Bir mağranın içinde 200 yıl uyuyup tekrar hayata dönmek... Ünlü 7 uyurların başından geçen bu! Efsane değil* değişik kaynaklar olayı doğruluyor... Efes'te onların uyuduğu kabul edilen mağralar duruyor.
Ya insanoğlu çok şeye kadir* bundan haberimiz yok* ya da birilerinin hayel gücü çok yüksek... Çünkü* bir mağranın içinde 200 yıl uyuyup da* sonra kalkıp yürümek oyle aklın kolay alacagi sey degil. Fakat* degisik kaynaklar aynı olaydan soz ediyor ve "oldu" diyorlar. İşin ilginç yanı* bu olayın garip bir çekiciliği de var. Hiç inanmayan kişiler bile akılla karşı çıkıyorlar* fakat duygularıyla kabul ediyorlar... Hıristiyanlar eziliyor MS 250 yılında Roma tahtında irnparator Decius oturuyordu. Hükümdar aynı zamanda koyu bir Hiristiyanlik düşmaniydi.
Oysa* bu din o yıllarda büyük bir hızla yayılıyordu. Bu yayılışı durdurmak* Decius'un en büyük amacıydı. Hiristiyanlari inançlarından vazgeçirerek ve onları tekrar puta taptıracaktı. Bu amaç için elinden geleni ardina koymadı. Yakalanan Hiristiyanları ateşte diri diri yaktırdı* kaziklara oturttu* türlü işkencelerle öldürttü. Imparatorun şerrinden elaman diyen bazı Hıristiyanlar* çok uzaklara kaçtılar. Bunların içinde 7 arkadaş bir de köpekleri vardi. Mağaraya saklanıyorlar
Bu 7 arkadaşlar Efesliydiler. Romalı askerlerin ellerinden kurtularak Efes'te Panayır Dağında bir mağra buldular ve buraya saklandilar. Amaclari belki de bir zaman burada saklanıp kendilerini unutturmaktı. Sonra da daha uzaklara kaçaklardı. Korku ve üzüntüden yorgun düşmüşlerdi. Sürekli dua ettiler* Tanrı'nın kendilerini kurtarmasını dilediler. Bu arada Efes'te bulunan imparatör* saklandıklarını haber aldı. Derhal adamlarını göndererek mağaranın ağzını koca koco taşlarla ördürdü ve onlari içeride açlık ve susuzluktan ölüme mahkum etti. Uyku başliyor ve yüzyyıllar geçiyor
Olayın kusaktan kusağa anlatılan hikayesi şöyle:
7 arkadaş ve kopekleri o günün ak$ami uykuya daliyorlar. Sabah oluyor ve içeriden biri* adı Yemliha (ya da Jomblicus) olan genç yiyecek almak üzere* Efes'e dogru yola koyuluyor. Mağaranın ağzi ise onlarin girdikleri zaman ki gibi açık. Yemliha* kente inince hemen bir fırıncıya gidiyor ve ekmek istiyor. Karşilik olarak da cebindeki paralardan veriyor. 2OO yil öncesinin parasi
Fırıncı paraları görünce şaşiriyor. Yemliha ya* bunlari nereden buldugudu soruyor. Yemliha ise daha çok şaşiriyor. Bunun üzerine fırıncı bunlarini 200 yıl evvel kullanılan imparator Decius dönemine ait paralar olduklarini soyluyor. Simdi Roma imparator Theodosius'un bulundugunu anlatiyor.
Yemliha hayretle* "Nasil olur* ben dün uyudum bugünse uyandim!.." diyor. Hemen mağraya dönüyor ve durumu arkadaşlarina anlatiyor. Tekrar uyuyorlar
Bunun üzerine tekrar yatıp uyumaya karar veriyorlar. Bir daha da uyanmiyorlar* imparator Theodosius durumu öğrenince adamlariyla birlikte hemen mağaraya koşuyor ve onları uyurlarken görüyor.
Anlatilanlara göre yüzleri pırıl pırıl parlıyormuş...
Meğer* magranin agzini bilmeden actiran da* imparator yakınlarından Addius isminde biriymis. Addius'un köleleri gelmişler ve bir binanin yapiminda kullanmak için mağaranin agzindaki taşlari söküp taşimişlar. Yemliha ve arkadaşlarinin ilk uyanişi böylece gerçekleşmiş.
Başka Kaynaklarda
Bu konuyu kaleme alanlardan biri de Ingiliz yazar Gibbon'dur. Fakat başka kaynaklar onun zamanlamasina karsi çikiyorlar. Çünkü Gibbon* 7 gencin magarada tam 375 yil uyuduğunu ileri suruyor...
7 Uyurlar ile ilgili değişik bir hikaye de şöyle:
Ege bölgesindeki bir çok kentte özellikle Efes'te hıristiyanlar hızla coğalıyorlar. imparator Deciua* Hıristiyanliği kabul etmiyor. Hıristiyanlar ibadetlerini gizli gizli yapiyorlar. Decius bir gün 6 Hıristiyanı huzuruna çagiriyor. Amaci* onları tüm Hıristiyanlara karşi örnek olarak kullanmak. 6 gence şöyle diyor: "Sizlere 3 gün süre veriyorum* bu zaman içinde Hıristiyanliği unutacaksiniz. Siz de herkez gibi olacak ve puta tapacaksınız."
6 genç* Decius'un emrine uymamak için Efes'i terk ediyorlar ve Panayir Dağina çikiyorlar. Çoban ve köpegine rasliyorlar
Gencler saklanacak bir yer ararlarken* önlerine bir çoban çıkıyor çobanın yanında bir de köpek var. Adı kitmir.
Sonunda bir mağra buluyorlar ve saklanıyorlar. imparator onların kaçtıklarını haber aliyor. Askerler araya araya mağarayı buluyorlar. Ceza olsun diye mağaranın ağzını bir duvar örerek kapıyorlar. Aradan 309 yıl geçiyor. Mağaradakiler hiç uyanmadan bu zamanı geçiriyorlar. Uyandiklarında* Yemliha ekmek almak için dişarı çıkıyor ve fırına gidiyor. Fırıncı* Decius dönemine ait paraları görünce* durum ortaya çıkıyor. imparator Theodosius'a haber veriliyor. imparator* Yemliha'yi huzuruna çağıryor. Sonra hep beraber mağaraya gidiyorlar. Fakat 7 Uyurlar* bir daha normal yaşama dönmek istemiyorlar. Tekrar mağaraya kapanıp* uyanmamak üzere uyuyorlar. Gerek Islam* gerekse Hıristiyan kaynaklarında ki 7 Uyurlar öyküsü pek fazla farklı değil. Bir baska batılı kaynak ise* 7 Uyurların uyandıktan sonra yaşama devam ettiklerini ve olay nedeniyle kutsal kabul edildiklerini anlatıyor. Öldukleri zaman aynı yere* yani yuzyillarca uyuduklari mağaraya gömülmüşler. 7 Uyurlar Magarasi Efes'te mi? 7 Uyurlar Mağarasının Efes'te olması kesin değil* çünkü iki mağaranın daha adı geçiyor. Bunların biri Tarsus'ta* diğeriyse Mardin'de. Bazi araştırmacılar* eski adıyla Efesus'un* Tarsus; yani Tarsus'la karıştırıldığını iddia ediyorlar. Efes'teki mağara* Efes harabelerinin 1 km kuzeyinde* Panayir Daği eteklerinde yer alıyor. Bu yer* 1928'de yapılan arkeolojik kazılar sonunda bulundu ama işin garibi* ortaya yedi mezar değil* yüzlerce mezar cıktı. Ayrıca ayni yerde iki kilise kalıntısı ve çeşitli katakomplar var. Kim bilir* belki tüm bunlar sonradan yapılmıştır...
Kurani Kerim'de 7 Uyurlar
Kuranı Kerim* 7 Uyurlardan önemle söz ediyor. Kehf (Magara) Suresi'nin bazı bölümleri şöyle: "10. Hani o yiğitler mağaraya sığınmişlardı... 11. Biz de onların kulaklarına nice yillar perde koyduk. 13. Sana onların hikayelerini dosdogru haber veriyoruz... 17. Onlar mağaranın geniş bir yerindeydiler... 18. Onlar uykuda oldukları halde uyanık sanırdın. Biz onları sağa sola döndürürdük. Köpekleri kapı ağzına dirseklerini dayamişti... 19. Birbirlerine sorsunlar diye onları uyandırdık* içlerinden biri 'Ne kadar kaldiniz?' dedi. Bir gün veya daha az bir zaman dediler. 'Ne kadar kaldığımızı Allah bilir* paramizla birimiz sehre gitsin* en iyi yiyeceklere baksın ve getirsin... 21. Halk onların hakkında çekişip duruyordu* onların mağaralanın çevresine bir bina kurun diyorlardı... 22. Karanlığa ta$ atar gibi* mağaradakiler üçtür* dördüncüleri köpektir derler veya beştir* altıncıları köpektir derler veya yedidir sekizincileri köpektir derler. De ki 'Onların sayısnı en iyi bilen Rabbim'dir...' 25. Onlar mağaralarında 309 yıl kaldılar derler. 26. Onlarin ne kadar kaldiklarnı en iyi Allah bilir. Göklerin ve yerin gaybi O'na aittir..." 7 Uyurlar inancı* bazı Kuranı Kerim yorumcularınca Hıristiyanlıkla bağdaştırılmıştır. Önce Hıristiyanlık uzun bir uyku dönemi geçirmi$ ve uzun bir zaman sonra yayılmaya başlayabilmistir. Bir baska ayette mağaranın ağzının kuzeye baktığı söyleniyor. Yine bazi yorumcular bunun da Hıristiyanlıkla ilgili olduğunu söylüyorlar. (Çünkü Hıristiyanlık en fazla kuzey yarıkurede etkili oldu ve yayıldı.
Öyküler çoğalıyor
Taberi tarihindeyse bir ba$ka hikaye var. Hz İsa'nın havarilerinden biri Efes'e gelir. kişinin St. Paul olmasi mümkündür.
Kente girerken bir heykel görür* bu heykele tapınmadan Efes'e girmek yasaktır. O zaman* havari kente girmez ve kent dışında ki bir hamama tellak olarak kapılanır. Orada Hıristiyanliği öğretmeye başlar. Bir gün kralin oğlu yanında bir fahişe ile gelir ve hamama girmek ister. Havari engel olmak için uyarır ama dinletemez. Kralin oğlu ve yanındaki kadın* hamam da Allah tarafindan yok edilirler. Kral çok kızar suçu havariye yıkarak* öldürülmesini emreder. Bunun üzerine havari* Hıristiyan olan gençlerin yanlarindaki köpekle birlikte mağaraya saklanır. Hikayenin devam yukarıda verdiklerimize benziyor. Taberi gibi tüm doğu kaynakları 7 Uyurların isimlerini ayni veriyorlar: Yemliha * Mislina* Mahselina* Mernus* Debernus Sarnus* Kefektatyus ve köpekleri Kitmir...
Belgeler 7 Uyurlardan söz eden önemli bir kaynak "$erh-i Mevakib" yani Kuranı Kerim'i yorumlayan bir eserdir. Bu eserde mağaranın Efes yakınındakı Rakım Vadisi'nde Batalos Dağı'nda da olduğu yazılıdır. Birkaç yıl evvel* T.C. Devlet Arşivi'nde bulunan tarihi bir belgedeyse* mağaranın Elbistan'da Coban Pınarı denen yerde oldu ortaya çıkarıldı. Belgede 7 Uyurların Efes'ten kaçıp buraya geldikleri* sonraki yüzyıllardaysa mağaranın kullanılmadığı yazıyor. Ama Coban Pınarı'ndaki mağara daha bulunamadı. Bir gün bulunursa* 7 Uyurlar da acaba bulunabilir mi?
Zaman yolculugu mu? 7 Uyurlara bir gün gibi gelen yuzyıllar* acaba gerçekten geçti mi? Yoksa onlar yüzyılları bir anda mi geçtiler? Cevap bilinmiyor... Kuranı Kerim'in* dikkat edersek* bir çok yerinde* bir günün* bin yıl olabileceği yazılı. Zaman yolculuğu günümüze daha uygun bir yakla$ım Aklımıza Einstein geliyor* ışık hızında zamanın durdugunu söylemiyor muydu? 7 Uyurların hikayesine inananlar da var* inanmayanlar da. Ama unutmamali ki* çogu zaman inançların altından gerçekler çıkar
Ya insanoğlu çok şeye kadir* bundan haberimiz yok* ya da birilerinin hayel gücü çok yüksek... Çünkü* bir mağranın içinde 200 yıl uyuyup da* sonra kalkıp yürümek oyle aklın kolay alacagi sey degil. Fakat* degisik kaynaklar aynı olaydan soz ediyor ve "oldu" diyorlar. İşin ilginç yanı* bu olayın garip bir çekiciliği de var. Hiç inanmayan kişiler bile akılla karşı çıkıyorlar* fakat duygularıyla kabul ediyorlar... Hıristiyanlar eziliyor MS 250 yılında Roma tahtında irnparator Decius oturuyordu. Hükümdar aynı zamanda koyu bir Hiristiyanlik düşmaniydi.
Oysa* bu din o yıllarda büyük bir hızla yayılıyordu. Bu yayılışı durdurmak* Decius'un en büyük amacıydı. Hiristiyanlari inançlarından vazgeçirerek ve onları tekrar puta taptıracaktı. Bu amaç için elinden geleni ardina koymadı. Yakalanan Hiristiyanları ateşte diri diri yaktırdı* kaziklara oturttu* türlü işkencelerle öldürttü. Imparatorun şerrinden elaman diyen bazı Hıristiyanlar* çok uzaklara kaçtılar. Bunların içinde 7 arkadaş bir de köpekleri vardi. Mağaraya saklanıyorlar
Bu 7 arkadaşlar Efesliydiler. Romalı askerlerin ellerinden kurtularak Efes'te Panayır Dağında bir mağra buldular ve buraya saklandilar. Amaclari belki de bir zaman burada saklanıp kendilerini unutturmaktı. Sonra da daha uzaklara kaçaklardı. Korku ve üzüntüden yorgun düşmüşlerdi. Sürekli dua ettiler* Tanrı'nın kendilerini kurtarmasını dilediler. Bu arada Efes'te bulunan imparatör* saklandıklarını haber aldı. Derhal adamlarını göndererek mağaranın ağzını koca koco taşlarla ördürdü ve onlari içeride açlık ve susuzluktan ölüme mahkum etti. Uyku başliyor ve yüzyyıllar geçiyor
Olayın kusaktan kusağa anlatılan hikayesi şöyle:
7 arkadaş ve kopekleri o günün ak$ami uykuya daliyorlar. Sabah oluyor ve içeriden biri* adı Yemliha (ya da Jomblicus) olan genç yiyecek almak üzere* Efes'e dogru yola koyuluyor. Mağaranın ağzi ise onlarin girdikleri zaman ki gibi açık. Yemliha* kente inince hemen bir fırıncıya gidiyor ve ekmek istiyor. Karşilik olarak da cebindeki paralardan veriyor. 2OO yil öncesinin parasi
Fırıncı paraları görünce şaşiriyor. Yemliha ya* bunlari nereden buldugudu soruyor. Yemliha ise daha çok şaşiriyor. Bunun üzerine fırıncı bunlarini 200 yıl evvel kullanılan imparator Decius dönemine ait paralar olduklarini soyluyor. Simdi Roma imparator Theodosius'un bulundugunu anlatiyor.
Yemliha hayretle* "Nasil olur* ben dün uyudum bugünse uyandim!.." diyor. Hemen mağraya dönüyor ve durumu arkadaşlarina anlatiyor. Tekrar uyuyorlar
Bunun üzerine tekrar yatıp uyumaya karar veriyorlar. Bir daha da uyanmiyorlar* imparator Theodosius durumu öğrenince adamlariyla birlikte hemen mağaraya koşuyor ve onları uyurlarken görüyor.
Anlatilanlara göre yüzleri pırıl pırıl parlıyormuş...
Meğer* magranin agzini bilmeden actiran da* imparator yakınlarından Addius isminde biriymis. Addius'un köleleri gelmişler ve bir binanin yapiminda kullanmak için mağaranin agzindaki taşlari söküp taşimişlar. Yemliha ve arkadaşlarinin ilk uyanişi böylece gerçekleşmiş.
Başka Kaynaklarda
Bu konuyu kaleme alanlardan biri de Ingiliz yazar Gibbon'dur. Fakat başka kaynaklar onun zamanlamasina karsi çikiyorlar. Çünkü Gibbon* 7 gencin magarada tam 375 yil uyuduğunu ileri suruyor...
7 Uyurlar ile ilgili değişik bir hikaye de şöyle:
Ege bölgesindeki bir çok kentte özellikle Efes'te hıristiyanlar hızla coğalıyorlar. imparator Deciua* Hıristiyanliği kabul etmiyor. Hıristiyanlar ibadetlerini gizli gizli yapiyorlar. Decius bir gün 6 Hıristiyanı huzuruna çagiriyor. Amaci* onları tüm Hıristiyanlara karşi örnek olarak kullanmak. 6 gence şöyle diyor: "Sizlere 3 gün süre veriyorum* bu zaman içinde Hıristiyanliği unutacaksiniz. Siz de herkez gibi olacak ve puta tapacaksınız."
6 genç* Decius'un emrine uymamak için Efes'i terk ediyorlar ve Panayir Dağina çikiyorlar. Çoban ve köpegine rasliyorlar
Gencler saklanacak bir yer ararlarken* önlerine bir çoban çıkıyor çobanın yanında bir de köpek var. Adı kitmir.
Sonunda bir mağra buluyorlar ve saklanıyorlar. imparator onların kaçtıklarını haber aliyor. Askerler araya araya mağarayı buluyorlar. Ceza olsun diye mağaranın ağzını bir duvar örerek kapıyorlar. Aradan 309 yıl geçiyor. Mağaradakiler hiç uyanmadan bu zamanı geçiriyorlar. Uyandiklarında* Yemliha ekmek almak için dişarı çıkıyor ve fırına gidiyor. Fırıncı* Decius dönemine ait paraları görünce* durum ortaya çıkıyor. imparator Theodosius'a haber veriliyor. imparator* Yemliha'yi huzuruna çağıryor. Sonra hep beraber mağaraya gidiyorlar. Fakat 7 Uyurlar* bir daha normal yaşama dönmek istemiyorlar. Tekrar mağaraya kapanıp* uyanmamak üzere uyuyorlar. Gerek Islam* gerekse Hıristiyan kaynaklarında ki 7 Uyurlar öyküsü pek fazla farklı değil. Bir baska batılı kaynak ise* 7 Uyurların uyandıktan sonra yaşama devam ettiklerini ve olay nedeniyle kutsal kabul edildiklerini anlatıyor. Öldukleri zaman aynı yere* yani yuzyillarca uyuduklari mağaraya gömülmüşler. 7 Uyurlar Magarasi Efes'te mi? 7 Uyurlar Mağarasının Efes'te olması kesin değil* çünkü iki mağaranın daha adı geçiyor. Bunların biri Tarsus'ta* diğeriyse Mardin'de. Bazi araştırmacılar* eski adıyla Efesus'un* Tarsus; yani Tarsus'la karıştırıldığını iddia ediyorlar. Efes'teki mağara* Efes harabelerinin 1 km kuzeyinde* Panayir Daği eteklerinde yer alıyor. Bu yer* 1928'de yapılan arkeolojik kazılar sonunda bulundu ama işin garibi* ortaya yedi mezar değil* yüzlerce mezar cıktı. Ayrıca ayni yerde iki kilise kalıntısı ve çeşitli katakomplar var. Kim bilir* belki tüm bunlar sonradan yapılmıştır...
Kurani Kerim'de 7 Uyurlar
Kuranı Kerim* 7 Uyurlardan önemle söz ediyor. Kehf (Magara) Suresi'nin bazı bölümleri şöyle: "10. Hani o yiğitler mağaraya sığınmişlardı... 11. Biz de onların kulaklarına nice yillar perde koyduk. 13. Sana onların hikayelerini dosdogru haber veriyoruz... 17. Onlar mağaranın geniş bir yerindeydiler... 18. Onlar uykuda oldukları halde uyanık sanırdın. Biz onları sağa sola döndürürdük. Köpekleri kapı ağzına dirseklerini dayamişti... 19. Birbirlerine sorsunlar diye onları uyandırdık* içlerinden biri 'Ne kadar kaldiniz?' dedi. Bir gün veya daha az bir zaman dediler. 'Ne kadar kaldığımızı Allah bilir* paramizla birimiz sehre gitsin* en iyi yiyeceklere baksın ve getirsin... 21. Halk onların hakkında çekişip duruyordu* onların mağaralanın çevresine bir bina kurun diyorlardı... 22. Karanlığa ta$ atar gibi* mağaradakiler üçtür* dördüncüleri köpektir derler veya beştir* altıncıları köpektir derler veya yedidir sekizincileri köpektir derler. De ki 'Onların sayısnı en iyi bilen Rabbim'dir...' 25. Onlar mağaralarında 309 yıl kaldılar derler. 26. Onlarin ne kadar kaldiklarnı en iyi Allah bilir. Göklerin ve yerin gaybi O'na aittir..." 7 Uyurlar inancı* bazı Kuranı Kerim yorumcularınca Hıristiyanlıkla bağdaştırılmıştır. Önce Hıristiyanlık uzun bir uyku dönemi geçirmi$ ve uzun bir zaman sonra yayılmaya başlayabilmistir. Bir baska ayette mağaranın ağzının kuzeye baktığı söyleniyor. Yine bazi yorumcular bunun da Hıristiyanlıkla ilgili olduğunu söylüyorlar. (Çünkü Hıristiyanlık en fazla kuzey yarıkurede etkili oldu ve yayıldı.
Öyküler çoğalıyor
Taberi tarihindeyse bir ba$ka hikaye var. Hz İsa'nın havarilerinden biri Efes'e gelir. kişinin St. Paul olmasi mümkündür.
Kente girerken bir heykel görür* bu heykele tapınmadan Efes'e girmek yasaktır. O zaman* havari kente girmez ve kent dışında ki bir hamama tellak olarak kapılanır. Orada Hıristiyanliği öğretmeye başlar. Bir gün kralin oğlu yanında bir fahişe ile gelir ve hamama girmek ister. Havari engel olmak için uyarır ama dinletemez. Kralin oğlu ve yanındaki kadın* hamam da Allah tarafindan yok edilirler. Kral çok kızar suçu havariye yıkarak* öldürülmesini emreder. Bunun üzerine havari* Hıristiyan olan gençlerin yanlarindaki köpekle birlikte mağaraya saklanır. Hikayenin devam yukarıda verdiklerimize benziyor. Taberi gibi tüm doğu kaynakları 7 Uyurların isimlerini ayni veriyorlar: Yemliha * Mislina* Mahselina* Mernus* Debernus Sarnus* Kefektatyus ve köpekleri Kitmir...
Belgeler 7 Uyurlardan söz eden önemli bir kaynak "$erh-i Mevakib" yani Kuranı Kerim'i yorumlayan bir eserdir. Bu eserde mağaranın Efes yakınındakı Rakım Vadisi'nde Batalos Dağı'nda da olduğu yazılıdır. Birkaç yıl evvel* T.C. Devlet Arşivi'nde bulunan tarihi bir belgedeyse* mağaranın Elbistan'da Coban Pınarı denen yerde oldu ortaya çıkarıldı. Belgede 7 Uyurların Efes'ten kaçıp buraya geldikleri* sonraki yüzyıllardaysa mağaranın kullanılmadığı yazıyor. Ama Coban Pınarı'ndaki mağara daha bulunamadı. Bir gün bulunursa* 7 Uyurlar da acaba bulunabilir mi?
Zaman yolculugu mu? 7 Uyurlara bir gün gibi gelen yuzyıllar* acaba gerçekten geçti mi? Yoksa onlar yüzyılları bir anda mi geçtiler? Cevap bilinmiyor... Kuranı Kerim'in* dikkat edersek* bir çok yerinde* bir günün* bin yıl olabileceği yazılı. Zaman yolculuğu günümüze daha uygun bir yakla$ım Aklımıza Einstein geliyor* ışık hızında zamanın durdugunu söylemiyor muydu? 7 Uyurların hikayesine inananlar da var* inanmayanlar da. Ama unutmamali ki* çogu zaman inançların altından gerçekler çıkar
