Merhaba TürkHackTeam Ailesi
Bugün sizlere İşlemci Nedir Ne İşe Yarar? bundan bahsedeceğim.
İşlemci Nedir Ne İşe Yarar?
İşlemci, kısaca bilgisayarın beynidir. Yani insanı nasıl beyin yönetiyorsa ve organlarının düzenli bir biçimde iletişimini, çalışmasını sağlıyorsa işlemci de bilgisayarı yönetiyor, parçaların düzenli bir biçimde çalışmasını sağlıyor.
İşlemci için söylenen farklı isimler vardır. Bunlar CPU, mikroişlemci, MİB gibi kelimelerdir. Aslında hepsi aynı şeyi ifade etmektedir. Bazıları arama motorları üzerinden araştırma yaparken islemci nedir biçiminde arama kutusuna yazıyorlar. Ama ne olursa olsun arama motorları o konu da bize doğru sonuçlara ulaştırıyor.
CPU kelimesi, Central Processing Unit kelimelerinin baş harflerinin alınarak bir araya getirilerek oluşturulmuş bir kelimedir. Central Processing Unit Türkçede merkezi işlem birimi manasına gelmektedir. Anlayacağınız üzere MİB kelimesi de bu kelimelerin baş harflerinden oluşmuştur.
İşlemci Nasıl Çalışır İşlemcinin Yapısı Nasıldır?
İşlemciler bilgileri ve komutları işlerken 1 ve 0 olmak üzere dijital bilgi yapısını kullanırlar. Aslında bu 1 ve 0lar mantıksal değerlerdir. Elektrik var ise 1 yoksa 0 olarak düşünme mantığıdır. Bu 1 ve 0lara bilgisayardaki en küçük bilgi yani bir denilmektedir. İşlemciler bilgileri bit bit işlerler.
İşlemcinin yapısında milyonlarca transistör denilen yarı iletken elektronik devre elemanları bulunmaktadır. O kadar transistör işlemcinin içerisine nasıl konulmuş diye düşündüğünüzün farkındayım. Gelişen teknolojiyle birlikte kullanılan nano teknoloji ile mümkün olabilen bir durumdur.
İşlemciler yapılarında bulunan belleklerde sakladıkları komutları dışarıdan gelen istek ve uyarılara göre çalıştırmaktadırlar. Bütün dışarıdan gelecek komutlar, istekler işlemcinin anlayacağı bir şekle dönüştürülür. Bu işlemler işlemcinin bellek yapısındaki komut seti sayesinde gerçekleşir.
İşlemcilerdeki komut setleri CISC ve RISC olmak üzere 2 çeşittir.
CISC: Bir seferde birden fazla işlemi gerçekleştirebilen komutlara sahip işlemci mimarisine CISC denir.
RISC: RISC, CISC komut yapısının tam tersidir. Her seferde bir işlem gerçekleştiren işlemci mimarisidir. Bu mimari basit ve hızlı komutlara sahiptir.
İşlemci Hızı Nedir?
İşlemci hızı, bir bilgisayar işlemcisinin 1 saniyede yapmış olduğu işlem sayısıyla ifade edilir. İşlemciler 1 saniyede milyarlarca işlem yapma hızına sahiptir. İşlemci hızı Hertz(Hz) ile ifade edilmektedir. Hertz saniyede işlemcinin saniyedeki çevrim yani işlem sayısını belirtmektedir. Mesela 3.2GHz hıza sahip olan bir işlemci saniyede 32000000000 işlem sayısı demektir. 1GHz=1000000000Hz demektir.
İşlemcinin yapısında pek çok birim bulunmaktadır. Her birim kendisine özel görevlere sahiptirler. Bu birimler şunlardır:
*Aritmetik Mantık Birimi(ALU)
*Kontrol Birimi(CU)
*Kaydediciler
*Sayıcılar
*Input-Output Buffers(Giriş Çıkış) Tamponları
En önemli birimi Aritmetik Mantık Birimi(ALU)dir. Bu birim işlemcinin aritmetiksel ve mantıksal işlemlerin yapıldığı bölümdür.
Kontrol Birimi; işlemciye gönderilen komutların çözümlenip komutun ne anlama geldiğinin tanımlanmasını sağlar. Bu birim işlemcinin içerisindeki ve dışındaki birimlerin eş zamanlı çalışmasını sağlamakta olan kontrol sinyallerini üretir.
Bilgisayar işlemci fiyatlarını arttıran özelliklerinden biri de yapısında bulunan çekirdektir. Çekirdek hemde Core ifadesiyle de belirtilmektedir. Çekirdek(core), işlemcide komut çalıştırma işlemlerini yapan bölümdür. Çekirdeğin yapısında aritmetik mantık birimi(ALU), genel amaçlı kaydedici, durum kaydedicisi(SR) ve program sayacı(PC) bulunmaktadır.
CPU çekirdeğini şöyle örneklendirebiliriz. Bir iş yerinde sorumlu olan kişiler ya da yöneticiler olarak düşünebiliriz. Aynı anda farklı işleri yürütme bakımından bu sorumlu kişiler ne kadar fazlaysa işler o kadar hızlı ve koordineli bir biçimde yürütülür. Yönetici ya da sorumlu kişi ne kadar az ise yapılacak işler o sorumlu kişiye yüklenir. Bu durumda işlerin yavaşlamasına neden olur. Bu örnekten de anlaşılacağı üzere işlemcilerdeki çekirdek sayısının birden çok olması işlemcinin işlem yapma hızlarının artmasını sağlar.
Yeni nesil işlemciler, birden çok core(çekirdek) yapısına sahip olduklarından çok sayıda işlemi yüksek hızda gerçekleştirebilmektedirler. Core ifadeleri Intel işlemci tanımlamalarında kullanılır. Örnek olarak Intel Core 2 Duo gibi.
İşlemci Ön Bellek(Cache) Nedir?
İşlemci yapısında cache bellek yani ön bellek bulunur. Cache bellek, işlemci fiyatlarını belirleyen önemli bir değerdir. Bu bellek değerinin büyüklüğü işlemcinin fiyatını ve hızını arttırmaktadır.
Sistem belleğinden gelen veriler, işlemcinin hızına yetişemeyecek kadar yavaştır. Bu sorunu çözmek için işlemci içerisinde sistem belleğinden çok daha yüksek hıza sahip hafızalar bulunur, buna ön bellek ya da cache bellek denir. Cache bellek çalışan programa ait komutların, bilgilerin geçici olarak saklandığı yüksek hızlı hafıza alanlarıdır.
İşlemcilerde overclock denilen bir durum vardır. Overclock, işlemcilerin hızlarını belirli işlemlerle etiket değeri üstünde yazan hızdan daha yüksek hızlara çıkarma işlemidir. Riskli bir durumdur. Bildiğiniz üzere işlemci işlem yaptıkça ısınan bir donanım elemanıdır. Eğer overclock işlemi için soğutma sisteminiz yeterli değilse işlemcinizin zarar görmesine neden olabilirsiniz. Bu yüzden overclock işlemini yapacaksanız soğutma sisteminizi kontrol etmenizde yarar vardır.
İşlemcilerin farklı şekil ve boyutları vardır. Bu durumda alacağınız işlemciye göre anakart seçmeniz gerekiyor. Her işlemci her anakarta olmaz. Pin sayısı, markası ve modeline göre seçim yapmalısınız.
İşlemci Üreten Firmalar Hangileridir?
Piyasada işlemci markaları olarak Intel, AMD, Cyrix, IDT, Motorola, Zilog, Mostek, NexGen bulunmaktadır. Bu markaların işlemci yapıları birbirlerinden bütünüyle farklıdır. Bu yüzden marka modelinizi iyi belirleyip ona uygun anakartı belirlemelisiniz.
Intel işlemci çeşitleri; Intel Xeon, Core i3, Core i5, Intel Core i7 gibi modellere sahiptirler. AMD işlemci çeşitleri; AMD Ryzen, AMD Ryzen Threadripper, AMD Athlon, AMD A8 , AMD FX gibi modellere sahiptirler.
Saygılarımla 'Conqueror
Bugün sizlere İşlemci Nedir Ne İşe Yarar? bundan bahsedeceğim.
İşlemci Nedir Ne İşe Yarar?
İşlemci, kısaca bilgisayarın beynidir. Yani insanı nasıl beyin yönetiyorsa ve organlarının düzenli bir biçimde iletişimini, çalışmasını sağlıyorsa işlemci de bilgisayarı yönetiyor, parçaların düzenli bir biçimde çalışmasını sağlıyor.
İşlemci için söylenen farklı isimler vardır. Bunlar CPU, mikroişlemci, MİB gibi kelimelerdir. Aslında hepsi aynı şeyi ifade etmektedir. Bazıları arama motorları üzerinden araştırma yaparken islemci nedir biçiminde arama kutusuna yazıyorlar. Ama ne olursa olsun arama motorları o konu da bize doğru sonuçlara ulaştırıyor.
CPU kelimesi, Central Processing Unit kelimelerinin baş harflerinin alınarak bir araya getirilerek oluşturulmuş bir kelimedir. Central Processing Unit Türkçede merkezi işlem birimi manasına gelmektedir. Anlayacağınız üzere MİB kelimesi de bu kelimelerin baş harflerinden oluşmuştur.
İşlemci Nasıl Çalışır İşlemcinin Yapısı Nasıldır?
İşlemciler bilgileri ve komutları işlerken 1 ve 0 olmak üzere dijital bilgi yapısını kullanırlar. Aslında bu 1 ve 0lar mantıksal değerlerdir. Elektrik var ise 1 yoksa 0 olarak düşünme mantığıdır. Bu 1 ve 0lara bilgisayardaki en küçük bilgi yani bir denilmektedir. İşlemciler bilgileri bit bit işlerler.
İşlemcinin yapısında milyonlarca transistör denilen yarı iletken elektronik devre elemanları bulunmaktadır. O kadar transistör işlemcinin içerisine nasıl konulmuş diye düşündüğünüzün farkındayım. Gelişen teknolojiyle birlikte kullanılan nano teknoloji ile mümkün olabilen bir durumdur.
İşlemciler yapılarında bulunan belleklerde sakladıkları komutları dışarıdan gelen istek ve uyarılara göre çalıştırmaktadırlar. Bütün dışarıdan gelecek komutlar, istekler işlemcinin anlayacağı bir şekle dönüştürülür. Bu işlemler işlemcinin bellek yapısındaki komut seti sayesinde gerçekleşir.
İşlemcilerdeki komut setleri CISC ve RISC olmak üzere 2 çeşittir.
CISC: Bir seferde birden fazla işlemi gerçekleştirebilen komutlara sahip işlemci mimarisine CISC denir.
RISC: RISC, CISC komut yapısının tam tersidir. Her seferde bir işlem gerçekleştiren işlemci mimarisidir. Bu mimari basit ve hızlı komutlara sahiptir.
İşlemci Hızı Nedir?
İşlemci hızı, bir bilgisayar işlemcisinin 1 saniyede yapmış olduğu işlem sayısıyla ifade edilir. İşlemciler 1 saniyede milyarlarca işlem yapma hızına sahiptir. İşlemci hızı Hertz(Hz) ile ifade edilmektedir. Hertz saniyede işlemcinin saniyedeki çevrim yani işlem sayısını belirtmektedir. Mesela 3.2GHz hıza sahip olan bir işlemci saniyede 32000000000 işlem sayısı demektir. 1GHz=1000000000Hz demektir.
İşlemcinin yapısında pek çok birim bulunmaktadır. Her birim kendisine özel görevlere sahiptirler. Bu birimler şunlardır:
*Aritmetik Mantık Birimi(ALU)
*Kontrol Birimi(CU)
*Kaydediciler
*Sayıcılar
*Input-Output Buffers(Giriş Çıkış) Tamponları
En önemli birimi Aritmetik Mantık Birimi(ALU)dir. Bu birim işlemcinin aritmetiksel ve mantıksal işlemlerin yapıldığı bölümdür.
Kontrol Birimi; işlemciye gönderilen komutların çözümlenip komutun ne anlama geldiğinin tanımlanmasını sağlar. Bu birim işlemcinin içerisindeki ve dışındaki birimlerin eş zamanlı çalışmasını sağlamakta olan kontrol sinyallerini üretir.
Bilgisayar işlemci fiyatlarını arttıran özelliklerinden biri de yapısında bulunan çekirdektir. Çekirdek hemde Core ifadesiyle de belirtilmektedir. Çekirdek(core), işlemcide komut çalıştırma işlemlerini yapan bölümdür. Çekirdeğin yapısında aritmetik mantık birimi(ALU), genel amaçlı kaydedici, durum kaydedicisi(SR) ve program sayacı(PC) bulunmaktadır.
CPU çekirdeğini şöyle örneklendirebiliriz. Bir iş yerinde sorumlu olan kişiler ya da yöneticiler olarak düşünebiliriz. Aynı anda farklı işleri yürütme bakımından bu sorumlu kişiler ne kadar fazlaysa işler o kadar hızlı ve koordineli bir biçimde yürütülür. Yönetici ya da sorumlu kişi ne kadar az ise yapılacak işler o sorumlu kişiye yüklenir. Bu durumda işlerin yavaşlamasına neden olur. Bu örnekten de anlaşılacağı üzere işlemcilerdeki çekirdek sayısının birden çok olması işlemcinin işlem yapma hızlarının artmasını sağlar.
Yeni nesil işlemciler, birden çok core(çekirdek) yapısına sahip olduklarından çok sayıda işlemi yüksek hızda gerçekleştirebilmektedirler. Core ifadeleri Intel işlemci tanımlamalarında kullanılır. Örnek olarak Intel Core 2 Duo gibi.
İşlemci Ön Bellek(Cache) Nedir?
İşlemci yapısında cache bellek yani ön bellek bulunur. Cache bellek, işlemci fiyatlarını belirleyen önemli bir değerdir. Bu bellek değerinin büyüklüğü işlemcinin fiyatını ve hızını arttırmaktadır.
Sistem belleğinden gelen veriler, işlemcinin hızına yetişemeyecek kadar yavaştır. Bu sorunu çözmek için işlemci içerisinde sistem belleğinden çok daha yüksek hıza sahip hafızalar bulunur, buna ön bellek ya da cache bellek denir. Cache bellek çalışan programa ait komutların, bilgilerin geçici olarak saklandığı yüksek hızlı hafıza alanlarıdır.
İşlemcilerde overclock denilen bir durum vardır. Overclock, işlemcilerin hızlarını belirli işlemlerle etiket değeri üstünde yazan hızdan daha yüksek hızlara çıkarma işlemidir. Riskli bir durumdur. Bildiğiniz üzere işlemci işlem yaptıkça ısınan bir donanım elemanıdır. Eğer overclock işlemi için soğutma sisteminiz yeterli değilse işlemcinizin zarar görmesine neden olabilirsiniz. Bu yüzden overclock işlemini yapacaksanız soğutma sisteminizi kontrol etmenizde yarar vardır.
İşlemcilerin farklı şekil ve boyutları vardır. Bu durumda alacağınız işlemciye göre anakart seçmeniz gerekiyor. Her işlemci her anakarta olmaz. Pin sayısı, markası ve modeline göre seçim yapmalısınız.
İşlemci Üreten Firmalar Hangileridir?
Piyasada işlemci markaları olarak Intel, AMD, Cyrix, IDT, Motorola, Zilog, Mostek, NexGen bulunmaktadır. Bu markaların işlemci yapıları birbirlerinden bütünüyle farklıdır. Bu yüzden marka modelinizi iyi belirleyip ona uygun anakartı belirlemelisiniz.
Intel işlemci çeşitleri; Intel Xeon, Core i3, Core i5, Intel Core i7 gibi modellere sahiptirler. AMD işlemci çeşitleri; AMD Ryzen, AMD Ryzen Threadripper, AMD Athlon, AMD A8 , AMD FX gibi modellere sahiptirler.
Saygılarımla 'Conqueror
