ÖN SÖZ
Benim yazdığım bir önceki konumda da bahsettiğim gibi bu konu da benim normalde oluşturacağım YouTube kanalımın video içeriği olacaktı ancak bazı sorunlardan ötürü o kanalı oluşturmak nasip olmadı. Bunu önceki konumda yeterince dile getirdim. Bilemiyorum eğer elime yeterince doğu kaynak geçerse o kanalı oluşturabilirim. Bu arada, bu sefer kaynak veriyorum. İyi okumalar dilerim.
SİYASAL DEVRİMLER
1. SALTANATIN KALDIRILMASI
Saltanat, Osmanlı Devleti'nin yönetim şekillerinden biridir. Osmanlı Devleti'nin kurucusu Osman Bey, Bizans'a karşı yaptığı savaşlar sonucunda bağımsız bir devlet kurmuş ve kendisini sultan ilan etmiştir. [8] Osmanlı Devleti'nin gerileme dönemi, Karlofça Antlaşması'ndan (1699) başlayarak, Yaş Antlaşmasına kadar (1792) geçen süreye denir [9] Bu dönemde Osmanlı Devleti, siyasi, ekonomik ve askeri açıdan gerileme yaşamıştır. Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde, devletin içinde ve dışında birçok sorun yaşanmıştır. Bu sorunlar arasında kapitülasyonlar, dış borçlar, azınlıkların hakları, toprak kayıpları, siyasi istikrarsızlık ve ekonomik krizler yer almaktadır. [10]
Saltanat, kelime anlamı olarak padişahlık veya hükümdarlık olarak tanımlanabilir. Osmanlı Devleti açısından bakıldığında saltanatın bir yönetim şekli olduğu görülür. Bu yönetim şeklinde sahip olunan hükümdarlık babadan oğula geçmekteydi. Saltanatın kaldırılması ise şu nedenlerden dolayı gerçekleşmiştir [1],[2],[3],[4][5],[6]
1. Saltanatın ulusal hakimiyet ile zıt olması.
2. Padişahın ve İstanbul Hükümeti'nin milli direnişe karşı olması.
3.Ülkede bulunan iki yönetimin fikirlerinin birbiriyle bağdaşmaması.
4.TBMM Hükümeti'nin, İtilaf devletlerine karşı kesin bir zafer elde etmesi.
Saltanatın kaldırılması, 1 Kasım 1922 tarihinde kabul edilen bir kanunla gerçekleşmiştir[5]. Bu olay, Osmanlı İmparatorluğu'nun resmen sona ermesine neden olmuştur [2], [4].
2. CUMHURİYET İLAN EDİLMESİ
Saltanat kaldırılmasından sonra Mustafa Kemal Atatürk, 29 Ekim 1923'te cumhuriyeti ilan etmiştir.
3. HALİFELİĞİN KALDIRILMASI
Halifelik, Hazreti Muhammed’in ölümü üzerine onun siyasal ve dinsel görevlerini yürütmek üzere Arabistan’da başlatılan yönetim türüdür. Halifelik, Osmanlı Devleti'nin yıkılmasıyla birlikte kaldırılmıştır. Ancak, genel olarak kabul edilen nedenler şunlardır [11],[12],[13],[14],[15],[16]:
1. Halifeliğin, Osmanlı Devleti'nin yıkılmasıyla birlikte siyasi ve askeri gücünü kaybetmesi.
2. Halifeliğin, İslam dünyasında birliği sağlamak yerine ayrılıklara neden olması.
3. Halifeliğin, Türkiye Cumhuriyeti'nin laik ve demokratik bir yapıya sahip olmasıyla bağdaşmaması.
4. Halifeliğin, İslam dünyasında sömürgecilik karşıtı hareketlerin önünü açması.
Halifeliğin kaldırılması, saltanatın kaldırılmasıyla başlayan sürecin bir aşamasıdır. Halifeliğin kaldırılması, 3 Mart 1924 tarihinde kabul edilen bir kanunla gerçekleşmiştir[5]. Bu olay, Türkiye Cumhuriyeti'nin laik ve demokratik bir yapıya sahip olabilmesi için zorunlu bir aşama olarak görülmüştür. Halifeliğin kaldırılmasıyla birlikte, İslam dünyasında büyük bir etkiye sahip olan bu kurumun yerine, Türkiye Cumhuriyeti'nin laik ve demokratik bir yapıya sahip olması hedeflenmiştir[13][15].
TOPLUMSAL DEVRİMLER
1. KADINLARA VE ERKEKLERE EŞİT HAKLAR VERİLMESİ
Kadınlara erkeklerle eşit haklar verilmesi, toplumda cinsiyet eşitliğinin sağlanması açısından önemlidir. Kadın hakları, zaman içinde gelişerek, kadınların özgürlük, mülkiyet ve güvenlik haklarına sahip olmalarını sağlamıştır [17] Kadın ve erkeklerin eşit haklara sahip olması, demokratik bir toplumun temel özelliklerinden biridir. Fakat, dünya genelinde sadece 6 ülkede kadın ve erkeklere yasalar çerçevesinde eşit haklar verildiği belirtilmektedir. Kadın hakları, insan hakları kavramını dünya kadınları açısından yeniden yorumlayarak oluşturmayı amaçlayan bir kavramdır. [20] Kadın hakları, kadınların evlilikle ilgili hakları, istediği kişiyle evlenme hakkı, eşit miras hakkı, evlilik içinde cinsel birleşmeyi reddetme hakkı (Ne kadar bu hak yakın bir zamanda kaldırılacak olsa da... Neyse, siyaset yapmak yasak.), şiddete maruz kalmama hakkı, kendi kararlarını verebilme hakkı gibi birçok hakkı kapsamaktadır [21] Kadın hakları, dünya genelinde farklı düzeylerde uygulanmaktadır. Örneğin, Türkiye, kadın ve erkeklerin eşit haklara sahip olma oranı açısından 85. sırada yer almaktadır [22] Atatürk'ün kadın haklarına yönelik reformları, Türkiye'de kadınların eşit haklara sahip olmasını sağlamıştır. Atatürk'ün reformları, Türkiye'nin modernleşmesi ve gelişmesi için önemli bir adım olmuştur.
2. ŞAPKA ve KIYAFET DEVRİMİ
Şapka ve kıyafet devrimi, Atatürk'ün çağdaşlaşma atılımları kapsamında gerçekleştirdiği reformlardan biridir. Atatürk, çağdaş giyim-kuşamın uygar oluşun en doğal işareti olduğuna inanmıştır [23] Şapka ve kıyafet devrimi, Osmanlı Devleti'nde olduğu gibi farklı dinlerden yurttaşların farklı başlık ve kıyafetler giymesi uygulamasını sona erdirmeyi amaçlamıştır [24] Mustafa Kemal Atatürk, 23-31 Ağustos 1925 tarihleri arasında Kastamonu'ya bir gezi yapmıştır ve şapka ve kıyafet ile ilgili görüşlerini açıklamıştır. [25] Önemli bir not olarak şun unutmayın. Şapka Kanunu, inkılap kanunları arasında yer almaktadır ve anayasaya aykırılığı iddia edilip iptal edilemeyecek kanunlar arasındadır. Tabi bu sırada, Osmanlı Devleti'nde olduğu gibi farklı dinlerden yurttaşlar farklı başlık ve kıyafetler giymeye devam etme uygulaması sona erdirilmiştir. [24] Aynı zamanda da kadınların geleneksel kıyafetlerinden kurtulması ve modern giyim tarzına geçmesi teşvik edilmiştir. [26] Şöyle bir durum da vardır ki normalde ilk başta sadece şapka kanunu vardı, kıyafet kanunu yoktu ve şapka kanunu ile birlikte geldi. Bu yüzden ismi Şapka ve Kıyafet Devrimi. [27]
3. TEKKE ZÂVİYE ve TÜRBELERİN KAPATILMASI
Tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması, 30 Kasım 1925 tarihinde kabul edilip 13 Aralık 1925 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren 677 sayılı kanun ile gerçekleştirilmiştir. [28], [29] Ancak, bu kanun ile birlikte, Türkiye Cumhuriyeti artık şeyhler, dervişler ve müritler memleketi olamazdı Mustafa Kemal Atatürk, Türkiye'nin laik bir ülke olmasını istediğinden dolayı ilk adımını bu tekke, zâviye ve türbelerin kapatılması ile yapmıştır. Tabi sonrasında bahsedeceğim kanun olan Soyad kanunu ile unvanlar kaldırılıp hali ile Tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması ile birlikte, türbedarlıklar ile şeyhlik, dervişlik, müritlik, dedelik, seyitlik, çelebilik unvanları kaldırılmıştır. [30] Ancak şöyle bir şey var ki Türkiye'nin özellikle ege bölgesinde yaşayan insanların oduncu Türkmen olarak adladırılan alevi insanlar (Oduncu Türkmen demelerin sebebi odun işiyle çok fazla uğraşmalarından gelmektedir biliyorum çünkü ben de aleviyim.) cumhurbaşkanından çok dedeler'i dinlerler. Yani unvanlar kaldırıldı ama yine de dedeler çok önemlidir. Bu da önemli bir bilgi olarak dursun çünkü bazıları Aleviliği karalamak adına bunu da söyleyecekler. Tabi bu unvanların kaldırılması ve Tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması, bazı kesimler tarafından eleştirilmiştir. Eleştiriler arasında, bu uygulamanın Türk kültürüne ve geleneklerine zarar verdiği, insanların dini inançlarını özgürce yaşama haklarını kısıtladığı ve Türkiye'nin laik bir devlet olma yolundaki atılımlarının aşırıya kaçtığı yer almaktadır. [31]
Bölüm 1 sonu. En yakın zamanda Bölüm 2 konusu açılacaktır.
KAYNKAKÇA
Siyasal devrimler;
[1] Saltanat Nedir Ve Ne Zaman Kaldırılmıştır? Saltanatın Kaldırılması Tarihi, Nedenleri Ve Sonuçları
[2] Saltanatın kaldırılması - Vikipedi
[3] Saltanat ne zaman ve neden kaldırıldı? İşte saltanatın kaldırılma nedenleri...
[4] Saltanat 100 yıl önce nasıl kaldırıldı? - BBC News Türkçe
[5] 10 Kasım Saltanatın Kaldırılması
[6] Saltanatın Kaldırılmasının Sebepleri Ve Sonuçları Nelerdir?
[7] HALİFELİĞİN KALDIRILMASI | Atatürk Araştırma Merkezi
[8] OSMANLILAR - TDV İslâm Ansiklopedisi
[9] Osmanlı İmparatorluğu gerileme dönemi - Vikipedi
[10] https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/629070
[11] Feridun Andaç - Feridun Andaç - Halifelik nedir? Neden kaldırıldı?
[12] https://www.yurtgazetesi.com.tr/yazarlar/ali-riza-ozkan/halifelik-neden-kaldirildi-17347
[13] Halifelik Neden Kaldırıldı? » tarihibilgi.org
[14] Halifeliğin Kaldırılması
[15] HALİFELİĞİN KALDIRILMASI | Atatürk Araştırma Merkezi
[16] https://sabah.com.tr/egitim/halifeligin-saltanatla-birlikte-kaldiramamasinin-sebebi-nedir-e1-5787309
Toplumsal Devrimler;
[17] https://www.hurriyet.com.tr/egitim/...maddeler-halinde-temel-kadin-haklari-41980002
[18] https://www.dunya.com/kose-yazisi/sadece-6-ulkede-kadin-ve-erkekler-esit-yasal-haklara-sahip/440874
[19] https://tr.euronews.com/2019/08/27/...-altina-alan-6-ulke-hangileri-turkiye-kacinci
[20] https://kadinininsanhaklari.org/kadinin-insan-haklari/
[21] https://tbbdergisi.barobirlik.org.t...kesinin-aile-hukuku-alaninda-uygulanmasi-1888
[22] https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-47487529
[23] https://www.atam.gov.tr/duyurular/sapka-ve-kiyafet-devrimi
[24] https://tr.wikipedia.org/wiki/Şapka_Devrimi
[25] https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/687381
[26] https://www.cumhuriyet.com.tr/siyas...da-kilik-kiyafet-degisiminden-fazlasi-2006247
[27] https://www.hurriyet.com.tr/egitim/sapka-kanunu-nedir-ne-zaman-ve-neden-cikarildi-41907362
[28] https://istanbulcemevi.org/tekke-ve-zaviyelerin-kapatilmasi/
[29] https://tr.wikipedia.org/wiki/Tekke,_zaviye_ve_türbelerin_kapatılması
[30] https://www.atam.gov.tr/duyurular/tekke-zaviye-ve-turbelerin-kapatilmasi
[31] https://www.milliyet.com.tr/egitim/tekke-ve-zaviye-nedir-tekke-ve-zaviyeler-neden-kapatildi-6465701
[32] https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/soyadi-kanunu/
[33] https://www.meb.gov.tr/belirligunler/10kasim/inkilaplari/toplumsal/soyadi.htm
[34] https://tr.wikipedia.org/wiki/Soyadı_Kanunu
Benim yazdığım bir önceki konumda da bahsettiğim gibi bu konu da benim normalde oluşturacağım YouTube kanalımın video içeriği olacaktı ancak bazı sorunlardan ötürü o kanalı oluşturmak nasip olmadı. Bunu önceki konumda yeterince dile getirdim. Bilemiyorum eğer elime yeterince doğu kaynak geçerse o kanalı oluşturabilirim. Bu arada, bu sefer kaynak veriyorum. İyi okumalar dilerim.
SİYASAL DEVRİMLER
1. SALTANATIN KALDIRILMASI
Saltanat, Osmanlı Devleti'nin yönetim şekillerinden biridir. Osmanlı Devleti'nin kurucusu Osman Bey, Bizans'a karşı yaptığı savaşlar sonucunda bağımsız bir devlet kurmuş ve kendisini sultan ilan etmiştir. [8] Osmanlı Devleti'nin gerileme dönemi, Karlofça Antlaşması'ndan (1699) başlayarak, Yaş Antlaşmasına kadar (1792) geçen süreye denir [9] Bu dönemde Osmanlı Devleti, siyasi, ekonomik ve askeri açıdan gerileme yaşamıştır. Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde, devletin içinde ve dışında birçok sorun yaşanmıştır. Bu sorunlar arasında kapitülasyonlar, dış borçlar, azınlıkların hakları, toprak kayıpları, siyasi istikrarsızlık ve ekonomik krizler yer almaktadır. [10]
Saltanat, kelime anlamı olarak padişahlık veya hükümdarlık olarak tanımlanabilir. Osmanlı Devleti açısından bakıldığında saltanatın bir yönetim şekli olduğu görülür. Bu yönetim şeklinde sahip olunan hükümdarlık babadan oğula geçmekteydi. Saltanatın kaldırılması ise şu nedenlerden dolayı gerçekleşmiştir [1],[2],[3],[4][5],[6]
1. Saltanatın ulusal hakimiyet ile zıt olması.
2. Padişahın ve İstanbul Hükümeti'nin milli direnişe karşı olması.
3.Ülkede bulunan iki yönetimin fikirlerinin birbiriyle bağdaşmaması.
4.TBMM Hükümeti'nin, İtilaf devletlerine karşı kesin bir zafer elde etmesi.
Saltanatın kaldırılması, 1 Kasım 1922 tarihinde kabul edilen bir kanunla gerçekleşmiştir[5]. Bu olay, Osmanlı İmparatorluğu'nun resmen sona ermesine neden olmuştur [2], [4].
2. CUMHURİYET İLAN EDİLMESİ
Saltanat kaldırılmasından sonra Mustafa Kemal Atatürk, 29 Ekim 1923'te cumhuriyeti ilan etmiştir.
3. HALİFELİĞİN KALDIRILMASI
Halifelik, Hazreti Muhammed’in ölümü üzerine onun siyasal ve dinsel görevlerini yürütmek üzere Arabistan’da başlatılan yönetim türüdür. Halifelik, Osmanlı Devleti'nin yıkılmasıyla birlikte kaldırılmıştır. Ancak, genel olarak kabul edilen nedenler şunlardır [11],[12],[13],[14],[15],[16]:
1. Halifeliğin, Osmanlı Devleti'nin yıkılmasıyla birlikte siyasi ve askeri gücünü kaybetmesi.
2. Halifeliğin, İslam dünyasında birliği sağlamak yerine ayrılıklara neden olması.
3. Halifeliğin, Türkiye Cumhuriyeti'nin laik ve demokratik bir yapıya sahip olmasıyla bağdaşmaması.
4. Halifeliğin, İslam dünyasında sömürgecilik karşıtı hareketlerin önünü açması.
Halifeliğin kaldırılması, saltanatın kaldırılmasıyla başlayan sürecin bir aşamasıdır. Halifeliğin kaldırılması, 3 Mart 1924 tarihinde kabul edilen bir kanunla gerçekleşmiştir[5]. Bu olay, Türkiye Cumhuriyeti'nin laik ve demokratik bir yapıya sahip olabilmesi için zorunlu bir aşama olarak görülmüştür. Halifeliğin kaldırılmasıyla birlikte, İslam dünyasında büyük bir etkiye sahip olan bu kurumun yerine, Türkiye Cumhuriyeti'nin laik ve demokratik bir yapıya sahip olması hedeflenmiştir[13][15].
TOPLUMSAL DEVRİMLER
1. KADINLARA VE ERKEKLERE EŞİT HAKLAR VERİLMESİ
Kadınlara erkeklerle eşit haklar verilmesi, toplumda cinsiyet eşitliğinin sağlanması açısından önemlidir. Kadın hakları, zaman içinde gelişerek, kadınların özgürlük, mülkiyet ve güvenlik haklarına sahip olmalarını sağlamıştır [17] Kadın ve erkeklerin eşit haklara sahip olması, demokratik bir toplumun temel özelliklerinden biridir. Fakat, dünya genelinde sadece 6 ülkede kadın ve erkeklere yasalar çerçevesinde eşit haklar verildiği belirtilmektedir. Kadın hakları, insan hakları kavramını dünya kadınları açısından yeniden yorumlayarak oluşturmayı amaçlayan bir kavramdır. [20] Kadın hakları, kadınların evlilikle ilgili hakları, istediği kişiyle evlenme hakkı, eşit miras hakkı, evlilik içinde cinsel birleşmeyi reddetme hakkı (Ne kadar bu hak yakın bir zamanda kaldırılacak olsa da... Neyse, siyaset yapmak yasak.), şiddete maruz kalmama hakkı, kendi kararlarını verebilme hakkı gibi birçok hakkı kapsamaktadır [21] Kadın hakları, dünya genelinde farklı düzeylerde uygulanmaktadır. Örneğin, Türkiye, kadın ve erkeklerin eşit haklara sahip olma oranı açısından 85. sırada yer almaktadır [22] Atatürk'ün kadın haklarına yönelik reformları, Türkiye'de kadınların eşit haklara sahip olmasını sağlamıştır. Atatürk'ün reformları, Türkiye'nin modernleşmesi ve gelişmesi için önemli bir adım olmuştur.
2. ŞAPKA ve KIYAFET DEVRİMİ
Şapka ve kıyafet devrimi, Atatürk'ün çağdaşlaşma atılımları kapsamında gerçekleştirdiği reformlardan biridir. Atatürk, çağdaş giyim-kuşamın uygar oluşun en doğal işareti olduğuna inanmıştır [23] Şapka ve kıyafet devrimi, Osmanlı Devleti'nde olduğu gibi farklı dinlerden yurttaşların farklı başlık ve kıyafetler giymesi uygulamasını sona erdirmeyi amaçlamıştır [24] Mustafa Kemal Atatürk, 23-31 Ağustos 1925 tarihleri arasında Kastamonu'ya bir gezi yapmıştır ve şapka ve kıyafet ile ilgili görüşlerini açıklamıştır. [25] Önemli bir not olarak şun unutmayın. Şapka Kanunu, inkılap kanunları arasında yer almaktadır ve anayasaya aykırılığı iddia edilip iptal edilemeyecek kanunlar arasındadır. Tabi bu sırada, Osmanlı Devleti'nde olduğu gibi farklı dinlerden yurttaşlar farklı başlık ve kıyafetler giymeye devam etme uygulaması sona erdirilmiştir. [24] Aynı zamanda da kadınların geleneksel kıyafetlerinden kurtulması ve modern giyim tarzına geçmesi teşvik edilmiştir. [26] Şöyle bir durum da vardır ki normalde ilk başta sadece şapka kanunu vardı, kıyafet kanunu yoktu ve şapka kanunu ile birlikte geldi. Bu yüzden ismi Şapka ve Kıyafet Devrimi. [27]
3. TEKKE ZÂVİYE ve TÜRBELERİN KAPATILMASI
Tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması, 30 Kasım 1925 tarihinde kabul edilip 13 Aralık 1925 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren 677 sayılı kanun ile gerçekleştirilmiştir. [28], [29] Ancak, bu kanun ile birlikte, Türkiye Cumhuriyeti artık şeyhler, dervişler ve müritler memleketi olamazdı Mustafa Kemal Atatürk, Türkiye'nin laik bir ülke olmasını istediğinden dolayı ilk adımını bu tekke, zâviye ve türbelerin kapatılması ile yapmıştır. Tabi sonrasında bahsedeceğim kanun olan Soyad kanunu ile unvanlar kaldırılıp hali ile Tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması ile birlikte, türbedarlıklar ile şeyhlik, dervişlik, müritlik, dedelik, seyitlik, çelebilik unvanları kaldırılmıştır. [30] Ancak şöyle bir şey var ki Türkiye'nin özellikle ege bölgesinde yaşayan insanların oduncu Türkmen olarak adladırılan alevi insanlar (Oduncu Türkmen demelerin sebebi odun işiyle çok fazla uğraşmalarından gelmektedir biliyorum çünkü ben de aleviyim.) cumhurbaşkanından çok dedeler'i dinlerler. Yani unvanlar kaldırıldı ama yine de dedeler çok önemlidir. Bu da önemli bir bilgi olarak dursun çünkü bazıları Aleviliği karalamak adına bunu da söyleyecekler. Tabi bu unvanların kaldırılması ve Tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması, bazı kesimler tarafından eleştirilmiştir. Eleştiriler arasında, bu uygulamanın Türk kültürüne ve geleneklerine zarar verdiği, insanların dini inançlarını özgürce yaşama haklarını kısıtladığı ve Türkiye'nin laik bir devlet olma yolundaki atılımlarının aşırıya kaçtığı yer almaktadır. [31]
Bölüm 1 sonu. En yakın zamanda Bölüm 2 konusu açılacaktır.
KAYNKAKÇA
Siyasal devrimler;
[1] Saltanat Nedir Ve Ne Zaman Kaldırılmıştır? Saltanatın Kaldırılması Tarihi, Nedenleri Ve Sonuçları
[2] Saltanatın kaldırılması - Vikipedi
[3] Saltanat ne zaman ve neden kaldırıldı? İşte saltanatın kaldırılma nedenleri...
[4] Saltanat 100 yıl önce nasıl kaldırıldı? - BBC News Türkçe
[5] 10 Kasım Saltanatın Kaldırılması
[6] Saltanatın Kaldırılmasının Sebepleri Ve Sonuçları Nelerdir?
[7] HALİFELİĞİN KALDIRILMASI | Atatürk Araştırma Merkezi
[8] OSMANLILAR - TDV İslâm Ansiklopedisi
[9] Osmanlı İmparatorluğu gerileme dönemi - Vikipedi
[10] https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/629070
[11] Feridun Andaç - Feridun Andaç - Halifelik nedir? Neden kaldırıldı?
[12] https://www.yurtgazetesi.com.tr/yazarlar/ali-riza-ozkan/halifelik-neden-kaldirildi-17347
[13] Halifelik Neden Kaldırıldı? » tarihibilgi.org
[14] Halifeliğin Kaldırılması
[15] HALİFELİĞİN KALDIRILMASI | Atatürk Araştırma Merkezi
[16] https://sabah.com.tr/egitim/halifeligin-saltanatla-birlikte-kaldiramamasinin-sebebi-nedir-e1-5787309
Toplumsal Devrimler;
[17] https://www.hurriyet.com.tr/egitim/...maddeler-halinde-temel-kadin-haklari-41980002
[18] https://www.dunya.com/kose-yazisi/sadece-6-ulkede-kadin-ve-erkekler-esit-yasal-haklara-sahip/440874
[19] https://tr.euronews.com/2019/08/27/...-altina-alan-6-ulke-hangileri-turkiye-kacinci
[20] https://kadinininsanhaklari.org/kadinin-insan-haklari/
[21] https://tbbdergisi.barobirlik.org.t...kesinin-aile-hukuku-alaninda-uygulanmasi-1888
[22] https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-47487529
[23] https://www.atam.gov.tr/duyurular/sapka-ve-kiyafet-devrimi
[24] https://tr.wikipedia.org/wiki/Şapka_Devrimi
[25] https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/687381
[26] https://www.cumhuriyet.com.tr/siyas...da-kilik-kiyafet-degisiminden-fazlasi-2006247
[27] https://www.hurriyet.com.tr/egitim/sapka-kanunu-nedir-ne-zaman-ve-neden-cikarildi-41907362
[28] https://istanbulcemevi.org/tekke-ve-zaviyelerin-kapatilmasi/
[29] https://tr.wikipedia.org/wiki/Tekke,_zaviye_ve_türbelerin_kapatılması
[30] https://www.atam.gov.tr/duyurular/tekke-zaviye-ve-turbelerin-kapatilmasi
[31] https://www.milliyet.com.tr/egitim/tekke-ve-zaviye-nedir-tekke-ve-zaviyeler-neden-kapatildi-6465701
[32] https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/soyadi-kanunu/
[33] https://www.meb.gov.tr/belirligunler/10kasim/inkilaplari/toplumsal/soyadi.htm
[34] https://tr.wikipedia.org/wiki/Soyadı_Kanunu
