Futbol Ligi Sıralama Algoritması

FUTBOL LİGİ KURALLARI
--------------------------------------------------------------------------------
Okullarda bilgisayar programlama derslerinde her zaman hocalar bu soruyu sormuştur. 18 takımlı bir futbol liginde takımları gerçek futbol kurallarına göre dizmek. Bir çok öğrenci bunu en başta kolay zanneder. Alt tarafı bir sıralama işlemi der. Bu kısmen doğrudur. Ama işler başladığında bunun çok da kolay olmadığı görülür. Şimdi 18 takımı sıralamadan önce gerçek futbol kuralları nelerdir kısaca bir hatırlayalım.
1.) Bütün takımlar büyük puandan küçük puana doğru sıralanır.

2.) Eğer aynı puana sahip takımlar varsa bunlar kendi aralarında oynadıkları maçlardaki puan üstünlüğüne göre yerleşir.

3.) Kendi aralarındaki maçlarda puan eşitliği varsa kendi aralarında oynadıkları maçlardaki gol averajına göre yerleşir. Eğer kendi aralarındaki maçlarda atılan gollerde eşitlik var ise deplasmanda fazla gol atan takım üstün sayılmaz.

4.) Kendi aralarındaki maçlarda puan ve gol eşitliği devam ediyorsa, genel puantajdaki gol averajına bakılır.

5.) Takımlar arasındaki gol averajı da eşit ise genel toplamda daha fazla gol atmış olan takım üstün sayılır.

6.) Bu şartlara rağmen eşitlik devam ediyorsa hükmen yenilgisi olmayan takım üstün sayılır.

7.) Bütün bu şartlara rağmen eşitliğin devam etmesi halinde ilgili takımlar arasında yapılacak tek maçlar neticesinde kazanan takım üstün sayılarak nihai sonuç alınır. Yani, bir A takımı ile bir B takımı sadece 1 maç yapar. Maçlar denmesinin sebebi aynı anda 2'den fazla takım olması durumudur.
DİZİ TANIMLAMAK
--------------------------------------------------------------------------------
Şimdi aklımıza hemen bir dizi oluşturmak gelmiş olabilir. Diziyi aşağıdaki gibi tanımlayalım.

' Takımlar için Diziler Tanımlanıyor..
Dim Takim(1 to 18) As String
Dim Puan(1 to 18) As Integer
Dim Oynadigi(1 to 18) As Integer
Dim Attigi(1 to 18) As Integer
....

Genelde ilk akla gelen uygulama budur. Her özellik için ayrı bir dizi oluşturulur ve aynı indisli veriler aynı takıma ait olan verilerdir. Örnek:

' 5 nolu takım bilgileri
Takim(5) = "Antalyaspor"
Puan(5) = 28
Oynadigi(5) = 16
Attigi(5) = 20
....

Bu şekildeki bir mantık doğrudur fakat çok hantaldır. Özellikle sıralama işlerinde diziler karışır. Ve gereksizce fazla kod yazılır. Kodların takibi ve düzeni arapsaçı gibi olur. Çoğu kişinin hata yaptığı nokta doğru dizi mantığı kuramamaktadır. Şimdi bu iş için örnek bir dizi tanımı yapalım. TYPE yapısı oluşturarak birden çok değişkeni tek bir özellik altında gruplayabiliriz. Bu sayede bir nesnenin özelliklerini oluşturmuş oluruz
Bu sayede tek bir diziye değişik özellikler eklemiş olduk. Artık bu diziyi bir nesne gibi kullanabiliriz. Yukarıdaki kodları proje içerisinde bir modul içine yazın. Böylece tüm proje içerisinde kullanabilirsiniz. Takim dizisine nasıl bir özellik kattığımızı aşağıda görebilirsiniz.
Artık dizimiz tek bir isim altında değişik özelliklere sahip olarak oluşturuldu. Yani nesne modelli programlamanın bir avantajını kullanmış olduk. Program başlarken sadece Erase Takim komutunu kullanarak diziyi resetleyebilir. Daha sonra istediğiniz bir yöntemle takimlar hakkındaki bilgileri Takim dizisi içerisine yazabilirsiniz. Bu konuda istediğiniz uygulamayı yapabilirsiniz. Ben örnek programımda bir text dosya içerisine maç skorlarını yazdırıp yine aynı dosyadan gerekli bilgileri okutturdum. İsteyen veritabanı da kullanabilir.
SIRALAMA MANTIĞI
--------------------------------------------------------------------------------
Sıralama işlemi için birkaç sub programı tanımlayalım. Bunlar bizi her defasında benzer kodları yazma derdinden kurtaracak. Aynı zamanda daha anlaşılabilir bir kod düzeni sağlayacak. İlk Sub'ımız a ve b indisli takımları yer değiştirmekle ilgili.
Gördüğünüz gibi a ve b indisli takımları yer değiştirmek ne kadar kolay. Eğer bir sürü dizi tanımlasaydık gereksizce fazladan kod yazacaktık. Aşağıdaki Sub ise seçilen bir takıma puan vermek için kullanılır. Özellikle maçların sonuçlarını değerlendirirken işinize yarayacaktır.
Şimdi sıralamaya geçelim. Bir Command butona bastığımızda sıralama işlemi başlamış olsun. Aşağıdaki kodları bir Command butonun Click yordamına yazın
İşte bütün sıralama işlemi bu kadar. Burada kullanılan sıralama algoritması EXCHANGE SORT (Yerdeğiştirme Sıralaması) olarak bilinen algoritmadır. Bununla ilgili detaylı bilgiyi [1] nolu algoritma konu anlatımında bulabilirsiniz. Eğer dikkat ettiyseniz, "Sıralamada alttaki takımın puanı, Üstteki takımın puanından büyükse değişiklik yap" diye bir kontrol var. Sadece bu kontrol bize yeter. Çünkü üstteki takımın puanı büyükse zaten yer değiştirmeye gerek yoktur. Bir de puan eşitliği olayı var. Eğer seçilen 2 takımın puanı eşitse, konunun en başında anlattığım futbol ligi sıralama kurallarına göre tek tek kontrol yapılması gerekir. Bu kontroller KendiMaclari adlı Sub program içerisinde yapılmaktadır.
Bu hazır Sub programlarını, kendi programınız içerisinde kullanabilirsiniz. Görüldüğü gibi TYPE yapısıyla doğru şekilde dizi tanımlayınca işlemler çok basite indirgenmektedir.