Merhabalar,
Bilgisayar bakan kişilere ön bir anlatım olmakla birlikte donanımlar hakkında genel bir bilgi verelim istedim. Az çok her parçaya değinip sizlere biraz da detay da vereceğim.
Öncellikle masaüstü ve dizüstü bilgisayarların farkları ile başlayalım istiyorum. Klasik olarak dizüstü olanlar bir batarya pil ile, masaüstü olanlar da direkt güç ile çalışıyorlar. Tabii ki alternatif akım kullanmıyorlar, kastım bataryasız olmalarıydı. Bu sebepten ötürü öncellikle güç tüketimlerinde bir sınır pek yoktur ve daha fazla performans verirler dizüstü bilgisayarlara göre.
Dizüstü bilgisayarlarda yerin dar olmasından ötürü parçalar birbirine yakın konumlandırılmış ancak masaüstünde böyle bir dert olmadığı için parçalar birbirine daha mesafelidir. Bu ısınmayı az çok azaltır ve kullanılan fan için daha büyük bir havalandırma boşluğu oluşturur. Isıyı dağıtması kolay olur. Bu açıdan masaüstü bilgisayarlar ısı konusunda bir nebze daha başarılıdır ve parçaların sıcaklığı performansına etki eder.
HDD devrinde masaüstü ve dizüstü bilgisayarlarda HDD performansında yine fark oluyordu. HDD'ler masaüstünde 3.5", 7200 rpm; dizüstünde 2.5" 5400rpm şeklinde yer alıyordu. 10 bin rpm de mevcut ama bozulmaya meyilliydiler ve üst parçalar oldukları için daha çok sanayi tipi diyebileceğimiz ihtiyacı olanların alması gereken bir üründü.
Buradaki rpm devir anlamına gelir. Arabalardaki devir saati gibi örneğin bir viteste 2, 3 bin rpm de devir tutulması gerekir, döner. Bu ısıya sebep oluyor ayrıca biraz daha büyük ve kullanım olarak yine laptopta biraz daha güçsüz bir parça kullanılıyor. Gördüğünüz 2.5" ve 3.5" ise boyut oluyor. İnç cinsinden olmakla birlikte 1 inç = 2.54cm. Yine HDD ek olarak alırken dikkat edilebilir.
Biraz parçalardan da bahis açalım.
Anakartlar bizler için tüm parçaların takıldığı kart. Marka olarak GigaByte önerim olur. Asus ve Msi da üretici olarak varlar ama msi birkaç serisinde örnek olarak 5 bin diye hatırlıyorum çuvallamıştı ve asusa da kanım ısınmıyor. Anakart seçerken portları incelemek gerekir. Aldığınız parçaların girişleri farklı oluyor. İntel ve AMD işlemcilerin girişleri bir olmaz, kaç ram takacağınıza göre ram slot adedi önemli oluyor vs.
Toplam bilgisayar seçme uygulamaları merak etmeyin bunları sizin için dikkat eder. Seçtiğiniz karta veya seçtiğiniz parçalara göre sistem toplamınıza yardımcı olurlar. Burada değinmek istediğim konu anakartlardaki "kuzey" ve "güney" köprüleri olacak. Kuzey köprüsü yüksek hızlı işlemlerin yapıldığı CPU-GPU-RAM bağlantısını sağlar. Bu yüzden bizler için anakart kalitesi markanın dışında kuzey köprüsüne de bağlıdır. Güney köprüsü yüksek hızlı işlem yapılman işlemleri mesela ses, ethernet gibi kartların veri iletimlerinden sorumludur. Kuzey köprüsüne bir anakart alırken nasıl dikkat edebiliriz peki?
Kuzey köprüsünü kullanacak parçaların slotları da kaliteli olmalı. PCI- Express dediğimiz slot yeni teknoloji olmalı ve elimizdeki parçaya göre x2, x4, x8veya x16 olabilir. Çift taraflı olduğu için x16 ise 32 pin vardır. Şöyle görebilirsiniz PCIe kısaltması olur, 3.0, 4.0 ve 5.0 şeklinde sürümleri de var. Ben de 3.0 var. 4.0 'ın performansı 2 katı oluyor. 2021 de falan yaygınlaşmaya başladığını da az önce görmüş oldum.
Bu kuzey köprüsü hakkında ek bilgi de vermek istiyorum. Bilgisayarda en çok ısınan kısımdır. Ana fanımız burada görev yapar. Dizüstünde en çok güç tüketimi de bu yüzden olur. Apple da macbook vardı diye hatırlıyorum içinde fan olmayan. Tabii ki güçleri sınırlı olan bilgisayarlardı bunlar ve her şey için kullanılması mümkün değil. Film falan izlemek, word falan kullanmak gibi basit işler için alınabilir. Örnek bir model:
İşlemci konusundan da biraz bahis açalım. AMD serileri ve performansları hakkında pek bilgi sahibi değilim onu belirtmiş olayım. AMD ve İntel farklı slot kullanır. Anakart alırken dikkat edilmesi gerekir. İntel i3 ve i5 serilerinde büyük başarı elde etmişti. İ3 artık benim için pek alınabilir değil. İlk serilerinde i7 dizüstü bilgisayarlarda pek memnun etmedi ve tercih edilmedi. i7 'nin yeni nesilleri tabii ki alınabilir. i9 serisini piyasa da pek görmüyorum açıkçası.
11. nesil ve 12. nesil arasındaki fark bizler için kayda değer intel işlemcilerde. 12 mi 11 mi derken 12'yi tercih etmek akıl karı olur. Ama 13 ve 12'nin öyle ahım şahım bir farkı olmadığı için o parayı ödeyip 13 almak mantıklı değil. Bizleri için işlemci de önemli bir husus ön belleği olacaktır. Farkındaysanız yıllardır bunlar 12, 16 MB ile sınırlı gidiyor. Az önce i9 13. nesil 36 MB gördüm bendeki ise i7 11. nesil 24MB. İşlemcinin performansı konusunda ana söz sahibi olan bu ön bellek yapısından ötürü geliştirmesi zor. Şöyle açıklanabilir: Ön belleği daha büyük hale getirsen bazı şeylerden feragat gerekirdi; daha az çekirdek, daha yavaş clock rate vs. Şey gibi düşünülebilir, x^2 'lik bir denklemdeki tepe noktasını bulmak ki o en iyi performanstır. Tabii ki birden fazla hususa bağlı. Yine de tek önbelleğe bakmakta doğru olmayabilir, bu tip siteler ile kıyaslamalara bakabilirsiniz:
www.cpu-monkey.com/tr/
Ram konusunda pek değinecek bir durum yok benim adıma. Sadece DDR5 ve DDR4'ün farklı girişleri olduğunu unutmayın. DDR5 yeni teknoloji ve hızı daha yüksektir.
Ekran Kartları... İş Bilgisayarlarında dahili kartlar olmakla birlikte oyun bilgisayarı harici kart kullanılıyor. Dahili olarak kullanılacaksa Irıs Xe'ye bakılabilir yine intel. Harici kart için oyun bilgisayarlarında NVDIA almanızı öneririm. Masaüstünde verdiği performansı dizüstünde vermeyecektir zaten alırken "Laptop" ifadesini görürsünüz. Kartlardaki bellek arayüz genişliği hız konusunda bizler için önemli.
Please click the green button to continue. - UserBenchmark
Görmek açısından direkt hız sıralaması kısmına da bakabilirsiniz.
Ben ana sistem de M.2 SSD kullanma taraftarıyım ama iki disk olması daha iyi olur. Oyun vs. D: de kalsın o da maliyet ve veri güvenliği açısından HDD olabilir. Yalnız anakart okuma ve yazma girişlerine bakmanızı öneririm. Elimdeki Monster "Max. Okuma Hızı:3500 MB/s - Max. Yazma Hızı:3000MB/s desteklemektedir." şeklinde bir ibaresi var 2.Port M2 SSD PCIe Gen3x4 için. Ama özelleştirme de daha yüksek hızlı bir disk takabilmek mümkün. Dikkat etmenizi öneririm.
Ekstra olarak masaüstü alacaksanız ve RGB ışıklandırma varsa şu sıralar denk geliyorum, bios ile kapatılmıyor. Hepsinde aynı değildir tabii lakin bu size sorun olur mu bilmiyorum.
Bilgisayar bakan kişilere ön bir anlatım olmakla birlikte donanımlar hakkında genel bir bilgi verelim istedim. Az çok her parçaya değinip sizlere biraz da detay da vereceğim.
Öncellikle masaüstü ve dizüstü bilgisayarların farkları ile başlayalım istiyorum. Klasik olarak dizüstü olanlar bir batarya pil ile, masaüstü olanlar da direkt güç ile çalışıyorlar. Tabii ki alternatif akım kullanmıyorlar, kastım bataryasız olmalarıydı. Bu sebepten ötürü öncellikle güç tüketimlerinde bir sınır pek yoktur ve daha fazla performans verirler dizüstü bilgisayarlara göre.
Dizüstü bilgisayarlarda yerin dar olmasından ötürü parçalar birbirine yakın konumlandırılmış ancak masaüstünde böyle bir dert olmadığı için parçalar birbirine daha mesafelidir. Bu ısınmayı az çok azaltır ve kullanılan fan için daha büyük bir havalandırma boşluğu oluşturur. Isıyı dağıtması kolay olur. Bu açıdan masaüstü bilgisayarlar ısı konusunda bir nebze daha başarılıdır ve parçaların sıcaklığı performansına etki eder.
HDD devrinde masaüstü ve dizüstü bilgisayarlarda HDD performansında yine fark oluyordu. HDD'ler masaüstünde 3.5", 7200 rpm; dizüstünde 2.5" 5400rpm şeklinde yer alıyordu. 10 bin rpm de mevcut ama bozulmaya meyilliydiler ve üst parçalar oldukları için daha çok sanayi tipi diyebileceğimiz ihtiyacı olanların alması gereken bir üründü.
Buradaki rpm devir anlamına gelir. Arabalardaki devir saati gibi örneğin bir viteste 2, 3 bin rpm de devir tutulması gerekir, döner. Bu ısıya sebep oluyor ayrıca biraz daha büyük ve kullanım olarak yine laptopta biraz daha güçsüz bir parça kullanılıyor. Gördüğünüz 2.5" ve 3.5" ise boyut oluyor. İnç cinsinden olmakla birlikte 1 inç = 2.54cm. Yine HDD ek olarak alırken dikkat edilebilir.
Biraz parçalardan da bahis açalım.
Anakartlar bizler için tüm parçaların takıldığı kart. Marka olarak GigaByte önerim olur. Asus ve Msi da üretici olarak varlar ama msi birkaç serisinde örnek olarak 5 bin diye hatırlıyorum çuvallamıştı ve asusa da kanım ısınmıyor. Anakart seçerken portları incelemek gerekir. Aldığınız parçaların girişleri farklı oluyor. İntel ve AMD işlemcilerin girişleri bir olmaz, kaç ram takacağınıza göre ram slot adedi önemli oluyor vs.
Toplam bilgisayar seçme uygulamaları merak etmeyin bunları sizin için dikkat eder. Seçtiğiniz karta veya seçtiğiniz parçalara göre sistem toplamınıza yardımcı olurlar. Burada değinmek istediğim konu anakartlardaki "kuzey" ve "güney" köprüleri olacak. Kuzey köprüsü yüksek hızlı işlemlerin yapıldığı CPU-GPU-RAM bağlantısını sağlar. Bu yüzden bizler için anakart kalitesi markanın dışında kuzey köprüsüne de bağlıdır. Güney köprüsü yüksek hızlı işlem yapılman işlemleri mesela ses, ethernet gibi kartların veri iletimlerinden sorumludur. Kuzey köprüsüne bir anakart alırken nasıl dikkat edebiliriz peki?
Kuzey köprüsünü kullanacak parçaların slotları da kaliteli olmalı. PCI- Express dediğimiz slot yeni teknoloji olmalı ve elimizdeki parçaya göre x2, x4, x8veya x16 olabilir. Çift taraflı olduğu için x16 ise 32 pin vardır. Şöyle görebilirsiniz PCIe kısaltması olur, 3.0, 4.0 ve 5.0 şeklinde sürümleri de var. Ben de 3.0 var. 4.0 'ın performansı 2 katı oluyor. 2021 de falan yaygınlaşmaya başladığını da az önce görmüş oldum.
Bu kuzey köprüsü hakkında ek bilgi de vermek istiyorum. Bilgisayarda en çok ısınan kısımdır. Ana fanımız burada görev yapar. Dizüstünde en çok güç tüketimi de bu yüzden olur. Apple da macbook vardı diye hatırlıyorum içinde fan olmayan. Tabii ki güçleri sınırlı olan bilgisayarlardı bunlar ve her şey için kullanılması mümkün değil. Film falan izlemek, word falan kullanmak gibi basit işler için alınabilir. Örnek bir model:
13 inç MacBook Air ve 15 inç MacBook Air
Şimdi süper hızlı M3 çiple sunulan inanılmaz hafif 13 inç ve 15 inç MacBook Air laptoplar, yapay zeka destekli özelliklerin yanı sıra tüm gün süren pil ömrüne ve Liquid Retina ekrana sahip.
www.apple.com
İşlemci konusundan da biraz bahis açalım. AMD serileri ve performansları hakkında pek bilgi sahibi değilim onu belirtmiş olayım. AMD ve İntel farklı slot kullanır. Anakart alırken dikkat edilmesi gerekir. İntel i3 ve i5 serilerinde büyük başarı elde etmişti. İ3 artık benim için pek alınabilir değil. İlk serilerinde i7 dizüstü bilgisayarlarda pek memnun etmedi ve tercih edilmedi. i7 'nin yeni nesilleri tabii ki alınabilir. i9 serisini piyasa da pek görmüyorum açıkçası.
11. nesil ve 12. nesil arasındaki fark bizler için kayda değer intel işlemcilerde. 12 mi 11 mi derken 12'yi tercih etmek akıl karı olur. Ama 13 ve 12'nin öyle ahım şahım bir farkı olmadığı için o parayı ödeyip 13 almak mantıklı değil. Bizleri için işlemci de önemli bir husus ön belleği olacaktır. Farkındaysanız yıllardır bunlar 12, 16 MB ile sınırlı gidiyor. Az önce i9 13. nesil 36 MB gördüm bendeki ise i7 11. nesil 24MB. İşlemcinin performansı konusunda ana söz sahibi olan bu ön bellek yapısından ötürü geliştirmesi zor. Şöyle açıklanabilir: Ön belleği daha büyük hale getirsen bazı şeylerden feragat gerekirdi; daha az çekirdek, daha yavaş clock rate vs. Şey gibi düşünülebilir, x^2 'lik bir denklemdeki tepe noktasını bulmak ki o en iyi performanstır. Tabii ki birden fazla hususa bağlı. Yine de tek önbelleğe bakmakta doğru olmayabilir, bu tip siteler ile kıyaslamalara bakabilirsiniz:
www.cpu-monkey.com/tr/
Ram konusunda pek değinecek bir durum yok benim adıma. Sadece DDR5 ve DDR4'ün farklı girişleri olduğunu unutmayın. DDR5 yeni teknoloji ve hızı daha yüksektir.
Ekran Kartları... İş Bilgisayarlarında dahili kartlar olmakla birlikte oyun bilgisayarı harici kart kullanılıyor. Dahili olarak kullanılacaksa Irıs Xe'ye bakılabilir yine intel. Harici kart için oyun bilgisayarlarında NVDIA almanızı öneririm. Masaüstünde verdiği performansı dizüstünde vermeyecektir zaten alırken "Laptop" ifadesini görürsünüz. Kartlardaki bellek arayüz genişliği hız konusunda bizler için önemli.
Please click the green button to continue. - UserBenchmark
Görmek açısından direkt hız sıralaması kısmına da bakabilirsiniz.
Ben ana sistem de M.2 SSD kullanma taraftarıyım ama iki disk olması daha iyi olur. Oyun vs. D: de kalsın o da maliyet ve veri güvenliği açısından HDD olabilir. Yalnız anakart okuma ve yazma girişlerine bakmanızı öneririm. Elimdeki Monster "Max. Okuma Hızı:3500 MB/s - Max. Yazma Hızı:3000MB/s desteklemektedir." şeklinde bir ibaresi var 2.Port M2 SSD PCIe Gen3x4 için. Ama özelleştirme de daha yüksek hızlı bir disk takabilmek mümkün. Dikkat etmenizi öneririm.
Ekstra olarak masaüstü alacaksanız ve RGB ışıklandırma varsa şu sıralar denk geliyorum, bios ile kapatılmıyor. Hepsinde aynı değildir tabii lakin bu size sorun olur mu bilmiyorum.
