Gazi,Paşa düşünceliydi,durgundu.Bir çiçek yığınının altında yatan annesinin
mezarına gelince, ellerini bağladı.Berabelerindekiler,Fevzi ve Karabekir Paşalar
birer fatiha okudular.Mustafa Kemal Paşa,mavi gözlerine çöken karanlığın
içinde bir süre sustu ve sonra konuşma ve annesine ait anılarını dile getirmeye
başaldı:
' Zavallı annem!.. Şimdi vücudu,bir zamanlar Türk Milletinin ideali haline gelmiş
kutsal İzmir'in topraklarında yatıyor.Ölüm,gerçeklerin en büyüğü!..
Doğanın insana kıyarak yasasını yürütmesi!.. Bunu hepimiz biliriz de,
üzüntüsünden yine de kurtulamayız! Burada yatan annem,zulmün,
zor kullanmanın ve bütün bir milleti keyfince yönetenlerin kurbanı olmuştur.
Bu düşüncemi açıklayabilmem için, izin verirseniz, ızdırapla yüklü hayatından
birkaç noktasını gözlerinizin önüne sereyim... '
' Abdülhamit dönemiydi... 1904 yılında Kurmay Yüzbaşı olarak okulu bitirmiştim.
Hayata ilk adımımı atıyordum.Fakat bu adım,hayata değil zindana rastladı.
Beni aldılar ve keyfi yönetimin zindanına attılar.
Annem, ancak zindandan kurtulduktan sonra başıma geleni haber alabildi.
Hemen beni görmeye koştu ve İstanbul'a geldi. '
' Fakat,İstanbul'da kendisiyle ancak dört beş gün görüşebildik.
Çünkü istibdat yönetiminin cellatları,casusları,hafiyeleri evimizi sarmış
ve beni alıp ***ürmüşlerdi.Annem peşimden koşuyordu.
Görüşmemiz yasaklanmıştı.Beni menfaya (sürgüne) ***ürülücek vapura bindirilmiştim.
Anacığım,gözyaşlarıyla Sirkeci rıhtımında taşların üstünde dövünüyor,kahroluyordu...
Menfada geçirdiğim yılları anam ızdırap ve gözyaşları içinde tüketmiştir. '
' Şimdi başka bir noktayı anlatacağım.Mütareke yıllarında,kurtuluş kavgamıza
başlamak için Anadolu'ya geçmiştim.Annemi beraberimde ***üremezdim.
O, İstanbul'da kalmıştı.Yanında sürekli olarak kalan bir adamım vardı.
Onu da Anadolu'ya ***ürmüştüm. Erzrum'dan, bu adamı anneme gönderdiğim zaman,
zavallı annem,padişahın benim için çıkardığı idam fermanını bildiğinden,adamın
yalnız olduğunu anlar anlamaz,idam edildiğime hükmetmiş ve bu üzüntüsü
bir felçle sonuçlanmıştı... '
' Benim yıllarım mücadele ile, onun yılları keder ve üzüntü ile geçti.
Padişah ve hükümeti ile birlikte bütün düşmanların sürekli baskı ve işkencesi
altında yaşadı.Oturduğu ev,bin bir çeşit nedenlerle basılır,aranır kendisi sürekli
olarak benim için tedirgin edilirdi.Annem İstanbul'da geçirdiği son üç buçuk
yılın bütün gece ve gündüzlerini gözyaşları içinde geçirdi.
İşte bu sürekli gözyaşları, ona gözlerini kaybettirmiştir.
Çok kısa bir süre önce onu İstanbul'dan yanıma aldırabilirdim.
Ana oğul kavuşmuştuk...Ama madde olarak ölüydü,sadece mana olarak yaşıyordu... '
' Annemi kaybettiğim için, kuşkusuz çok üzgünüm.Ancak büyük bir avuntum var:
En büyük anamız vatanı batıran ve yokluğa sürükleyen yönetim,bir daha
hortlamamak üzere,yokluk çukuruna gömülmüştür.Annem,sonsuza kadar
bu toprağın altında yatacak,Ulusal Egemenlik de sonsuza kadar bu toprağın
üstünde bayrak olup dalgalanacaktır.İşte beni avutan en büyük güç budur...
Evet,Ulusal Egemenlik, bu toprakların üstünde sonsuza kdar sürecektir...
Annemin mezarı üzerinde ve Allah'ın huzurunda yemin ediyorum:
Bu kadar kan dökerek milletin kazandığı Ulusal Egemenliği korumak ve savunmak
için gerekirse anamın yanına uzanmaktan asla göz kırpmayacağım...
Ulusal Egemenlik için CANIMI VERMEK,BENİM VİCDAN VE NAMUS BORCUM
OLSUN!.. '
Dinleyenlerin gözlerinden ip gibi yaşlar akıyordu...Gazi Paşa da yanağından yuvarlanan
yaşları saklamadan konuşmasını bitirmişti.
mezarına gelince, ellerini bağladı.Berabelerindekiler,Fevzi ve Karabekir Paşalar
birer fatiha okudular.Mustafa Kemal Paşa,mavi gözlerine çöken karanlığın
içinde bir süre sustu ve sonra konuşma ve annesine ait anılarını dile getirmeye
başaldı:
' Zavallı annem!.. Şimdi vücudu,bir zamanlar Türk Milletinin ideali haline gelmiş
kutsal İzmir'in topraklarında yatıyor.Ölüm,gerçeklerin en büyüğü!..
Doğanın insana kıyarak yasasını yürütmesi!.. Bunu hepimiz biliriz de,
üzüntüsünden yine de kurtulamayız! Burada yatan annem,zulmün,
zor kullanmanın ve bütün bir milleti keyfince yönetenlerin kurbanı olmuştur.
Bu düşüncemi açıklayabilmem için, izin verirseniz, ızdırapla yüklü hayatından
birkaç noktasını gözlerinizin önüne sereyim... '
' Abdülhamit dönemiydi... 1904 yılında Kurmay Yüzbaşı olarak okulu bitirmiştim.
Hayata ilk adımımı atıyordum.Fakat bu adım,hayata değil zindana rastladı.
Beni aldılar ve keyfi yönetimin zindanına attılar.
Annem, ancak zindandan kurtulduktan sonra başıma geleni haber alabildi.
Hemen beni görmeye koştu ve İstanbul'a geldi. '
' Fakat,İstanbul'da kendisiyle ancak dört beş gün görüşebildik.
Çünkü istibdat yönetiminin cellatları,casusları,hafiyeleri evimizi sarmış
ve beni alıp ***ürmüşlerdi.Annem peşimden koşuyordu.
Görüşmemiz yasaklanmıştı.Beni menfaya (sürgüne) ***ürülücek vapura bindirilmiştim.
Anacığım,gözyaşlarıyla Sirkeci rıhtımında taşların üstünde dövünüyor,kahroluyordu...
Menfada geçirdiğim yılları anam ızdırap ve gözyaşları içinde tüketmiştir. '
' Şimdi başka bir noktayı anlatacağım.Mütareke yıllarında,kurtuluş kavgamıza
başlamak için Anadolu'ya geçmiştim.Annemi beraberimde ***üremezdim.
O, İstanbul'da kalmıştı.Yanında sürekli olarak kalan bir adamım vardı.
Onu da Anadolu'ya ***ürmüştüm. Erzrum'dan, bu adamı anneme gönderdiğim zaman,
zavallı annem,padişahın benim için çıkardığı idam fermanını bildiğinden,adamın
yalnız olduğunu anlar anlamaz,idam edildiğime hükmetmiş ve bu üzüntüsü
bir felçle sonuçlanmıştı... '
' Benim yıllarım mücadele ile, onun yılları keder ve üzüntü ile geçti.
Padişah ve hükümeti ile birlikte bütün düşmanların sürekli baskı ve işkencesi
altında yaşadı.Oturduğu ev,bin bir çeşit nedenlerle basılır,aranır kendisi sürekli
olarak benim için tedirgin edilirdi.Annem İstanbul'da geçirdiği son üç buçuk
yılın bütün gece ve gündüzlerini gözyaşları içinde geçirdi.
İşte bu sürekli gözyaşları, ona gözlerini kaybettirmiştir.
Çok kısa bir süre önce onu İstanbul'dan yanıma aldırabilirdim.
Ana oğul kavuşmuştuk...Ama madde olarak ölüydü,sadece mana olarak yaşıyordu... '
' Annemi kaybettiğim için, kuşkusuz çok üzgünüm.Ancak büyük bir avuntum var:
En büyük anamız vatanı batıran ve yokluğa sürükleyen yönetim,bir daha
hortlamamak üzere,yokluk çukuruna gömülmüştür.Annem,sonsuza kadar
bu toprağın altında yatacak,Ulusal Egemenlik de sonsuza kadar bu toprağın
üstünde bayrak olup dalgalanacaktır.İşte beni avutan en büyük güç budur...
Evet,Ulusal Egemenlik, bu toprakların üstünde sonsuza kdar sürecektir...
Annemin mezarı üzerinde ve Allah'ın huzurunda yemin ediyorum:
Bu kadar kan dökerek milletin kazandığı Ulusal Egemenliği korumak ve savunmak
için gerekirse anamın yanına uzanmaktan asla göz kırpmayacağım...
Ulusal Egemenlik için CANIMI VERMEK,BENİM VİCDAN VE NAMUS BORCUM
OLSUN!.. '
Dinleyenlerin gözlerinden ip gibi yaşlar akıyordu...Gazi Paşa da yanağından yuvarlanan
yaşları saklamadan konuşmasını bitirmişti.
