Delphi'ye Giriş
Bu bölümde Delphi hakkında genel bir bilgi sahibi olup* Delphi IDE'yi (Integrated Development Environment – Entegre Uygulama Geliştirme Ortamını) tanıyacağız.
RAD Nedir?
RAD (Rapid Application Development) Hızlı Uygulama Geliştirme demektir. Delphi'de RAD'dır ve bu ismi kesinlikle haketmektedir. Delphi'nin mükemmel bileşen yapısı* dünyadaki en hızlı derleyicilerden birine sahip olması* mükemmel veritabanı desteği ve Object Oriented – Nesne tabanlı programlamayı desteklemesi sayesinde çok hızlı uygulamalar geliştirebilirsiniz.
Ne demek istediğimi hemen bir örnekle açıklayayım. Delphi'yi açtıktan sonra klavyeden F9 tuşuna basın veya Run menüsünden Run komutunu verin. Karşınıza gelen pencere %100 Windows uyumlu bir uygulamadır. Normal Windows pencerelerinde bulunan her türlü özelliğe sahiptir. Aynı şeyi C gibi bir programlama dilinde yapmak için yüzlerce satır kod yazmanız gerekir.
Delphi Sürümleri
İhityaca göre Delphi piyasaya dört sürüm halinde sunulmaktadır. Delphi 6 ve öncesinde üç sürüm halinde sunuluyordu. Ancak Delphi 7 ile birlikte dördüncü bir sürüm daha (Architect) eklenmiştir. Bunlar :
Standart sürüm Delphi ile tanışmak isteyen kişileri hedeflemektedir. Öğrenciler* hobi olarak kendi programlarını yazanlar ve Delphi'yi tanımak isteyen kişiler için idealdir. Standart sürüm ile yazdığınız programları ticari olarak dağıtamazsınız.
Standart sürüm Windows programları yazmak için her türlü özelliğe sahiptir :
Profesyonel sürüm* ticari olarak program yazıp satan kişileri hedeflemektedir.
Profesyonel Sürüm* Personal sürümün özelliklerine sahip* ayrıca aşağıdaki özellikleri de içeriyor:
Enterprise sürüm* büyük ölçekli uygulamalar geliştiren programcıları hedeflemektedir.
Enterpise sürüm* Profesyonel sürümdeki tüm özellikler sahiptir. Ayrıca aşağıdaki özellikleri de taşımaktadır :
Architect Sürümü* Enterprise Sürümün taşıdığı tüm özellikleri taşımaktadır ve hedef kitlesi de aynıdır. Tek farkı BoldSoft'un Bold for Delphi ürünü de bu sürümde yer almaktadır.
Neden Delphi?
Bana çok sorulan sorulardan biri de Neden Delphi? veya Delphi mi yoksa X geliştirme aracı mı? Şeklinde. Delphi'yi seçmek bir çok nedeniniz var. Bunlardan en önemlileri :
1. IDE : Entegre Geliştirme ortamı ile hızlı bir şekilde uygulamalar geliştirebilirsiniz. Form düzenleyici (Form Designer) ile kolayca formlarınızı düzenleyebilir* Object Inspector ile bileşenlerin özelliklerini kolayca değişitirebilir* CodeInsight teknolojisi ile daha hızlı ve hatasız kodlar yazabilirsiniz.
2. Hız : Daha küçük ve daha hızlı çalışan uygulamalar daha iyidir. Delphi dünyadaki en hızlı ve boyutu küçük uygulamaları oluşturan derleyicilerden birine sahiptir.
3. Delphi Language : Delphi 7'ye kadar programlama dilini ismi Object Pascal olarak geçiyordu. Ancak Delphi 7'de eklenen .net desteği ile birlikte Borland dilin ismini Delphi Language (Delphi dili) olarak değiştirdi. Delphi dili güçlü* öğrenmesi kolay bir dildir.
Assembler ve C++ dilleri de çok güçlü dillerdir. Ancak assembler dili'ni öğrenmesi zor ve kod yazması ise tam bir hamallıktır. C++ dilini öğrenmesi zordur* ayrıca C++ ile kötü programlar yazmak çok kolaydır. Visual Basic ilk çıktığında amacı insanlara kolayca program yazabilecekleri bir ortam sunmaktı. Ancak ilk sürümleri bunda pek başarılı olamadı ve gittikçe komplex bir hale geldi. Çok yavaş uygulamalar geliştiriyor ve çoğu şeyi programcıdan gizliyordu* programcı arka planda işlerin nasıl döndüğünü bilmiyordu. Delphi'de kesinlikle böyle bir durum yoktur. Delphi iki yönlü bir geliştirme aracıdır yani tüm kod kontrolünüz altındadır. Microsoft Visual Basic'in .net sürümü için radikal kararlar almış ve Borland'dan bir çok programcıyı astronomik rakamlarla transfer ederek kaliteyi bir parça yükseltmiştir. Ancak hala Delphi'ye ulaşması için çok çalışması gerek.
4. Geniş Veritabanı Desteği : Ülkemizde yapılan programların büyük bir çoğunluğu veritabanı programlarıdır. Delphi birçok veritabanını çok iyi bir şekilde desteklemektedir. Microsoft araçları genelde Microsoft erişimlerini desteklerler* OLE DB ve ODBC gibi. Delphi'nin veritabanı desteği :
6. Destek : Başta Borland üzere* Türkçe ve İngilizce olarak binlerce site ve kişiden başınız sıkıştığında destek alabilirisiniz.
Bu bölümde Delphi hakkında genel bir bilgi sahibi olup* Delphi IDE'yi (Integrated Development Environment – Entegre Uygulama Geliştirme Ortamını) tanıyacağız.
RAD Nedir?
RAD (Rapid Application Development) Hızlı Uygulama Geliştirme demektir. Delphi'de RAD'dır ve bu ismi kesinlikle haketmektedir. Delphi'nin mükemmel bileşen yapısı* dünyadaki en hızlı derleyicilerden birine sahip olması* mükemmel veritabanı desteği ve Object Oriented – Nesne tabanlı programlamayı desteklemesi sayesinde çok hızlı uygulamalar geliştirebilirsiniz.
Ne demek istediğimi hemen bir örnekle açıklayayım. Delphi'yi açtıktan sonra klavyeden F9 tuşuna basın veya Run menüsünden Run komutunu verin. Karşınıza gelen pencere %100 Windows uyumlu bir uygulamadır. Normal Windows pencerelerinde bulunan her türlü özelliğe sahiptir. Aynı şeyi C gibi bir programlama dilinde yapmak için yüzlerce satır kod yazmanız gerekir.
Delphi Sürümleri
İhityaca göre Delphi piyasaya dört sürüm halinde sunulmaktadır. Delphi 6 ve öncesinde üç sürüm halinde sunuluyordu. Ancak Delphi 7 ile birlikte dördüncü bir sürüm daha (Architect) eklenmiştir. Bunlar :
- Personal (Standart)
- Professional (Profesyonel)
- Enterprise (Client/Server)
- Architect
Standart sürüm Delphi ile tanışmak isteyen kişileri hedeflemektedir. Öğrenciler* hobi olarak kendi programlarını yazanlar ve Delphi'yi tanımak isteyen kişiler için idealdir. Standart sürüm ile yazdığınız programları ticari olarak dağıtamazsınız.
Standart sürüm Windows programları yazmak için her türlü özelliğe sahiptir :
- Hızlı Delphi derleyicisi
- Gelişmiş entegre uygulama geliştirme ortamı (IDE)
- Kullanılmaya hazır 85'in üzerinde bileşen (component)
- Komple Windows desteği* COM* API'ler* multithreading vs.
Profesyonel sürüm* ticari olarak program yazıp satan kişileri hedeflemektedir.
Profesyonel Sürüm* Personal sürümün özelliklerine sahip* ayrıca aşağıdaki özellikleri de içeriyor:
- Kullanılmaya hazır 225'in üzerinde bileşen
- Linux ve Windows'ta aynı anda program geliştirmek için kullanılmaya hazır 160'ın üzerinde CLX bileşen
- Veribanı desteği
- BDE (Borland Database Engine)
- ADO
- dbExpress : mySQL ve Interbase sürücüleri
- VCL kaynak kodu
- OpenTools API
- Programlarınızı dağıtmak için InstallShield kurulum programı
- Interbase Database Server
- Indy* Rave ve Intraweb gibi birtakım 3. parti bileşenler
Enterprise sürüm* büyük ölçekli uygulamalar geliştiren programcıları hedeflemektedir.
Enterpise sürüm* Profesyonel sürümdeki tüm özellikler sahiptir. Ayrıca aşağıdaki özellikleri de taşımaktadır :
- Kullanılmaya hazır 300'ün üzerinde bileşen
- Çok katmanlı veritabanı uygulamaları geliştirmek için MIDAS olarakta bilinen DataSnap teknolojisi.
- Geniş bir Web hizmetleri ve XML desteği
- CORBA desteği
- Birden çok programcının çalıştığı ortamlar için TeamSource kaynak kod kontrol yazılımı
- dbExpress için Oracle* SQL Server 2000 ve DB2 sürücüleri
- Yüksek kalitede yazılım ve kod geliştirmek için Model Maker modelleme ortamı.
- BDE için SQL Links sürücüleri : Oracle* SQL Server* Interbase* DB2* Informix ve Sybase
- SQL Explorer yazılımı
- Uygulamanızı çeşitli dillere tercüme etmek için gerekli özellikler
Architect Sürümü* Enterprise Sürümün taşıdığı tüm özellikleri taşımaktadır ve hedef kitlesi de aynıdır. Tek farkı BoldSoft'un Bold for Delphi ürünü de bu sürümde yer almaktadır.
Neden Delphi?
Bana çok sorulan sorulardan biri de Neden Delphi? veya Delphi mi yoksa X geliştirme aracı mı? Şeklinde. Delphi'yi seçmek bir çok nedeniniz var. Bunlardan en önemlileri :
1. IDE : Entegre Geliştirme ortamı ile hızlı bir şekilde uygulamalar geliştirebilirsiniz. Form düzenleyici (Form Designer) ile kolayca formlarınızı düzenleyebilir* Object Inspector ile bileşenlerin özelliklerini kolayca değişitirebilir* CodeInsight teknolojisi ile daha hızlı ve hatasız kodlar yazabilirsiniz.
2. Hız : Daha küçük ve daha hızlı çalışan uygulamalar daha iyidir. Delphi dünyadaki en hızlı ve boyutu küçük uygulamaları oluşturan derleyicilerden birine sahiptir.
3. Delphi Language : Delphi 7'ye kadar programlama dilini ismi Object Pascal olarak geçiyordu. Ancak Delphi 7'de eklenen .net desteği ile birlikte Borland dilin ismini Delphi Language (Delphi dili) olarak değiştirdi. Delphi dili güçlü* öğrenmesi kolay bir dildir.
Assembler ve C++ dilleri de çok güçlü dillerdir. Ancak assembler dili'ni öğrenmesi zor ve kod yazması ise tam bir hamallıktır. C++ dilini öğrenmesi zordur* ayrıca C++ ile kötü programlar yazmak çok kolaydır. Visual Basic ilk çıktığında amacı insanlara kolayca program yazabilecekleri bir ortam sunmaktı. Ancak ilk sürümleri bunda pek başarılı olamadı ve gittikçe komplex bir hale geldi. Çok yavaş uygulamalar geliştiriyor ve çoğu şeyi programcıdan gizliyordu* programcı arka planda işlerin nasıl döndüğünü bilmiyordu. Delphi'de kesinlikle böyle bir durum yoktur. Delphi iki yönlü bir geliştirme aracıdır yani tüm kod kontrolünüz altındadır. Microsoft Visual Basic'in .net sürümü için radikal kararlar almış ve Borland'dan bir çok programcıyı astronomik rakamlarla transfer ederek kaliteyi bir parça yükseltmiştir. Ancak hala Delphi'ye ulaşması için çok çalışması gerek.
4. Geniş Veritabanı Desteği : Ülkemizde yapılan programların büyük bir çoğunluğu veritabanı programlarıdır. Delphi birçok veritabanını çok iyi bir şekilde desteklemektedir. Microsoft araçları genelde Microsoft erişimlerini desteklerler* OLE DB ve ODBC gibi. Delphi'nin veritabanı desteği :
- dbExpress
- IB Express (IBX)
- BDE
- ADO
- Birçok veritabanına direk erişim sağlayan 3. parti bileşenler
- Milyonlarca kayıt saklayabilen çok hızlı 3. parti lokal veritabanları
- Eğer bunlarda işinizi görmüyorsa kolayca kendi araçlarınızı yazma özelliği
6. Destek : Başta Borland üzere* Türkçe ve İngilizce olarak binlerce site ve kişiden başınız sıkıştığında destek alabilirisiniz.