Teknoloji ilerliyor* disk fiyatları düşüyor* disklerin kapasiteleri ise katlanarak artıyor. Bundan 7 yıl kadar önce* 420MB’lık ilk sabit diskimi aldığımda* 420MB inanılmaz bir kapasite sayılıyordu ve kullanıcılara göre böyle bir diskin doldurulması tam anlamı ile olanaksız durumdaydı. Daha sonra olanları ise hepiniz tahmin edersiniz* o doldurulması olanaksız disk 3-4 ay içinde doldu taştı* geri kalan boş alan yetersiz gelmeye bile başladı. Bendeniz de cebine parasını ve eski diskini koyup* 420MB’lık diskini 540MB’lık bir modele terfi edebilmek için bilgisayar dükkanlarının kapılarını aşındırmaya başladı.
Diskler gelişse de* senaryo değişmiyor. Bugün sistemlerimizde 20 ya da 30GB’lık disklere sıkça rastlanıyor. 80 ve hatta 100GB diskler kullanan* hatta bu disklerden RAID dizileri oluşturarak 400-500GB kapasiteleri zorlayan arkadaşlara bile rastlıyoruz. Kullanıcının elindeki disk kapasitesi ne olursa olsun* sonuç aynı: Bir süre sonra diskleriniz dolup taşıyor. Hatta öyle gözüküyor ki* kullanıcılar büyük kapasiteli disklere sahip oldukça* daha çok şeyi disklerinde tutma eğilimi gösterdiklerinden* büyük diskleri daha çabuk dolduruyoruz.
Diskimiz her dolduğunda yerine daha büyük kapasiteli bir disk koymak* ya da sisteme yeni diskler ekleyerek kapasite arttırmak tabii ki hepimizin sahip olduğu bir lüks değil. Dolayısı ile farklı bir şeyler bulmak* diskin sahip olduğu alanı maksimum kullanmak* dosyaları tıkış tıkış doldurmak lazım diske. İşte bu noktada Disk Sıkıştırma kavramı devreye giriyor.
Aslına bakarsanız* disk sıkıştırma yeni bir konu değil. Vakti zamanında Romalılar bile depolama alanı sıkıntısı çekmiş* kayıtlarını tuttukları toprak tabletler üzerine IIIII yerine V yazmanın daha az yer tutacağını keşfetmişler ve “sıkıştırma” kavramının temellerini atmışlar. Şaka değil* beş tane I yerine bir tane V yazmak* veri sıkıştırmanın mantığını tam olarak yansıtan bir uygulama.
Bizler gerçek zamanlı disk sıkıştırma kavramı ile ilk olarak MS-DOS 6.0’daki DoubleSpace programı ile tanışmıştık. Ama bu programdan çok daha önceleri* 40MB disklerin devasa büyüklükte sayıldığı günlerde bile disk sıkıştırma kullanılan bir yöntemdi. Üstelik* o günlerde şimdi anlatacağımız gibi yazılım ile değil* donanım ile disk sıkıştırma uygulanıyordu. Kimi üreticilerin geliştirdiği sabit disk kontrol kartları* sistemden aldığı veriyi diske yollarken sıkıştırıp yolluyor* diskten sisteme veri okurken de diskten okuduğu sıkıştırılmış veriyi açarak sisteme sunuyordu. Bu tür kartlar pahalı olmaları nedeni ile hiç bir zaman geniş kullanıma erişemeseler de* bugünkü anlamı ile disk sıkıştırma kavramının temellerini attılar. Günümüzde teyp yedekleme üniteleri hala donanım tabanlı veri sıkıştırmayı uygulamaktadırlar. Yazılım olarak ilk gerçek zamanlı disk sıkıştırmaya ise 1991’de Digital Research firmasının DR-DOS işletim sistemi ile gelen SuperStor yazılımı ile tanık oluyoruz.
Her neyse* bir yine MS-DOS 6.0 ile gelen DoubleSpace’e dönelim. DoubleSpace* kullanıcıya iki türlü sıkıştırma olanağı sürüyordu. Sistem* istenirse bütün bir diski komple sıkıştırabiliyordu. Bu durumda diske yapılan bütün okuma-yazma işlemleri öncelikle DoubleSpace sistem sürücüsünün üstünden geçiyor ve gerekli olan sıkıştırma-açma uygulanıyordu. Diğer seçenekte ise kullanıcı* diskindeki sadece belli bir alanı sıkıştırılmış sürücü olarak gösterebiliyordu. Bu durumda* kullanıcının diskinde ayırdığı örneğin 100MB’lık bir alan* sisteme sanki ek bir sürücü imiş gibi* yeni bir sürücü harfi ile bağlanıyordu. Bu sayede aynı diskte hem sıkıştırılmış* hem de sıkıştırılmamış alanlar bulunabiliyordu. Kullanıcı* diskinin içinde oluşmuş bu sanal diskte formatlama dahil her türlü disk işlemini yapabiliyordu. Bu iki yöntem disk sıkıştırma konusunda şu anda hala kullanılan yöntemler.
DoubleSpace ve ardından gelen DriveSpace ile çok kullanıcının canı yandı. DOS temelli bu sistemler* kolayca veri kaybına neden olabiliyordu. Sıkıştırmadan canı yanan kullanıcılar da disk sıkıştırma konusunu süresiz rafa kaldırdılar. Oysa geçen zaman içinde disk sıkıştırma çok gelişti ve artık eskisi gibi veri kaybına açık bir kavram değil. Gelişen işlemciler ve hızlı diskler sayesinde disk sıkıştırmanın yol açtığı performans kaybı da önemsiz düzeye indirilmiş durumda. Biz de sizlere bu çalışmamızda* çoğu kullanıcının unuttuğu bir seçenek olan disk sıkıştırmayı hatırlatacağız ve Windows 98/ME ve yeni çıkan Windows XP’deki disk sıkıştırma seçeneklerini inceleyeceğiz.
Win98'de Disk Sıkıştırma
Windows 98 işletim sistemi ile disk sıkıştırma yapmanın yolu* Microsoft’un DriveSpace uygulamasından geçiyor. Windows 98’deki DriveSpace 3 ile isterseniz tüm bir diski sıkıştırabilir* isterseniz disk üzerinde sıkıştırılmış sanal diskler yaratabilirsiniz. Ama bunları yaparken çok büyük bir kısıtlama ile karşılaşıyorsunuz. DriveSpace* FAT32 dosya sistemi ile formatlanmış disklerde çalışmıyor. Eh* günümüzde çoğu kullanıcı da FAT32 dosya sistemi ile formatlanmış diskler kullanıyor. Dolayısı ile DriveSpace’in kullanılabilirliği bir anda yok oluyor. Tabii elinizde FAT32 ile formatlanmamış diskleriniz varsa bu disklere DriveSpace uygulayabilirsiniz.
WinME ve WinXP'de ZIP ile Sıkıştırılmış Klasörler
Windows ME* disk sıkıştırma bakımından en zayıf işletim sistemlerinden birisi. Windows 98 ile gelen DriveSpace 3* FAT32 ile çalışmadığı için* Microsoft* Windows ME’deki DriveSpace’i fena halde kırpmış. Windows ME ile gelen DriveSpace’in sadece sisteme sökülüp takılabilen* ZIP ya da Floppy disk gibi ortamlarda işe yaramakta. Win98 ile kullanılabilen* sabit diskleri komple sıkıştırma gibi olasılıkların hiç biri yok.
Windows ME’de DriveSpace sıkıştırma derecesi ayarlarıBuna karşın* Windows ME ve yeni XP’nin sahip olduğu bir başka sıkıştırma özelliği var. Compressed Folders* yani Sıkıştırılmış Klasörler denilen bu yöntem* aslında hepimizin tanıdığı .zip dosyalarını kullanıyor. WinME ve XP* işletim sisteminin çekirdeğinden .zip desteğine sahip oldukları için* sisteme WinZip gibi ek bir yazılım yüklemeden .zip dosyalarını açabiliyor. Bu yetenek* sadece .zip dosyasının içindekileri açmaktan da bir adım öne çıkarılmış. Windows Gezgini ile herhangi bir .zip dosyasının içine gayet hızlı şekilde girip* isterseniz o dosyanın içindeki tek bir word dosyasını tıklayarak açabilir* ya da .zip içindeki dosyaların yerlerini* isimlerini değiştirebilirsiniz. Yani .zip dosyasının içinde aynı sabit disk üzerinde işlemler yaparmış gibi çalışabilirsiniz. Hayli hızlı ve işletim sisteminin içinden gelen bir özellik olduğu için kullanışlı bir özellik. Ama .zip dosyalarını* sanal bir disk sürücüymüşler gibi sisteme ekleme olanağı olmadığı için* yeteri kadar cazip değil. Bu yüzden* sıkıştırılmış klasörleri gerçek zamanlı disk sıkıştırma sistemi olarak değil de* daha çok hızlı ve basit bir arşivleme sistemi olarak algılamak gerek.
Windows XP’de bir zip dosyası oluşturmak için FILE menüsünden NEW bölümüne girmek yetiyor.WindowsXP'de NTFS ile Disk Sıkıştırma
Windows XP’de* Win ME de bulunan ziplenmiş klasörler dışında bir sıkıştırma seçeneği daha var. Bildiğiniz gibi* Windows NT/2000 ve XP’de sadece FAT ve FAT32 değil* NTFS dosya sistemi de bulunuyor. NTFS dosya sisteminde disk sıkıştırma kavramı dosya sisteminin içine entegre edilmiş durumda ve ek bir uygulama gerektirmiyor. Bu nasıl oluyor derseniz* basitçe anlatalım:
Boş diskinizi* her karesine tek bir harf yazabildiğiniz kareli bir kağıt gibi düşünebilirsiniz. Bu kağıdın üzerindeki karelerin büyüklüğüne “Cluster”* yani kaba bir çeviri ile “Küme” diyoruz. Diskler formatlanırken büyüklüklerine göre kümelere ayrılıyorlar. Kullanıcı bu küme büyüklüğüne belli bir ölçüde karışabiliyor ama bazı sınırlamalar var. Kümeleri çok küçültürseniz* az önce örnekte verdiğimiz kağıdın üzerinde o kadar çok ufak kare oluyor ki* bu kareleri takip etmek* nereye neyi yazdığınızı bulmak zorlaşıyor. Kareleri çok büyük tutarsanız da* içlerine bir harf yazıldıktan sonra bir sürü yer boşta kalıyor* ziyan oluyor.
NTFS dosya sisteminin sıkıştırma mantığı burada devreye giriyor işte. NTFS* eğer kocaman bir karenin içinde tek bir harf duruyorsa* bunun yanlarına bir şeyler daha sığdırıveriyor. Örneğin diskinizi 4KB’lık kümelere böldünüz diyelim. 4KB’lık bir kümenin içinde sadece 256 byte veri varsa* NTFS kalan boş alanı sıkıştırılmış alan olarak değerlendirebiliyor. Etkileyici bir olay* ama hemen hatırlatalım* NTFS’in disk sıkıştırması sadece 4KB kümeler ile çalışabiliyor.
Peki Windows XP ile* NTFS olarak formatlı bir diskte* önümüzde ne gibi sıkıştırma seçenekleri oluyor. Öncelikle* dilerseniz o diskin tamamında disk sıkıştırmayı aktif kılabilirsiniz. Bunun için diskin simgesini görebildiğiniz herhangi bir ekranda diske sağ tuşla tıklayıp* karşınıza çıkan ekrandan “Compress drive to save disk space” seçeneğini seçmeniz yeterli. Bu seçeneği seçtiğinizde sistem diskinizi sıkıştırmaya başlayacaktır* bu işlem dolu disklerde bayağı bir zaman alır. Tüm diske sıkıştırma uygulamak istemiyorsanız* aynı ekranda bu seçeneği iptal edebilirsiniz.
NTFS dosya sistemi sayesinde tüm bir diski
tek tıklama ile sıkıştırabilirsiniz.NTFS’in marifetleri bu kadarla kalmıyor. Dilerseniz tüm bir diski değil* sıkıştırılmamış bir diskteki tek bir klasörü sıkıştırabilirsiniz. Bunu yapmak için klasöre sağ tuşla tıklamalı* çıkan menüde ise Advanced (Gelişmiş) düğmesine tıklamalısınız. Bunu yaptığınızda karşınıza ufak bir pencere daha çıkacak. Bu pencerede “Compress contents to save disk space” seçeneğini onaylarsanız* bütün klasörün sıkıştırılmasını sağlarsınız.
Tüm bir klasörü sıkıştırmak için bu ekranı kullanıyoruz.Uygulamada* siz sisteminizle çalışırken* bu sıkıştırılmış disklere girip çıktığınızda* dosya kopyalayıp* uygulama çalıştırdığınızda herhangi bir değişiklik farketmeyeceksiniz. Sıkıştırma işlemi NTFS dosya sisteminin çekirdeğinden geldiğinden* her şey size bir şey farkettirmeden tıkır tıkır işleyecek* ciddiye alınır bir performans kaybı da hissetmeyeceksiniz.
Eğer sıkıştırdığınız klasörün normalde ne kadar yer tutacağını ve sıkıştırılmış hali ile diskte ne kadar yer tuttuğunu* yani ne kadar alan kazandığınızı merak ederseniz* klasöre yine sağ tıklayın. Çıkan ekranda klasörün normalde kaplayacağı alanı ve şu anda kapladığı alanı göreceksiniz.
Klasörümüz 18.8MB veri içerdiği halde* diskte 12.6MB yer tutuyor. Yani 6.2MB kardayız.Son olarak* NTFS’in sıkıştırma özelliğini dosyalara tek tek bile uygulayabilirsiniz. Bunu yapmak için dosyaya sağ tıklayıp* Advanced menüsünden sıkıştırma seçeneğini onaylamanız yeterli. Yine sağ tuş menüsü sayesinde dosyanın gerçek büyüklüğünü ve sıkıştırılmış hali ile diske tuttuğu alanı görebilirsiniz. Sıkıştırılmış bir dosyayı* sisteminizdeki herhangi bir programla açabilirsiniz. Ayrıca* View menüsünden yapacağınız ayarlama ile Windows’un sıkıştırılmış dosya ve klasörleri diğer dosyalardan farklı renkle göstermesini de sağlayabilirsiniz.
NTFS ile tek bir dosyayı sıkıştırdık ve 407KB’lık Word dökümanı
diskte 204KB yer tutmaya başladı.Gördüğünüz gibi* NTFS dosya sistemi* sıkıştırma konusunda inanılmaz marifetli. Üstelik* NTFS’in güvenilirliği de FAT ve FAT32’den kat kat fazla. Dosya sıkıştırmayı fena halde kafaya taktıysanız* mutlaka NTFS dosya sistemine geçmenizi öneririz. Burada bahsettiğimiz özelliklerden* sadece XP değil* Windows 2000 kullanıcılarının da yararlanabileceklerini hatırlatmakta da fayda var.
Nelere Dikkat Etmeli?
Disk sıkıştırma işleminin güvenle ve kazançlı olarak uygulanabilmesi için önerimiz* işletim sisteminin ve uygulamaların bulunduğu disk ya da klasörlerinde değil de* daha çok döküman ve kullanılan diğer dosyaların bulunduğu disk ve klasörlere uygulanmasıdır. Böylece hem tüm diski sıkıştırmanın yarattığı yavaşlamayı hemen hiç hissetmeyeceksiniz* hem de sıkıştırmadan maksimum faydalanabileceksiniz.
JPG ve GIF formatındaki resim dosyaları* MP3 müzik dosyaları* AVI filmler gibi dosyalar zaten sıkıştırılmış dosyalardır ve bir kez daha sıkıştırılmaları bir kazanç sağlamaz. Bu yüzden* sıkıştırılmış diskinize bu tür dosyaları doldurmanız sadece zaman kaybı olacaktır. Oysa Word ve Excel dökümanları* HTML dosyaları* text dosyaları* çeşitli sunucu programların kayıt (.log) dosyaları ve BMP formatındaki grafik dosyaları mükemmel şekilde sıkıştırılabilir.
Eğer diskinizde bir klasörün içinde sayısız text dökümanı* HTML dosyaları biriktiriyor ve böylece bir arşiv kuruyorsanız* bu klasörü zip ile ya da NTFS ile sıkıştırılmış klasör haline dönüştürmeniz size ciddi disk alanı sağlayacaktır.
Evet* özellikle Windows XP ve NTFS dosyalama sistemi ile birlikte gelen sıkıştırma özellikleri hakkında bir miktar da olsa fikir sahibi olduğunuzu tahmin ediyoruz. Belli ki diskler her ne kadar büyüse de biz bilgisayar kurtlarına yetmeyecekler. Bakalım ilerdeki günlerde* binlerce gigabyte’lık diskler kullanırken ne gibi sıkıştırma seçeneklerimiz olacak?
Diskler gelişse de* senaryo değişmiyor. Bugün sistemlerimizde 20 ya da 30GB’lık disklere sıkça rastlanıyor. 80 ve hatta 100GB diskler kullanan* hatta bu disklerden RAID dizileri oluşturarak 400-500GB kapasiteleri zorlayan arkadaşlara bile rastlıyoruz. Kullanıcının elindeki disk kapasitesi ne olursa olsun* sonuç aynı: Bir süre sonra diskleriniz dolup taşıyor. Hatta öyle gözüküyor ki* kullanıcılar büyük kapasiteli disklere sahip oldukça* daha çok şeyi disklerinde tutma eğilimi gösterdiklerinden* büyük diskleri daha çabuk dolduruyoruz.
Diskimiz her dolduğunda yerine daha büyük kapasiteli bir disk koymak* ya da sisteme yeni diskler ekleyerek kapasite arttırmak tabii ki hepimizin sahip olduğu bir lüks değil. Dolayısı ile farklı bir şeyler bulmak* diskin sahip olduğu alanı maksimum kullanmak* dosyaları tıkış tıkış doldurmak lazım diske. İşte bu noktada Disk Sıkıştırma kavramı devreye giriyor.
Aslına bakarsanız* disk sıkıştırma yeni bir konu değil. Vakti zamanında Romalılar bile depolama alanı sıkıntısı çekmiş* kayıtlarını tuttukları toprak tabletler üzerine IIIII yerine V yazmanın daha az yer tutacağını keşfetmişler ve “sıkıştırma” kavramının temellerini atmışlar. Şaka değil* beş tane I yerine bir tane V yazmak* veri sıkıştırmanın mantığını tam olarak yansıtan bir uygulama.
Her neyse* bir yine MS-DOS 6.0 ile gelen DoubleSpace’e dönelim. DoubleSpace* kullanıcıya iki türlü sıkıştırma olanağı sürüyordu. Sistem* istenirse bütün bir diski komple sıkıştırabiliyordu. Bu durumda diske yapılan bütün okuma-yazma işlemleri öncelikle DoubleSpace sistem sürücüsünün üstünden geçiyor ve gerekli olan sıkıştırma-açma uygulanıyordu. Diğer seçenekte ise kullanıcı* diskindeki sadece belli bir alanı sıkıştırılmış sürücü olarak gösterebiliyordu. Bu durumda* kullanıcının diskinde ayırdığı örneğin 100MB’lık bir alan* sisteme sanki ek bir sürücü imiş gibi* yeni bir sürücü harfi ile bağlanıyordu. Bu sayede aynı diskte hem sıkıştırılmış* hem de sıkıştırılmamış alanlar bulunabiliyordu. Kullanıcı* diskinin içinde oluşmuş bu sanal diskte formatlama dahil her türlü disk işlemini yapabiliyordu. Bu iki yöntem disk sıkıştırma konusunda şu anda hala kullanılan yöntemler.
DoubleSpace ve ardından gelen DriveSpace ile çok kullanıcının canı yandı. DOS temelli bu sistemler* kolayca veri kaybına neden olabiliyordu. Sıkıştırmadan canı yanan kullanıcılar da disk sıkıştırma konusunu süresiz rafa kaldırdılar. Oysa geçen zaman içinde disk sıkıştırma çok gelişti ve artık eskisi gibi veri kaybına açık bir kavram değil. Gelişen işlemciler ve hızlı diskler sayesinde disk sıkıştırmanın yol açtığı performans kaybı da önemsiz düzeye indirilmiş durumda. Biz de sizlere bu çalışmamızda* çoğu kullanıcının unuttuğu bir seçenek olan disk sıkıştırmayı hatırlatacağız ve Windows 98/ME ve yeni çıkan Windows XP’deki disk sıkıştırma seçeneklerini inceleyeceğiz.
Win98'de Disk Sıkıştırma
Windows 98 işletim sistemi ile disk sıkıştırma yapmanın yolu* Microsoft’un DriveSpace uygulamasından geçiyor. Windows 98’deki DriveSpace 3 ile isterseniz tüm bir diski sıkıştırabilir* isterseniz disk üzerinde sıkıştırılmış sanal diskler yaratabilirsiniz. Ama bunları yaparken çok büyük bir kısıtlama ile karşılaşıyorsunuz. DriveSpace* FAT32 dosya sistemi ile formatlanmış disklerde çalışmıyor. Eh* günümüzde çoğu kullanıcı da FAT32 dosya sistemi ile formatlanmış diskler kullanıyor. Dolayısı ile DriveSpace’in kullanılabilirliği bir anda yok oluyor. Tabii elinizde FAT32 ile formatlanmamış diskleriniz varsa bu disklere DriveSpace uygulayabilirsiniz.
WinME ve WinXP'de ZIP ile Sıkıştırılmış Klasörler
Windows ME* disk sıkıştırma bakımından en zayıf işletim sistemlerinden birisi. Windows 98 ile gelen DriveSpace 3* FAT32 ile çalışmadığı için* Microsoft* Windows ME’deki DriveSpace’i fena halde kırpmış. Windows ME ile gelen DriveSpace’in sadece sisteme sökülüp takılabilen* ZIP ya da Floppy disk gibi ortamlarda işe yaramakta. Win98 ile kullanılabilen* sabit diskleri komple sıkıştırma gibi olasılıkların hiç biri yok.
Windows ME’de DriveSpace sıkıştırma derecesi ayarları
Windows XP’de bir zip dosyası oluşturmak için FILE menüsünden NEW bölümüne girmek yetiyor.
Windows XP’de* Win ME de bulunan ziplenmiş klasörler dışında bir sıkıştırma seçeneği daha var. Bildiğiniz gibi* Windows NT/2000 ve XP’de sadece FAT ve FAT32 değil* NTFS dosya sistemi de bulunuyor. NTFS dosya sisteminde disk sıkıştırma kavramı dosya sisteminin içine entegre edilmiş durumda ve ek bir uygulama gerektirmiyor. Bu nasıl oluyor derseniz* basitçe anlatalım:
Boş diskinizi* her karesine tek bir harf yazabildiğiniz kareli bir kağıt gibi düşünebilirsiniz. Bu kağıdın üzerindeki karelerin büyüklüğüne “Cluster”* yani kaba bir çeviri ile “Küme” diyoruz. Diskler formatlanırken büyüklüklerine göre kümelere ayrılıyorlar. Kullanıcı bu küme büyüklüğüne belli bir ölçüde karışabiliyor ama bazı sınırlamalar var. Kümeleri çok küçültürseniz* az önce örnekte verdiğimiz kağıdın üzerinde o kadar çok ufak kare oluyor ki* bu kareleri takip etmek* nereye neyi yazdığınızı bulmak zorlaşıyor. Kareleri çok büyük tutarsanız da* içlerine bir harf yazıldıktan sonra bir sürü yer boşta kalıyor* ziyan oluyor.
NTFS dosya sisteminin sıkıştırma mantığı burada devreye giriyor işte. NTFS* eğer kocaman bir karenin içinde tek bir harf duruyorsa* bunun yanlarına bir şeyler daha sığdırıveriyor. Örneğin diskinizi 4KB’lık kümelere böldünüz diyelim. 4KB’lık bir kümenin içinde sadece 256 byte veri varsa* NTFS kalan boş alanı sıkıştırılmış alan olarak değerlendirebiliyor. Etkileyici bir olay* ama hemen hatırlatalım* NTFS’in disk sıkıştırması sadece 4KB kümeler ile çalışabiliyor.
Peki Windows XP ile* NTFS olarak formatlı bir diskte* önümüzde ne gibi sıkıştırma seçenekleri oluyor. Öncelikle* dilerseniz o diskin tamamında disk sıkıştırmayı aktif kılabilirsiniz. Bunun için diskin simgesini görebildiğiniz herhangi bir ekranda diske sağ tuşla tıklayıp* karşınıza çıkan ekrandan “Compress drive to save disk space” seçeneğini seçmeniz yeterli. Bu seçeneği seçtiğinizde sistem diskinizi sıkıştırmaya başlayacaktır* bu işlem dolu disklerde bayağı bir zaman alır. Tüm diske sıkıştırma uygulamak istemiyorsanız* aynı ekranda bu seçeneği iptal edebilirsiniz.
NTFS dosya sistemi sayesinde tüm bir diski
tek tıklama ile sıkıştırabilirsiniz.
Tüm bir klasörü sıkıştırmak için bu ekranı kullanıyoruz.
Eğer sıkıştırdığınız klasörün normalde ne kadar yer tutacağını ve sıkıştırılmış hali ile diskte ne kadar yer tuttuğunu* yani ne kadar alan kazandığınızı merak ederseniz* klasöre yine sağ tıklayın. Çıkan ekranda klasörün normalde kaplayacağı alanı ve şu anda kapladığı alanı göreceksiniz.
Klasörümüz 18.8MB veri içerdiği halde* diskte 12.6MB yer tutuyor. Yani 6.2MB kardayız.
NTFS ile tek bir dosyayı sıkıştırdık ve 407KB’lık Word dökümanı
diskte 204KB yer tutmaya başladı.
Nelere Dikkat Etmeli?
[*]Disk sıkıştırmanın günümüzde çok geliştiğini ve güvenli olduğunu anlattık. Ama bir yanılgıya da neden olmak istemiyoruz* disk sıkıştırmaya asla %100 güvenli gözü ile bakmamalısınız. Çok önemli* kaybolmaları sizi çok zora sokacak bilgilerinizi yedeklerini almadan sıkıştırılmış disklere asla kaydetmeyin. Aslına bakarsanız* bu derece önemli bilgileri sıkıştırılmamış disklere de emanet etmeniz sizi güvenceye almaz* yedekleme şart!
[*]Ayrıca* sisteminizde tek bir disk varsa* bu diskin tamamına sıkıştırma uygulamanızı önermiyoruz. Bu durumda* sorun çıktığında sistemi açabilmeniz ve tamiratlara girişebilmeniz zor olur. Bunun yerine* işletim sisteminin durduğu alanı sıkıştırılmamış olarak bırakıp* bu alanın içinde sıkıştırılmış sanal diskler yaratmanız daha güvenli olacaktır. Böylece sanal disklerinizde bir sorun olduğunda bile sistemi çalıştırabilirsiniz.
[*]Üzerinde çeşitli miktarlarda bozuk sektörler olan* eski ve güvenilmez disklere de sıkıştırma uygulamayın* veri kaybı olasılığını yükseltirsiniz.
[*]Bu satırları okumakta olan bir DOS* Windows 3.1 ya da Windows 95 kullanıcısı iseniz* bizce işletim sistemleriniz ile gelen DoubleSpace ya da DriveSpace uygulamalarını kullanarak disk sıkıştırma yapmaya heves etmeyin. Biz yazımızda hep bu uygulamaların güncel sürümlerini kullanacağınızı varsayarak bilgiler verdik. DriveSpace’in eski sürümlerinin güvenilirlik ve hız olarak* güncel sürümleri ile kıyaslanması zor.
[*]Kullandığınız sistem sorun çıkarıyor* ikide bir kilitleniyor ve özellikle de bellek testi sırasında hata veriyorsa* asla disk sıkıştırması kullanmayın. Unutmayın ki normalde diske yazılacak bozuk bir byte* sadece bir dosyayı bozar. Ama sıkıştırılmış bir diske yazılacak bozuk bir byte’ın kaç tane dosyayı etkileyeceğini bilmek olanaksız.
[*]Benzer şekilde* virüslerin de sıkıştırılmış disklere zarar vermesi çok daha kolaydır.
- Sisteminiz ne kadar hızlı olursa olsun* disk sıkıştırma işlemci* disk erişiminde mutlaka bir gecikme yaratacaktır. Eğer performans sizin için aşırı önemliyse* disk sıkıştırmayı düşünmeyin.
[*]Sıkıştırılmış disklerde* Norton Speed Disk ya da Norton Disk Doctor gibi* disk üzerinde işlem yapan uygulamaların sadece en son sürümlerini kullanın.
Disk sıkıştırma işleminin güvenle ve kazançlı olarak uygulanabilmesi için önerimiz* işletim sisteminin ve uygulamaların bulunduğu disk ya da klasörlerinde değil de* daha çok döküman ve kullanılan diğer dosyaların bulunduğu disk ve klasörlere uygulanmasıdır. Böylece hem tüm diski sıkıştırmanın yarattığı yavaşlamayı hemen hiç hissetmeyeceksiniz* hem de sıkıştırmadan maksimum faydalanabileceksiniz.
JPG ve GIF formatındaki resim dosyaları* MP3 müzik dosyaları* AVI filmler gibi dosyalar zaten sıkıştırılmış dosyalardır ve bir kez daha sıkıştırılmaları bir kazanç sağlamaz. Bu yüzden* sıkıştırılmış diskinize bu tür dosyaları doldurmanız sadece zaman kaybı olacaktır. Oysa Word ve Excel dökümanları* HTML dosyaları* text dosyaları* çeşitli sunucu programların kayıt (.log) dosyaları ve BMP formatındaki grafik dosyaları mükemmel şekilde sıkıştırılabilir.
Eğer diskinizde bir klasörün içinde sayısız text dökümanı* HTML dosyaları biriktiriyor ve böylece bir arşiv kuruyorsanız* bu klasörü zip ile ya da NTFS ile sıkıştırılmış klasör haline dönüştürmeniz size ciddi disk alanı sağlayacaktır.
Evet* özellikle Windows XP ve NTFS dosyalama sistemi ile birlikte gelen sıkıştırma özellikleri hakkında bir miktar da olsa fikir sahibi olduğunuzu tahmin ediyoruz. Belli ki diskler her ne kadar büyüse de biz bilgisayar kurtlarına yetmeyecekler. Bakalım ilerdeki günlerde* binlerce gigabyte’lık diskler kullanırken ne gibi sıkıştırma seçeneklerimiz olacak?
