Türkiye antimon potansiyeli yönünden zengin sayılabilecek bir ülkedir [%1,2-8 Sb tenörlü 6 712 758 ton rezervden 330.000 ton (****l Sb içerikli)]. Çin, Bolivya, Bağımsız Devletler Topluluğu[1] ve Güney Afrika Cumhuriyeti önemli antimon rezervlerine sahiptir.
[1]Üye ülkeler sırasıyla; Azerbaycan, Beyaz Rusya, Ermenistan, Gürcistan, Kazakistan, Kırgızistan, Moldova, Özbekistan, Tacikistan, Rusya Federasyonu ve Ukrayna'dır.
Ülkemizdeki önemli antimon yatakları Kuzeybatı Anadolu, Tokat-Turhal ve Niğde-Gümüşler bölgelerinde yoğunlaşmıştır. Bugünkü rezervleri açısından en büyük yataklarımız sırasıyla Kütahya-Simav-Dağardı, İzmir-Ödemiş-Emirli, Tokat-Turhal, Balıkesir-İvrindi ve Kütahya-Gediz’de bulunur. Bunlardan Tokat-Turhal (Özdemir Antimon) ve Kütahya-Gediz (Mutlu Madencilik ve birkaç küçük madenci) yatakları işletilmektedir. Eti Holding’e ait İzmir-Halıköy Civa-Antimon İşletmesi 1992 yılında faaliyetine son vermiştir.
Cevherleşme çoğunlukla fay, kırık ve dokanaklara yerleşmiş damar tipi cevherleşmedir. Nadiren tabakamsı tip cevherleşmelerde (Gediz’de) gözlenir. Hakim cevher minerali antimonit (Sb2S3) olup devamlılığı az olan damarlar veya mercekler şeklinde bulunur. Antimon cevherleşmelerinin doğası gereği olağan arama çalışmalarıyla sağlıklı bir rezerv tayini çoğu kez mümkün olmamaktadır.
Antimon, kurşun ve kalayla alaşıma girince bunların sertliğini ve korozyona karşı direncini arttırmaktadır. Alaşım yapımında, akü, plastik, kablo, tekstil ve seramik sanayinde.
Yurdumuzda antimon yataklarının çoğunluğu küçük sermayeli şirketler tarafından işletilmektedir. Ülkemiz antimon talebi yılda yaklaşık 500 tondur. Bunun %90’dan fazlası antimon konsantresi, ****li ve antimon bileşikleri şeklinde ithal yoluyla karşılanmaktadır. Türkiye bu ihtiyacını uygun ekonomik koşullar oluştuğu takdirde yurtiçi kaynaklardan sağlayabilecek durumdadır (Tablo 1).
Sonuç ve Öneriler
Bu çerçevede özellikle İzmir-Ödemiş-Emirli ve Tokat-Turhal antimon yataklarının değerlendirilmesine öncelik verilmelidir. Turhal yöresinde aramalara ağırlık verilirken Emirli cevherlerinde As(Arsenik) ve Hg’nın (Civa) arıtılması amacıyla teknoloji araştırmaları gerçekleştirilmelidir.
Oluşumu düzensiz damar , mercek ya da yumrular şeklinde olduğundan bu düzensizlik arama çalışmalarını zor hatta başarısız kılmaktadır. Bu nedenle antimon aramaları işletmeyle birlikte yapılmalıdır. Açılan galerilerde üretim ve arama birlikte sürdürülmelidir. MTA özel şirketlere bu aşamada teknik danışmanlık yaparak aramaları – işletmeleri yönlendirmelidir.
Tablo 1
Rezerv - Üretim Durumu
<SPAN style="FONT-SIZE: 9pt; FONT-FAMILY: Tahoma; mso-fareast-font-family: SimSun">
[1]Üye ülkeler sırasıyla; Azerbaycan, Beyaz Rusya, Ermenistan, Gürcistan, Kazakistan, Kırgızistan, Moldova, Özbekistan, Tacikistan, Rusya Federasyonu ve Ukrayna'dır.
Ülkemizdeki önemli antimon yatakları Kuzeybatı Anadolu, Tokat-Turhal ve Niğde-Gümüşler bölgelerinde yoğunlaşmıştır. Bugünkü rezervleri açısından en büyük yataklarımız sırasıyla Kütahya-Simav-Dağardı, İzmir-Ödemiş-Emirli, Tokat-Turhal, Balıkesir-İvrindi ve Kütahya-Gediz’de bulunur. Bunlardan Tokat-Turhal (Özdemir Antimon) ve Kütahya-Gediz (Mutlu Madencilik ve birkaç küçük madenci) yatakları işletilmektedir. Eti Holding’e ait İzmir-Halıköy Civa-Antimon İşletmesi 1992 yılında faaliyetine son vermiştir.
Cevherleşme çoğunlukla fay, kırık ve dokanaklara yerleşmiş damar tipi cevherleşmedir. Nadiren tabakamsı tip cevherleşmelerde (Gediz’de) gözlenir. Hakim cevher minerali antimonit (Sb2S3) olup devamlılığı az olan damarlar veya mercekler şeklinde bulunur. Antimon cevherleşmelerinin doğası gereği olağan arama çalışmalarıyla sağlıklı bir rezerv tayini çoğu kez mümkün olmamaktadır.
Antimon, kurşun ve kalayla alaşıma girince bunların sertliğini ve korozyona karşı direncini arttırmaktadır. Alaşım yapımında, akü, plastik, kablo, tekstil ve seramik sanayinde.
Yurdumuzda antimon yataklarının çoğunluğu küçük sermayeli şirketler tarafından işletilmektedir. Ülkemiz antimon talebi yılda yaklaşık 500 tondur. Bunun %90’dan fazlası antimon konsantresi, ****li ve antimon bileşikleri şeklinde ithal yoluyla karşılanmaktadır. Türkiye bu ihtiyacını uygun ekonomik koşullar oluştuğu takdirde yurtiçi kaynaklardan sağlayabilecek durumdadır (Tablo 1).
Sonuç ve Öneriler
Bu çerçevede özellikle İzmir-Ödemiş-Emirli ve Tokat-Turhal antimon yataklarının değerlendirilmesine öncelik verilmelidir. Turhal yöresinde aramalara ağırlık verilirken Emirli cevherlerinde As(Arsenik) ve Hg’nın (Civa) arıtılması amacıyla teknoloji araştırmaları gerçekleştirilmelidir.
Oluşumu düzensiz damar , mercek ya da yumrular şeklinde olduğundan bu düzensizlik arama çalışmalarını zor hatta başarısız kılmaktadır. Bu nedenle antimon aramaları işletmeyle birlikte yapılmalıdır. Açılan galerilerde üretim ve arama birlikte sürdürülmelidir. MTA özel şirketlere bu aşamada teknik danışmanlık yaparak aramaları – işletmeleri yönlendirmelidir.
Tablo 1
Rezerv - Üretim Durumu
<SPAN style="FONT-SIZE: 9pt; FONT-FAMILY: Tahoma; mso-fareast-font-family: SimSun">
