BİLGİSAYAR VİRÜSLERİ
Bilgisayarın dayanılmaz baskısı ve bilgisayarlaşma sürecinin giderek daha büyük boyutlara ulaşması sonucunda sıklıkla duyulmaya başlayan konulardan biri de bilgisayar virüsleridir.Bilgisayar virüsleri, bilgisayar kullanıcılarının ortak korkularıdır.
Bazen bilgisayar kullanıcıları farkında olmadan kendi veri ve programlarına zarar verme aşamasına dek ulaşmaktadır. Pek çok kullanıcı, bilgisayarını virüsten koruma ya da bilgisayarına bulaşmış virüsü temizleme çabaları ile dönülmez zarar noktalarına gelebilmektedir. Bu nedenle bir bilgisayar kullanıcısının, bilgisayar virüsünün ne olduğu, virüsün neler yapabileceği, virüsten nasıl korunulacağı, sisteminde herhangi bir virüsün bulunup bulunmadığının belirlenmesi, bulaşan bir virüsün nasıl temizleneceği gibi konularda yeterince bilgili olması gerekmektedir (Banger, Gürcan 1991).
BİLGİSAYAR VİRÜSÜ NEDİR?
Bilgisayar virüsleri aslında senelerdir vardır. Ancak bilgisayar kullanıcılarının artması ve bilgisayarların internet ile birbirine bağlanması bu sorunun gün geçtikçe büyümesine yol açmaktadır (Erkun, Rıza Cem 1997).
Karakaya ve arkadaşları bilgisayar virüsünü şu şekilde tanımlamaktadır; "Bir bilgisayar virüsü, belleğe yerleşen, çalıştırılabilen programlara kendini ekleyen, yerleştiği programların yapısını değiştiren ve kendi kendini çoğaltabilen kötü amaçlı programlardır". Eğer bu programlar herhangi bir şekilde çalıştırılırsa, programlanma şekline göre bilgisayara zarar vermeye başlamaktadır. Virüsler, genellikle Assembler programlama dili ile hazırlanmış ve kapasiteleri 1 kaç byte ile 3KB arasında olabilen programlardır .
Bilgisayar virüsleri de diğer yazılımlar gibi kendiliğinden ve esrarengiz bir biçimde ortaya çıkmazlar; "birileri(!)" tarafından planlanıp belli bir amaca yönelik olarak geliştirilirler (Banger, Gürcan 1991).
Bilgisayarınızda; sistem tarihi sabit kalıyorsa, hard diskiniz veya disketinizde aniden bir bozukluk meydana gelmişse, kendiliğinden müzik sesi geliyorsa virüs olma ihtimali kuvvetlidir (Karakaya, Mevlüt; Çil, Burhan ve Eryılmaz, Selami 1993).
Bütün bunlara bakarak, virüsleri çizim programlarından, hesap tablolarından ya da veri tabanı yazılımlardan ayıran şey ne olabilir?
"Virüslerin amacı zarar verme olduğu halde bu yazılımlar zarar verme amacı gütmezler, "olumlu" etkileri vardır" (Banger, Gürcan 1991). HER ZARARLI YAZILIM VİRÜS DEĞİLDİR!
Genel bir sınıflandırma yapıldığında, yanlışlıkla virüs olarak isimlendirilen zararlı yazılımları Banger, şöyle bir gruplandırma içinde ele almıştır;
"Truva atı", zarar verici bir program içeren herhangi bir yazılımdır. Truva atlarının gizlenmek için en sevdikleri yazılım türü, bilgisayar oyunlarıdır.
Truva atının yakın akrabası olan "bukalemun", bir başka programmış gibi davranabilir.
Bir "bomba", bir yazılım parçasıdır; ya daha önce varolan bir programa (örneğin bir hesap tablosu yazılımına) eklenmekte ya da böyle bir programın belli oranda değiştirilmesi ile elde edilmektedir.
Virüslerle akraba olan "tavşan" ise bellek ve diski, kendi kopyaları ya da kendi ürettiği başka tür bilgilerle dolduran zararlı bir yazılım türüdür.
"Kurtçuklar" ise, bellek ve manyetik disk ortamlarında kayar gibi ilerleyerek karşılaştıkları veri ve programları değiştirmektedir. VİRÜSLER NASIL BULAŞIR?
Virüsler küçük programlar olduğundan aktif hale gelebilmesi için virüslü bir programın çalıştırılması, veya virüslü sistem kütükleri makinanın açılmış olması gerekmektedir.
Bir virüsü diğerlerinden ayırdeden temel faklılık, programdan programa, kütükten kütüğe ve sistemden sisteme kolaylıkla kendisini kopyalayabilmesidir.
Virüslerin aktif hale gelebilmesi için çalıştırılabilen (.EXE - .COM uzantılı gibi) programlara bulaşması gerekir. Virüs bulaşan bir program çalıştırıldığında, virüs belleğe taşınır ve bellekte bulunan virüs bulunduğu sürücüde COMMAND.COM kütüğüne bulaşmayı ilk hedef olarak görür.
Virüs bir kez bu kütüğe yerleştikten sonra sistemin her açılışında kendisini belleğe yüklemekte ve çalıştırılan her programa bulaşmaktadır.
"Bulaşma" - "Enfekte olma"; Bellekte bulunan bir virüsün çalışmakta olan programın sonuna kendisini eklemesi ve programın giriş kodunu kendi üzerinden yapmasıdır (Karakaya, Mevlüt ve diğerleri 1993).
Sisteme bir kere virüs girdi mi sayısız defa kendisini kopyalamasının yanısıra sabit diskteki dosyaların silinmesine kadar bir çok işi yapabilmektedir.
Banger, virüsleri iki şekilde sınıflandırmıştır. İlk sınıflandırmayı;
Virüslerin bir diğer sınıflaması ise;
Bilgisayarınızı virüslerden koruyabilmek, virüslerin bulaştığı disk ve kütüklerinizi temizleyebilmek için öncelikle bu zararlı programların işleyişi hakkında bilgili olmanız gerekmektedir.
Herhangi bir zararlı yazılımın virüs olarak sınıflandırılabilmesi için;
Yazılım türleri ve virüsler hakkında bilmemiz gerekenleri Banger şöyle açıklamaktadır;truva atı, bomba ya da virüs gibi zararlı yazılımlardan etkilenen ya da bu etkileri portör olarak taşıyan disketlerin kaynağı, yazılımların edinildiği biçim ve yerle çok yakından ilgilidir. Bu nedenle içeriği ya da kaynağı bilinmeyen disketlerin sürücüye yerleştirilip denenmesinde dikkatli olunmalıdır. Virüs tipi zararlı kodların yayılma biçimleri ile ilgili olarak yazılımların da buna uygun bir sınıflandırılmasının yapılmasında yarar görülmektedir. Belli başlı yazılım tipleri arasında;
"Paylaşılabilir yazılımlar", pek çok özellikleri açısından ticari yazılımlara benzemektedir. Paylaşılabilir yazılımlar konusunda tüm dünyadaki yasal düzenlemeler oldukça esnektir ve bu programların kopyalanması, dağıtılması ve kullanılması herhangi bir yasal yaptırıma ya da sakıncaya neden olmamaktadır.
Paylaşılabilir yazılımların yazarı dışında başka kişiler tarafından da kopyalanmasına izin verilmesi nedeniyle bu programlar, virüs kaynağı olmak için ideal koşullara sahip olmaktadır.
"Dağıtılabilir yazılımlar", kopyalanmasında ya da kullanılmasında herhangi bir yasal sakınca bulunmamakla birlikte herhangi bir nedenle herhangi bir ücretin ya da yardım harcının ödenmesi beklenmemekte ve istenmemektedir.
"Genel kullanıma açık yazılımlar" için herhangi bir ücret ya da yardım harcı ödenmesi beklenmemektedir. Bu tür yazılımlar herkesin özgürce kullanabileceği, kopya edebileceği türde programlardır ve bu programların yazar(lar)ı herhangi bir neden ya da biçimde hak iddia etmemektedir.
Bilgisayarın dayanılmaz baskısı ve bilgisayarlaşma sürecinin giderek daha büyük boyutlara ulaşması sonucunda sıklıkla duyulmaya başlayan konulardan biri de bilgisayar virüsleridir.Bilgisayar virüsleri, bilgisayar kullanıcılarının ortak korkularıdır.
Bazen bilgisayar kullanıcıları farkında olmadan kendi veri ve programlarına zarar verme aşamasına dek ulaşmaktadır. Pek çok kullanıcı, bilgisayarını virüsten koruma ya da bilgisayarına bulaşmış virüsü temizleme çabaları ile dönülmez zarar noktalarına gelebilmektedir. Bu nedenle bir bilgisayar kullanıcısının, bilgisayar virüsünün ne olduğu, virüsün neler yapabileceği, virüsten nasıl korunulacağı, sisteminde herhangi bir virüsün bulunup bulunmadığının belirlenmesi, bulaşan bir virüsün nasıl temizleneceği gibi konularda yeterince bilgili olması gerekmektedir (Banger, Gürcan 1991).
BİLGİSAYAR VİRÜSÜ NEDİR?
Bilgisayar virüsleri aslında senelerdir vardır. Ancak bilgisayar kullanıcılarının artması ve bilgisayarların internet ile birbirine bağlanması bu sorunun gün geçtikçe büyümesine yol açmaktadır (Erkun, Rıza Cem 1997).
Karakaya ve arkadaşları bilgisayar virüsünü şu şekilde tanımlamaktadır; "Bir bilgisayar virüsü, belleğe yerleşen, çalıştırılabilen programlara kendini ekleyen, yerleştiği programların yapısını değiştiren ve kendi kendini çoğaltabilen kötü amaçlı programlardır". Eğer bu programlar herhangi bir şekilde çalıştırılırsa, programlanma şekline göre bilgisayara zarar vermeye başlamaktadır. Virüsler, genellikle Assembler programlama dili ile hazırlanmış ve kapasiteleri 1 kaç byte ile 3KB arasında olabilen programlardır .
Bilgisayar virüsleri de diğer yazılımlar gibi kendiliğinden ve esrarengiz bir biçimde ortaya çıkmazlar; "birileri(!)" tarafından planlanıp belli bir amaca yönelik olarak geliştirilirler (Banger, Gürcan 1991).
Bilgisayarınızda; sistem tarihi sabit kalıyorsa, hard diskiniz veya disketinizde aniden bir bozukluk meydana gelmişse, kendiliğinden müzik sesi geliyorsa virüs olma ihtimali kuvvetlidir (Karakaya, Mevlüt; Çil, Burhan ve Eryılmaz, Selami 1993).
Bütün bunlara bakarak, virüsleri çizim programlarından, hesap tablolarından ya da veri tabanı yazılımlardan ayıran şey ne olabilir?
"Virüslerin amacı zarar verme olduğu halde bu yazılımlar zarar verme amacı gütmezler, "olumlu" etkileri vardır" (Banger, Gürcan 1991). HER ZARARLI YAZILIM VİRÜS DEĞİLDİR!
Genel bir sınıflandırma yapıldığında, yanlışlıkla virüs olarak isimlendirilen zararlı yazılımları Banger, şöyle bir gruplandırma içinde ele almıştır;
- Hatalı programlar
- Truva atları
- Bukalemunlar
- Yazılım bombaları
- Mantıksal bombalar (Koşullu bombalar)
- Zamanlamalı bombalar
- Tavşanlar (Kopya üreticiler)
- Kurtçuklar
- Virüsler
"Truva atı", zarar verici bir program içeren herhangi bir yazılımdır. Truva atlarının gizlenmek için en sevdikleri yazılım türü, bilgisayar oyunlarıdır.
Truva atının yakın akrabası olan "bukalemun", bir başka programmış gibi davranabilir.
Bir "bomba", bir yazılım parçasıdır; ya daha önce varolan bir programa (örneğin bir hesap tablosu yazılımına) eklenmekte ya da böyle bir programın belli oranda değiştirilmesi ile elde edilmektedir.
Virüslerle akraba olan "tavşan" ise bellek ve diski, kendi kopyaları ya da kendi ürettiği başka tür bilgilerle dolduran zararlı bir yazılım türüdür.
"Kurtçuklar" ise, bellek ve manyetik disk ortamlarında kayar gibi ilerleyerek karşılaştıkları veri ve programları değiştirmektedir. VİRÜSLER NASIL BULAŞIR?
Virüsler küçük programlar olduğundan aktif hale gelebilmesi için virüslü bir programın çalıştırılması, veya virüslü sistem kütükleri makinanın açılmış olması gerekmektedir.
Bir virüsü diğerlerinden ayırdeden temel faklılık, programdan programa, kütükten kütüğe ve sistemden sisteme kolaylıkla kendisini kopyalayabilmesidir.
Virüslerin aktif hale gelebilmesi için çalıştırılabilen (.EXE - .COM uzantılı gibi) programlara bulaşması gerekir. Virüs bulaşan bir program çalıştırıldığında, virüs belleğe taşınır ve bellekte bulunan virüs bulunduğu sürücüde COMMAND.COM kütüğüne bulaşmayı ilk hedef olarak görür.
Virüs bir kez bu kütüğe yerleştikten sonra sistemin her açılışında kendisini belleğe yüklemekte ve çalıştırılan her programa bulaşmaktadır.
"Bulaşma" - "Enfekte olma"; Bellekte bulunan bir virüsün çalışmakta olan programın sonuna kendisini eklemesi ve programın giriş kodunu kendi üzerinden yapmasıdır (Karakaya, Mevlüt ve diğerleri 1993).
Sisteme bir kere virüs girdi mi sayısız defa kendisini kopyalamasının yanısıra sabit diskteki dosyaların silinmesine kadar bir çok işi yapabilmektedir.
Banger, virüsleri iki şekilde sınıflandırmıştır. İlk sınıflandırmayı;
- Kabuk tipi virüsler,
- Yapışkan (sığıntı) virüsler,
- İşletim sistemi virüsleri,
- Özgün kaynak program virüsleri
Virüslerin bir diğer sınıflaması ise;
- Açılış sektörü virüsleri,
- Komut işlemcisi virüsleri,
- Genel amaçlı virüsler,
- Çok amaçlı virüsler,
- Kütük tipi virüsler,
- Bellekte yerleşik duran virüsler
"Açılış sektörü virüsleri", açılış disklerinin açılış sektörlerine yerleşen ve bilgisayar sisteminin başlatılması ile etkinleşen virüslerdir.
"Komut işlemcisi virüsleri", işletim sistemi külütüklerini hedef alan virüslerin bir türüdür.
"Genel amaçlı virüsler", kolaylıkla değişik kütük biçimlerine uyum gösterebilen türde zararlı yazılımlardandır.
"Çok amaçlı virüsler" açılış sektörü virüsleri, komut işlemcisi virüsleri ve genel amaçlı virüslerin en güçlü özelliklerini kendilerinde toplamaktadır.
"Kütük tipi virüsler"> (PC'lerdeki .COM VE .EXE uzantılı kütükler gibi) özellikle işletilebilir kütükleri enfekte eden türde virüslerdir. "Bellekte yerleşik duran virüsler" ise daha önce enfekte olmuş bir program kütüğünün işletilmesi ile belleğe yerleşerek diğer program kütüklerine bulaşır.Banger, Gürcan; 1991).
Banger, virüslerin ikinci sınıflamasını ise; "Komut işlemcisi virüsleri", işletim sistemi külütüklerini hedef alan virüslerin bir türüdür.
"Genel amaçlı virüsler", kolaylıkla değişik kütük biçimlerine uyum gösterebilen türde zararlı yazılımlardandır.
"Çok amaçlı virüsler" açılış sektörü virüsleri, komut işlemcisi virüsleri ve genel amaçlı virüslerin en güçlü özelliklerini kendilerinde toplamaktadır.
"Kütük tipi virüsler"> (PC'lerdeki .COM VE .EXE uzantılı kütükler gibi) özellikle işletilebilir kütükleri enfekte eden türde virüslerdir. "Bellekte yerleşik duran virüsler" ise daha önce enfekte olmuş bir program kütüğünün işletilmesi ile belleğe yerleşerek diğer program kütüklerine bulaşır.Banger, Gürcan; 1991).
- <LI type=square>Hard diskin bölümlerini <LI type=square>Diskin BOOT sektörünü
- .COM ve .EXE uzantılı sistem ve kullanıcı programlarını kullanmaktadır (Karakaya, Mevlüt ve diğerleri 1993).
Bilgisayarınızı virüslerden koruyabilmek, virüslerin bulaştığı disk ve kütüklerinizi temizleyebilmek için öncelikle bu zararlı programların işleyişi hakkında bilgili olmanız gerekmektedir.
Herhangi bir zararlı yazılımın virüs olarak sınıflandırılabilmesi için;
- İşletilebilir olmak
- Kendini kopyalama özelliğine sahip bulunmak,
- Diğer işletilebilir yazılımları virüslü program haline dönüştürmek gibi özelliklerinin bulunması gerekir.
Yazılım türleri ve virüsler hakkında bilmemiz gerekenleri Banger şöyle açıklamaktadır;truva atı, bomba ya da virüs gibi zararlı yazılımlardan etkilenen ya da bu etkileri portör olarak taşıyan disketlerin kaynağı, yazılımların edinildiği biçim ve yerle çok yakından ilgilidir. Bu nedenle içeriği ya da kaynağı bilinmeyen disketlerin sürücüye yerleştirilip denenmesinde dikkatli olunmalıdır. Virüs tipi zararlı kodların yayılma biçimleri ile ilgili olarak yazılımların da buna uygun bir sınıflandırılmasının yapılmasında yarar görülmektedir. Belli başlı yazılım tipleri arasında;
- Ticari yazılımlar,
- Paylaşılabilir yazılımlar,
- Dağıtılabilir yazılımlar,
- Genel kullanıma açık yazılımlar sayılabilir.
- <LI type=square>Göreceli yüksek bir fiyatının bulunması <LI type=square>İkna edici görünümde bir dökümana sahip olması <LI type=square>Bir kullanım (lisans) anlaşmasının bulunması
- Bir firma ya da marka desteği taşıması gibi etmenler rol oynamaktadır.
"Paylaşılabilir yazılımlar", pek çok özellikleri açısından ticari yazılımlara benzemektedir. Paylaşılabilir yazılımlar konusunda tüm dünyadaki yasal düzenlemeler oldukça esnektir ve bu programların kopyalanması, dağıtılması ve kullanılması herhangi bir yasal yaptırıma ya da sakıncaya neden olmamaktadır.
Paylaşılabilir yazılımların yazarı dışında başka kişiler tarafından da kopyalanmasına izin verilmesi nedeniyle bu programlar, virüs kaynağı olmak için ideal koşullara sahip olmaktadır.
"Dağıtılabilir yazılımlar", kopyalanmasında ya da kullanılmasında herhangi bir yasal sakınca bulunmamakla birlikte herhangi bir nedenle herhangi bir ücretin ya da yardım harcının ödenmesi beklenmemekte ve istenmemektedir.
"Genel kullanıma açık yazılımlar" için herhangi bir ücret ya da yardım harcı ödenmesi beklenmemektedir. Bu tür yazılımlar herkesin özgürce kullanabileceği, kopya edebileceği türde programlardır ve bu programların yazar(lar)ı herhangi bir neden ya da biçimde hak iddia etmemektedir.