulmasını sağlar. Bios içerisindeki yazılım kalıcı bir belleğe sahiptir ve EPROM (Erasable Programmable Read Only Memory- Silinip Programlanabilir Salt Okunur Bellek) adındaki yonga üzerinde ROM Bellek (Read Only Memory-Salt Okunur Bellek) şeklinde hafızası vardır. Yani elektrik kesintisi, bilgisayarın kapatılması veya çökmesiyle belleği silinmemektedir. Anakarta sabitlenmiş olan BIOS, yonga adı verilen mikroçip içerisinde depolanır.
BIOS yapısını görsel anlamda düşünürsek, anakart üzerinde bulunan küçük bir çip’tir diye tanımlayabiliriz. Birçok modeli anakarta lehimlidir ve direkt elle sökülemez, bazıları ise elle çıkarılıp takılabilir şekilde tasarlanmıştır. İkisi arasında yazılımsal bir fark yoktur, sadece elle çıkarılabilen çip daha kullanışlı, tamiri daha kolaydır; ayrıca zamandan ve masraftan tasarruf edilmesini sağlar.
Bahsi geçen bu özelliklere bakılarak BIOS için şunu da söyleyebiliriz: Hem donanım hem de yazılım özelliklerini taşmaktadır. Bu yüzden bilişim literatüründe kullanılan "donanım yazılımı" (bellenim) kavramıyla ifade edilir. Hem elektronik hem de bilişim alanında donanım yazılımı, kalıcı bellek ve veri deposu olarak işlem yapmaktadır.
BIOS yapısını görsel anlamda düşünürsek, anakart üzerinde bulunan küçük bir çip’tir diye tanımlayabiliriz. Birçok modeli anakarta lehimlidir ve direkt elle sökülemez, bazıları ise elle çıkarılıp takılabilir şekilde tasarlanmıştır. İkisi arasında yazılımsal bir fark yoktur, sadece elle çıkarılabilen çip daha kullanışlı, tamiri daha kolaydır; ayrıca zamandan ve masraftan tasarruf edilmesini sağlar.
Bahsi geçen bu özelliklere bakılarak BIOS için şunu da söyleyebiliriz: Hem donanım hem de yazılım özelliklerini taşmaktadır. Bu yüzden bilişim literatüründe kullanılan "donanım yazılımı" (bellenim) kavramıyla ifade edilir. Hem elektronik hem de bilişim alanında donanım yazılımı, kalıcı bellek ve veri deposu olarak işlem yapmaktadır.
BIOS’un temel çalışma mantığı şöyle sıralanabilir:
-İşletim sisteminin başlatılmasını sağlar.
-Donanım birimlerini işlemciye tanıtır.
-Sistemin açılması sırasında sürücüleri ve donanım işlevlerini test eder ve bunlarda herhangi bir sorun olup olmadığını tespit eder.
-Donanım birimlerinin hangisine ne kadar voltaj verileceğini ve bu birimlerin hangi modda çalıştırılması gerektiğini belirler.
-İşletim sisteminin başlatılması için önyükleme (boot) yapar.
-Bilgisayar başlatıldığında, bu başlatma sürecini düzgün şekilde başlatmak için çip, BIOS’u çalıştırır.
-Bilgisayarın başlatılması sırasında, bilgisayar ve donanım parçaları ile sorunsuz bir iletişimin sağlanması ve bunların birlikte çalışmaları için BIOS, sürücülerin düzgün şekilde bilgisayara tanıtılması işlevini yürütmektedir. Bütün bunlardan sonra sistemlerin kontrolü işletim sistemine devredilerek bilgisayarın başlatılması sağlanır.
Bir Sorun Olduğunda Neler Yapılabilir?
BIOS çipi herhangi bir hasar gördüğünde yenisiyle değiştirilmesi veya yeni anakart alınması gerekmektedir. Çipi değiştirmek çok karmaşık, hassas ve zordur. Bu değişim için teknik bilgisayar bilgisi ve deneyimi gerekmektedir. Bu yüzden çoğunlukla yeni anakart alımı yapılmakta veya anakart tamiriyle ilgilenen bir uzmandan bu işlemin yapılması istenebilmektedir. Ama işlevini yitirmiş bir parçayı değiştirmeyi denemek de mantıksız bir deneme değildir. Sonucunda başarılı olunamasa bile bir tecrübe ve el yatkınlığı kazanılabilinir. Tabii ki diğer devre elemanlarına zarar vermemek için çok dikkatli olunmalıdır.
Son düzenleme: