DNS (Alan İsimlendirme Sistemi) Güzel Bilgi
Bilgisayar ağlarının günümüzde oldugu kadar yaygın olmadığı dönemlerde makina, sunucu, yazıcı vb. ağ üzerindeki cihazlara ilgili nümerik adresleri ile erişmek kullanıcılar için fazla zor değildi. İnternet'in beklenenden daha hızlı büyümesiyle birlikte artan kullanıcı ve ağ üzerindeki cihazlarla birlikte nümerik isimler yerine alfanümerik hatırlanması kolay bir yapı geliştirildi. Bu yapıya Alan İsimlendirme Sistemi (Domain Name System) adı verilmektedir. Genellikle kısaltılmış şekliyle DNS olarak da kullanılmaktadır.
Alan isimleri verilirken alt isimler (subdomain) genelden özele doğru sıra izler. Örneğin, Türkiye Linux Kullanıcıları Grubu olarak ODTÜ'de yer alan kullanıcıların kullanabileceği alan adı,
metu.linux.org.tr
şeklindedir. Burda alt isim (.) ile birbirinden ayrılmıştır. En alt seviye olan 'metu' ODTÜ'de yer alan Linux kullanıcılarını, 'linux' Linux grubunu, 'org' Linux grubunun ticari kaygılar gütmeyen bir organizasyon olduğunu, 'tr' ise ISO tarafından belirlenen Türkiye'nin ülke kodudur.
En üst düzeydeki bazı alan isimleri asağıda listelenmiştir.
.com ticari kuruluşlar (commercial)
.edu üniversite düzeyindeki eğitim kurumları (educational)
.k12 lise düzeyindeki eğitim kurumları
.org ticari olmayan organizasyonlar
.mil askeri kuruluşlar (military)
.net ağ organizayonları (network)
.ülke kodu ISO tarafından belirlenen ülke kodu
TCP/IP uygulamaları ve DNS
Makinalara ait isimlerin nümerik adresleri yerine alfanümerik isimlerin kullanılmasıyla birlikte DNS standart bir hale gelmiş olup İnternet üzerindeki çoğu uygulamalarda doğrudan alan isimleri kullanılmaktadır. TCP/IP uygulamalarında ise alan isimleri günlük kullanımda IP (32-bitlik) adreslerinin yerini almış durumdadır. Örneğin, metu.linux.org.tr'a telnet bağlantısı yapabilmek için hem,
$ telnet metu.linux.org.tr
komutu
$ telnet 144.122.199.199
komutu yardımıyla ulaşabilirsiniz. Fakat herhangi bir şekilde ODTÜ'de yeralan metu.linux.org.tr sunucusunun IP adresinde değişiklik olursa yukarıdaki IP adresini kullanarak erişemezsiniz. Oysa IP adresi yerine metu.linux.org.tr sunucusuna bağlanırken alan adını kullanırsanız bu ve benzeri değişiklikler sizi etkilemez.
Şimdi kabaca herhangi bir kullanıcının metu.linux.org.tr adresine bağlanmak istediğinde gerçeklesen DNS sorgusunun nasıl işlediğini ve Türkiye'deki yapıyı da anlatacak şekilde örnekleyelim.
Örneğin, Amerika'da herhangi bir İnternet Servis Sağlayıcısı'ndan (İSS) bağlantı yapan bir kullanıcı http://www.linux.org.tr adresine bağlanmak istedi. Kullanıcının bu adresi tarayıcısına girmesinden itibaren öncelikli olarak kendi alan adı sunucusuna (name server) bu adrese karşılık gelen IP adresini bulmak için gerekli sorguyu yollayacaktır. Kendi alan adı sunucusu en üst düzeyde yer alan .tr'ı gördüğü andan itibaren bu sorguya kendinin yanıt veremeyeceğini anlayıp bir üst alan adı sunucusuna ilgili sorguyu yollacaktır. Türkiye'nin alan adı sunucusunun knidos.cc.metu.edu.tr olduğu bilgisini aldığı andan itibaren sorguyu bu kez knidos.cc.metu.edu.tr sunucusuna gönderecek ve buradan da linux.org.tr alanına ait bilgilerin metu.linux.org.tr sunucusunda tutulduğunu öğrenecek. Nihayet son sorgu metu.linux.org.tr sunucusuna yollanacak ve buradan da [URL="http://www.linux.org.tr/"]www.linux.org.tr [url]https://tik.lat/xgYnR adresinden dosyanın yeni halini belirli aralıklarla almakta fayda vardır.
ttl süresi ise olabildiğince büyük verilerek root sunucuların herhangi bir şekilde cache'ten silinmesi önlenmiş olur.
metu:/etc/namedb# more named.local
;
; @(#)named.local 1.1 (Berkeley) 86/01/21
;
$ORIGIN 0.0.127.in-addr.arpa.
@ IN SOA metu.linux.org.tr. root.metu.linux.org.tr. (
1996012201 ; Serial
3600 ; Refresh
300 ; Retry
3600000 ; Expire
14400 ) ; Minimum
IN NS metu.linux.org.tr.
1 IN PTR localhost.
IN SOA ile başlayan satırda metu.linux.org.tr adresi ilgili domain konusunda yetkili sunucuyu, root.metu.linux.org.tr ise herhangi bir şekilde sorun olduğunda bağlantı kurulacak e-posta adresini ([email protected]) belirtir.
Diğer bilgilerse sırayla metu.linux.org.tr'ın ``primary name server'' olduğunu ve 127.0.0.1 IP adresine localhost isminin karşılık geldiğini belirtir.
metu:/etc/namedb# more named.hosts
; Authoritative data for Berkeley.EDU (ORIGIN assumed Berkeley.EDU)
;
$ORIGIN linux.org.tr.
@ IN SOA metu.linux.org.tr. root.metu.linux.org.tr. (
1997072902 ; Serial
10800 ; Refresh 3 hours
3600 ; Retry 1 hour
3600000 ; Expire 1000 hours
86400 ) ; Minimum 24 hours
IN MX 10 metu
IN NS metu
IN HINFO "i486" "Linux 2.0.27"
localhost. IN A 127.1
metu IN A 144.122.199.199
IN A 144.122.199.199
www IN CNAME metu
ftp IN CNAME metu
gopher IN CNAME metu
listproc IN CNAME metu
ege IN A 155.223.97.31
www.ege
Bilgisayar ağlarının günümüzde oldugu kadar yaygın olmadığı dönemlerde makina, sunucu, yazıcı vb. ağ üzerindeki cihazlara ilgili nümerik adresleri ile erişmek kullanıcılar için fazla zor değildi. İnternet'in beklenenden daha hızlı büyümesiyle birlikte artan kullanıcı ve ağ üzerindeki cihazlarla birlikte nümerik isimler yerine alfanümerik hatırlanması kolay bir yapı geliştirildi. Bu yapıya Alan İsimlendirme Sistemi (Domain Name System) adı verilmektedir. Genellikle kısaltılmış şekliyle DNS olarak da kullanılmaktadır.
Alan isimleri verilirken alt isimler (subdomain) genelden özele doğru sıra izler. Örneğin, Türkiye Linux Kullanıcıları Grubu olarak ODTÜ'de yer alan kullanıcıların kullanabileceği alan adı,
metu.linux.org.tr
şeklindedir. Burda alt isim (.) ile birbirinden ayrılmıştır. En alt seviye olan 'metu' ODTÜ'de yer alan Linux kullanıcılarını, 'linux' Linux grubunu, 'org' Linux grubunun ticari kaygılar gütmeyen bir organizasyon olduğunu, 'tr' ise ISO tarafından belirlenen Türkiye'nin ülke kodudur.
En üst düzeydeki bazı alan isimleri asağıda listelenmiştir.
.com ticari kuruluşlar (commercial)
.edu üniversite düzeyindeki eğitim kurumları (educational)
.k12 lise düzeyindeki eğitim kurumları
.org ticari olmayan organizasyonlar
.mil askeri kuruluşlar (military)
.net ağ organizayonları (network)
.ülke kodu ISO tarafından belirlenen ülke kodu
TCP/IP uygulamaları ve DNS
Makinalara ait isimlerin nümerik adresleri yerine alfanümerik isimlerin kullanılmasıyla birlikte DNS standart bir hale gelmiş olup İnternet üzerindeki çoğu uygulamalarda doğrudan alan isimleri kullanılmaktadır. TCP/IP uygulamalarında ise alan isimleri günlük kullanımda IP (32-bitlik) adreslerinin yerini almış durumdadır. Örneğin, metu.linux.org.tr'a telnet bağlantısı yapabilmek için hem,
$ telnet metu.linux.org.tr
komutu
$ telnet 144.122.199.199
komutu yardımıyla ulaşabilirsiniz. Fakat herhangi bir şekilde ODTÜ'de yeralan metu.linux.org.tr sunucusunun IP adresinde değişiklik olursa yukarıdaki IP adresini kullanarak erişemezsiniz. Oysa IP adresi yerine metu.linux.org.tr sunucusuna bağlanırken alan adını kullanırsanız bu ve benzeri değişiklikler sizi etkilemez.
Şimdi kabaca herhangi bir kullanıcının metu.linux.org.tr adresine bağlanmak istediğinde gerçeklesen DNS sorgusunun nasıl işlediğini ve Türkiye'deki yapıyı da anlatacak şekilde örnekleyelim.
Örneğin, Amerika'da herhangi bir İnternet Servis Sağlayıcısı'ndan (İSS) bağlantı yapan bir kullanıcı http://www.linux.org.tr adresine bağlanmak istedi. Kullanıcının bu adresi tarayıcısına girmesinden itibaren öncelikli olarak kendi alan adı sunucusuna (name server) bu adrese karşılık gelen IP adresini bulmak için gerekli sorguyu yollayacaktır. Kendi alan adı sunucusu en üst düzeyde yer alan .tr'ı gördüğü andan itibaren bu sorguya kendinin yanıt veremeyeceğini anlayıp bir üst alan adı sunucusuna ilgili sorguyu yollacaktır. Türkiye'nin alan adı sunucusunun knidos.cc.metu.edu.tr olduğu bilgisini aldığı andan itibaren sorguyu bu kez knidos.cc.metu.edu.tr sunucusuna gönderecek ve buradan da linux.org.tr alanına ait bilgilerin metu.linux.org.tr sunucusunda tutulduğunu öğrenecek. Nihayet son sorgu metu.linux.org.tr sunucusuna yollanacak ve buradan da [URL="http://www.linux.org.tr/"]www.linux.org.tr [url]https://tik.lat/xgYnR adresinden dosyanın yeni halini belirli aralıklarla almakta fayda vardır.
ttl süresi ise olabildiğince büyük verilerek root sunucuların herhangi bir şekilde cache'ten silinmesi önlenmiş olur.
metu:/etc/namedb# more named.local
;
; @(#)named.local 1.1 (Berkeley) 86/01/21
;
$ORIGIN 0.0.127.in-addr.arpa.
@ IN SOA metu.linux.org.tr. root.metu.linux.org.tr. (
1996012201 ; Serial
3600 ; Refresh
300 ; Retry
3600000 ; Expire
14400 ) ; Minimum
IN NS metu.linux.org.tr.
1 IN PTR localhost.
IN SOA ile başlayan satırda metu.linux.org.tr adresi ilgili domain konusunda yetkili sunucuyu, root.metu.linux.org.tr ise herhangi bir şekilde sorun olduğunda bağlantı kurulacak e-posta adresini ([email protected]) belirtir.
Diğer bilgilerse sırayla metu.linux.org.tr'ın ``primary name server'' olduğunu ve 127.0.0.1 IP adresine localhost isminin karşılık geldiğini belirtir.
metu:/etc/namedb# more named.hosts
; Authoritative data for Berkeley.EDU (ORIGIN assumed Berkeley.EDU)
;
$ORIGIN linux.org.tr.
@ IN SOA metu.linux.org.tr. root.metu.linux.org.tr. (
1997072902 ; Serial
10800 ; Refresh 3 hours
3600 ; Retry 1 hour
3600000 ; Expire 1000 hours
86400 ) ; Minimum 24 hours
IN MX 10 metu
IN NS metu
IN HINFO "i486" "Linux 2.0.27"
localhost. IN A 127.1
metu IN A 144.122.199.199
IN A 144.122.199.199
www IN CNAME metu
ftp IN CNAME metu
gopher IN CNAME metu
listproc IN CNAME metu
ege IN A 155.223.97.31
www.ege
