Bu yazıda CD kayıt teknolojisi hakkında birtakım bilgileri paylaşacağız. CD yazıcıları nasıl çalışır? kayıt işlemi nasıl gerçekleşir? CD' lerin yapısı nasıldır? CD' lerin yüzeyine neler "kazınır"? gibi soruları inceleyeceğiz. Öncelikle konu hakkında fazla bilgi sahibi olmayan arkadaşlarımızı kısaltmalar konusunda bilgilendirelim, CD, Compact Disc sözcüklerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır.
CD kayıt teknolojisi artık oldukça gelişti ve oldukça yüksek performans alınabilir hale geldi. CD kayıt cihazları yeni çıktıklarında, kullanıcılar bazı sorunlarla karşı karşıya kalabiliyordu, yazıcılar çok yavaştı, CD-R' lar kayıt sırasında arızalanıyor ve boşa gidiyordu, sonra CD-RW teknolojisi ile tanıştık, bu teknoloji sayesinde CD' leri 3.5" disketler gibi kullanabilir olduk. Kayıt teknolojisindeki taşlar yerine oturdukça ilk karşılaşılan sorunlar da yavaş yavaş ortadan kalkmaya başladı. Artık kayıt hızında yüksek rakamlara ulaşıldı ve kayıt süreleri oldukça kısaldı. Ayrıca CD-R' ların "yanarak" boşa gitmesi gibi durumlarla karşılaşma sıklığı da azaldı.
Günümüzde 32x yazma, 12x yeniden yazma ve 48x okuma hızına erişmiş olan CD kayıt cihazlarının yanı sıra, 48x hızda kayıt yapılabilen CD-R' lar standart olarak satın alabileceğiniz ürünler.
CD' lerin değişik tipte ve özellikte olanları bulunmaktadır, ancak hepsinin birtakım ortak yönleri vardır. Bütün CD' lerin çapları 12 cm' dir, kalınlıkları 1.2 mm' dir ve birden fazla tabakadan oluşurlar, bunlar sırasıyla etiket yüzeyi, koruyucu tabaka, yansıtıcı tabaka, pit,land alanları ve polikarbonat alt tabakadır. Hazır kaydedilmiş olarak satın aldığınız veri ya da müzik diskleri preslenmiş disk olarak adlandırılır, bu disklerin yapısı ile CD-R disklerin yapıları birbirleriyle hemen hemen aynıdır. Tüm CD' lerde içten başlayıp dışa doğru giden spiral bir yol bulunur. CD okuyucudan gönderilen lazer ışını bu yolu kılavuz edinerek CD yüzeyindeki verileri okur. Bu yol yaklaşık 5-6 km uzunluktadır.
Hazır (preslenmiş) disklerde veri polikarbonat tabakasına çukurlar halinde (pit) işlenmiştir, çukurların dışında kalan ve onlara göre yüksek olan bölümlere ise yükselti (lands) denir. Verilerin işlendiği çukurların derinliği 0.1 mikrometreden biraz daha fazladır. Genişlikleri ise 0.5 mikrometre civarındadır. Lazer ışını bu çukur ve yükseltilerden farklı yansıtıldığından, sonuçta okunan veri de 1 ve 0' lar şeklinde olur. Bu şekilde veri demeti elde edilir ve CD okuyucunun elektronik devrelerine teslim edilir.
CD-R' larda yansıtıcı tabaka ile polikarbonat tabaka arasında renkli bir katman daha bulunur. Bu renkli katman ışığa duyarlı organik bir madde içerir. Kayıt için gönderilen lazer ışını bu tabakada değişikliklere yol açarak çukur ve yükseltileri oluşturur. CD-R' ın iç tarafından başlayarak dışa doğru veriler yazılır.
Diskin iç kısmında Lead-In adı verilen bir bölüm bulunur ve TOC (Table of Contents) buraya yazılır. Dış kısımda ise verinin bittiğini belirten Lead-Out kısmı bulunur. Lead Out kısmı belirli bir sayıda veriyi içerir. Bu müzik diskleri için 90 saniyelik bir mutlak sessizlik, veri diskleri için ise sadece 0 verisini içeren bir bölümdür. Bu iki kısım arasında ise verilerin işlendiği kısım bulunur.
Bir diskteki veri izlerine kayıt birimi adı verilir (session), eğer disk birden çok kez kayıt yapılmış olan bir diskse, birden fazla kayıt birimi içerir ve bu tip disklere çoklu kayıt birimi içeren diskler (multisession disk) adı verilir. Multisession diskteki verileri, her CD okuyucu okuyamaz, kayıt işlemi bir daha yapılamayacak şekilde sonlandırıldıysa, o diski her türlü CD okuyucu okuyabilir.
Kayıt işlemi için üç ayrı yöntem kullanılır.DAO, TAO ve PW. İlkinde (Disk at Once) diske kaydedilecek veri demeti bir kerede kaydedilir ve yazma sırasında veri akışı durursa o CD kullanılamaz hale gelir. İkinci yöntemde (Track at Once) veri demetleri birbirinden ayrı "izler" olarak kaydedildiğinden, hatalı verinin olduğu bölüm hariç, diğer izlerin taşıdığı verilere ulaşılabilir. Packet Writing yönteminde ise veriler ayrı paketler halinde yazılır.
Aşağıdaki şemada çeşitli disklerin tabakalarını görüyorsunuz, bu kesit disk tabakalarını göstermekte. Disklerin kalınlığının 1.2 mm olduğunu belirtmiştik. Soldaki şekil preslenmiş bir diskin kesitini temsil ediyor. Ortadaki ve sağdaki şekillerde, pres diskten farklı olarak bir foto duyarlı tabaka görülüyor. Lazer ışını her zaman pit ve land alanlarının bulunduğu noktaya odaklanır.
CD kayıt işlemi sırasında karşılaşabileceğiniz birtakım problemleri göz ardı edemezsiniz. Sonuçta, kayıt sırasında hata oluşursa kullanmakta olduğunuz disk muhtemelen tekrar kullanılamaz duruma gelecektir. Bunun için dikkat etmeniz gereken noktalar arasında CD kayıt cihazınızın tampon belleği, kayıt cihazının maksimum kayıt hızı, CD' in maksimum kaydedilebilme hızı, kopyalama yöntemi gibi başlıklar yer alır.
Öncelikle kayıt işine başlarken, ne tür bir kayıt yapacağınızı bilmeniz gerekir, CD yazma progra****n size sorduğu soruları doğru bir şekilde yanıtlamanız başarılı bir kayıt için ilk adımdır. Diskten diske kopyalama yapıyorsanız, birçok yazılımın sunduğu bir yöntem olan On The Fly yöntemini kullanabilirsiniz. Bu yöntemde veriler kaynak diskten okunduktan sonra doğrudan hedef diskin yüzeyine yazılacaktır. Bu yöntemi seçmemeniz halinde veri önce sabit diskinizde önceden tanımlı bir geçici klasöre kopyalanacak ve ardından hedef diskinize yazılmaya başlanacaktır. Bu yöntemi kaynak diskinizin sağlık bir şekilde okunabileceğinden emin değilseniz kullanabilirsiniz (Örneğin yüzeyinde çizikler bulunan bir disk).
Yazılım destekliyorsa ve elbette yeterli zamanınız varsa, yazma işleminden sonra verilerin doğrulanması işlemini de seçebilirsiniz. Bu, sizin kaydını yaptığınız diskin kayıt işleminin başarıyla sonuçlandığını doğrulamanızı sağlar.
Yeni bir CD yazıcı almayı planlıyorsanız yeni teknolojilerle birlikte sunulmaya başlanan çeşitli koruyucu özellikleri olan yazıcıları seçebilirsiniz. Bu özellikleri ayrıntılı olarak incelemeden CD yazıcı almamalısınız. Örneğin, bazı markalar, Buffer Underrun Protect (yetersiz tampon koruması) gibi özellikler sunarak kayıt sırasında CD' inizin "yanmasını" engelliyor.
Kopya korumalı disklerin kopyalanması sırasında, bu sorunu aşmanıza yardımcı olacak çeşitli yazılımlar mevcut. İnternet üzerinde araştırma yaparak "copy protected" diskleri nasıl kaydedebileceğiniz dair bilgiler ve gerekli yazılımları bulabilirsiniz.
Yeni bir CD yazıcı aldığınızda büyük olasılıkla cihazla birlikte size bir de yazılım verilecektir. Gerekirse ve olanaklıysa yazılımı kurduktan sonra üretici firmanın web sitesinden "varsa" gerekli güncelleştirmeleri indirmeniz de yararlı olabilir.
Yazıyı bitirmeden bir kavram karmaşasına değinelim; CD' nin "yanması" aslında istenen bir şeydir. Bu işin İngilizce adı "CD Burning" dir ve gerçekten de kaydedilebilir diskler, kayıt sırasında lazer ışını aracılığıyla "yakılır". Lazer ışınını odaklandığı tabakada saniyeden çok çok kısa bir zaman dilimi için birkaç yüz derecelik sıcaklık meydana gelir. Yani kayıt sırasında gerçekten CD yanar. Türkçe' de ise böyle bir işlem için kullanılacak "yanmak" sözcüğü bozulmak, boşa gitmek anla**** geliyor. Bu kavram karmaşasını, CD kaydetme işlemine "kaydetmek" ya da "yakmak", kayıt sırasında hata oluşması sonucu diskin çöpe gitmesi durumuna da "bozulmak" sözcüklerini kullanarak aşabiliriz.
CD kayıt teknolojisi artık oldukça gelişti ve oldukça yüksek performans alınabilir hale geldi. CD kayıt cihazları yeni çıktıklarında, kullanıcılar bazı sorunlarla karşı karşıya kalabiliyordu, yazıcılar çok yavaştı, CD-R' lar kayıt sırasında arızalanıyor ve boşa gidiyordu, sonra CD-RW teknolojisi ile tanıştık, bu teknoloji sayesinde CD' leri 3.5" disketler gibi kullanabilir olduk. Kayıt teknolojisindeki taşlar yerine oturdukça ilk karşılaşılan sorunlar da yavaş yavaş ortadan kalkmaya başladı. Artık kayıt hızında yüksek rakamlara ulaşıldı ve kayıt süreleri oldukça kısaldı. Ayrıca CD-R' ların "yanarak" boşa gitmesi gibi durumlarla karşılaşma sıklığı da azaldı.
Günümüzde 32x yazma, 12x yeniden yazma ve 48x okuma hızına erişmiş olan CD kayıt cihazlarının yanı sıra, 48x hızda kayıt yapılabilen CD-R' lar standart olarak satın alabileceğiniz ürünler.
CD' lerin değişik tipte ve özellikte olanları bulunmaktadır, ancak hepsinin birtakım ortak yönleri vardır. Bütün CD' lerin çapları 12 cm' dir, kalınlıkları 1.2 mm' dir ve birden fazla tabakadan oluşurlar, bunlar sırasıyla etiket yüzeyi, koruyucu tabaka, yansıtıcı tabaka, pit,land alanları ve polikarbonat alt tabakadır. Hazır kaydedilmiş olarak satın aldığınız veri ya da müzik diskleri preslenmiş disk olarak adlandırılır, bu disklerin yapısı ile CD-R disklerin yapıları birbirleriyle hemen hemen aynıdır. Tüm CD' lerde içten başlayıp dışa doğru giden spiral bir yol bulunur. CD okuyucudan gönderilen lazer ışını bu yolu kılavuz edinerek CD yüzeyindeki verileri okur. Bu yol yaklaşık 5-6 km uzunluktadır.
Hazır (preslenmiş) disklerde veri polikarbonat tabakasına çukurlar halinde (pit) işlenmiştir, çukurların dışında kalan ve onlara göre yüksek olan bölümlere ise yükselti (lands) denir. Verilerin işlendiği çukurların derinliği 0.1 mikrometreden biraz daha fazladır. Genişlikleri ise 0.5 mikrometre civarındadır. Lazer ışını bu çukur ve yükseltilerden farklı yansıtıldığından, sonuçta okunan veri de 1 ve 0' lar şeklinde olur. Bu şekilde veri demeti elde edilir ve CD okuyucunun elektronik devrelerine teslim edilir.
CD-R' larda yansıtıcı tabaka ile polikarbonat tabaka arasında renkli bir katman daha bulunur. Bu renkli katman ışığa duyarlı organik bir madde içerir. Kayıt için gönderilen lazer ışını bu tabakada değişikliklere yol açarak çukur ve yükseltileri oluşturur. CD-R' ın iç tarafından başlayarak dışa doğru veriler yazılır.
Diskin iç kısmında Lead-In adı verilen bir bölüm bulunur ve TOC (Table of Contents) buraya yazılır. Dış kısımda ise verinin bittiğini belirten Lead-Out kısmı bulunur. Lead Out kısmı belirli bir sayıda veriyi içerir. Bu müzik diskleri için 90 saniyelik bir mutlak sessizlik, veri diskleri için ise sadece 0 verisini içeren bir bölümdür. Bu iki kısım arasında ise verilerin işlendiği kısım bulunur.
Bir diskteki veri izlerine kayıt birimi adı verilir (session), eğer disk birden çok kez kayıt yapılmış olan bir diskse, birden fazla kayıt birimi içerir ve bu tip disklere çoklu kayıt birimi içeren diskler (multisession disk) adı verilir. Multisession diskteki verileri, her CD okuyucu okuyamaz, kayıt işlemi bir daha yapılamayacak şekilde sonlandırıldıysa, o diski her türlü CD okuyucu okuyabilir.
Kayıt işlemi için üç ayrı yöntem kullanılır.DAO, TAO ve PW. İlkinde (Disk at Once) diske kaydedilecek veri demeti bir kerede kaydedilir ve yazma sırasında veri akışı durursa o CD kullanılamaz hale gelir. İkinci yöntemde (Track at Once) veri demetleri birbirinden ayrı "izler" olarak kaydedildiğinden, hatalı verinin olduğu bölüm hariç, diğer izlerin taşıdığı verilere ulaşılabilir. Packet Writing yönteminde ise veriler ayrı paketler halinde yazılır.
Aşağıdaki şemada çeşitli disklerin tabakalarını görüyorsunuz, bu kesit disk tabakalarını göstermekte. Disklerin kalınlığının 1.2 mm olduğunu belirtmiştik. Soldaki şekil preslenmiş bir diskin kesitini temsil ediyor. Ortadaki ve sağdaki şekillerde, pres diskten farklı olarak bir foto duyarlı tabaka görülüyor. Lazer ışını her zaman pit ve land alanlarının bulunduğu noktaya odaklanır.
Öncelikle kayıt işine başlarken, ne tür bir kayıt yapacağınızı bilmeniz gerekir, CD yazma progra****n size sorduğu soruları doğru bir şekilde yanıtlamanız başarılı bir kayıt için ilk adımdır. Diskten diske kopyalama yapıyorsanız, birçok yazılımın sunduğu bir yöntem olan On The Fly yöntemini kullanabilirsiniz. Bu yöntemde veriler kaynak diskten okunduktan sonra doğrudan hedef diskin yüzeyine yazılacaktır. Bu yöntemi seçmemeniz halinde veri önce sabit diskinizde önceden tanımlı bir geçici klasöre kopyalanacak ve ardından hedef diskinize yazılmaya başlanacaktır. Bu yöntemi kaynak diskinizin sağlık bir şekilde okunabileceğinden emin değilseniz kullanabilirsiniz (Örneğin yüzeyinde çizikler bulunan bir disk).
Yazılım destekliyorsa ve elbette yeterli zamanınız varsa, yazma işleminden sonra verilerin doğrulanması işlemini de seçebilirsiniz. Bu, sizin kaydını yaptığınız diskin kayıt işleminin başarıyla sonuçlandığını doğrulamanızı sağlar.
Yeni bir CD yazıcı almayı planlıyorsanız yeni teknolojilerle birlikte sunulmaya başlanan çeşitli koruyucu özellikleri olan yazıcıları seçebilirsiniz. Bu özellikleri ayrıntılı olarak incelemeden CD yazıcı almamalısınız. Örneğin, bazı markalar, Buffer Underrun Protect (yetersiz tampon koruması) gibi özellikler sunarak kayıt sırasında CD' inizin "yanmasını" engelliyor.
Kopya korumalı disklerin kopyalanması sırasında, bu sorunu aşmanıza yardımcı olacak çeşitli yazılımlar mevcut. İnternet üzerinde araştırma yaparak "copy protected" diskleri nasıl kaydedebileceğiniz dair bilgiler ve gerekli yazılımları bulabilirsiniz.
Yeni bir CD yazıcı aldığınızda büyük olasılıkla cihazla birlikte size bir de yazılım verilecektir. Gerekirse ve olanaklıysa yazılımı kurduktan sonra üretici firmanın web sitesinden "varsa" gerekli güncelleştirmeleri indirmeniz de yararlı olabilir.
Yazıyı bitirmeden bir kavram karmaşasına değinelim; CD' nin "yanması" aslında istenen bir şeydir. Bu işin İngilizce adı "CD Burning" dir ve gerçekten de kaydedilebilir diskler, kayıt sırasında lazer ışını aracılığıyla "yakılır". Lazer ışınını odaklandığı tabakada saniyeden çok çok kısa bir zaman dilimi için birkaç yüz derecelik sıcaklık meydana gelir. Yani kayıt sırasında gerçekten CD yanar. Türkçe' de ise böyle bir işlem için kullanılacak "yanmak" sözcüğü bozulmak, boşa gitmek anla**** geliyor. Bu kavram karmaşasını, CD kaydetme işlemine "kaydetmek" ya da "yakmak", kayıt sırasında hata oluşması sonucu diskin çöpe gitmesi durumuna da "bozulmak" sözcüklerini kullanarak aşabiliriz.
