Elektrik Çarpması Nedenleri
1- Yüksek gerilimli elektrik çarpmaları:
Bunların büyük bölümü iş kazalarıdır ve yaralananların çoğunluğunu da genç erkekler oluşturmaktadır. Çalışılan işle ilgili olarak kullanılan cihazların güç hatlarına teması, koruyucu giysi ve ekipmanları olmadan yüksek gerilim taşıyan hat direklerine çıkılması, özellikle yağışlı havalarda olmak üzere bu hatlara güvenlik mesafesinden daha fazla yaklaşılması gibi nedenlerdir.
2- Düşük gerilimli elektrik çarpmaları:
Bunlardan en çok etkilenenlerin çoğunluğunu ise çocuklar ve kadınlar oluşturmaktadır. Küçük çocukların kabloları ısırması, prizlere me tal cisimler sokması, Ev içerisinde başta banyo, mutfak gibi direkt zemin ile temas edilebilen yerlerde kullanılan elektrikli cihazların kullanımı ile yalıtımının yetersiz olması, elektrik kaçağı bulunması, ıslak eller ile elektrikli cihazlara dokunulması, yeterli bilgi ve deneyime sahip olmayan kişilerin enerji kesilmeden elektrikle ilgili tamir işlemlerine girişmeleri gibi durumlarda bu tür elektrik çarpmaları görülmektedir.
Yüksek voltaj elektrik akımı insan vücuduna iki yolla zarar verir: Vücudun elektrik sistemlerinin kısa devre yapması ve yumuşak dokularda yanık.
Baş-Boyun:
Baş bir çok olguda ilk temas yeri olabilir. Buna bağlı yanık ve sinir sistemine ait bulgular olabilir. % 6 olguda gözde katarakt gelişir. Düşme ve çarpmalara bağlı olarak hastalarda kafatası veya boyun omurga kırığı oluşabilir.
Kalp ve dolaşım sistemi:
Elektrik yaralanmalarında, kalp durması sık karşılaşılan bir durumdur. Her elektrik çarpması Kalp durmasına neden olmasa bile kalbin elektriksel çalışma sisteminde oluşan etkilenme nedeniyle kalp kasılmalarında düzensizlikler meydana gelmektedir.
Cilt:
Solunum-kalp durmasının yanında en ciddi yaralanma cilt yanıklarıdır. Bu yanıklar klasik olarak elektrik akımının giriş veya çıkış deliğidir. Elektrik yanıkları için en sık görülen ilk temas bölgesindeki (çoğunlukla eller veya kafatasıdır) yanıklardır. Yerden kaynaklanan ilk temas yeri de Ayak tabanlarıdır. Şiddetli elektrik yaralanmalarında yanıklar Ağrısız, sarı-gri renkli, ortasında ölü hücrelerden oluşmuş bir alan ve bazen de mumyalanmış gibi görünebilir.
Elektrik çarpmalarında yapılması gerekenler
-Elektriği kesmek için sigortaları kullanın.
-Kuru tahta, sopa, ip, deri kemer ya da kuru gazete tomarı ile yaralının elektrik teli ile olan ilişkisini kesiniz.
-Lastik tabanlı ayakkabı giyin, kuru bir lastik eldiven takın.
-Elektrik akımını iletmeyecek kuru bir cismin üzerine çıkın.
-Hastayı giysilerinden çekerek bölgeden uzaklaştırın.
-Şuursuz ve soluk almıyorsa, ağızdan ağıza yapay solunum yapınız.
-Şuursuz fakat soluk alıyorsa, şok durumunu önleyin, ayaklarını yukarı kaldırın. Gerekiyorsa kapalı kalp kompresyonu yapınız.
-Şuurlu ve soluk alıyorsa, sakin olarak dinlendiriniz ve bir çay kaşığı yemek sodası ve bir çay kaşığı tuzu 1/3 Litre suda eritip, ilk yarım Saat içensinde içiriniz. Kendisine gelince ambulansla hastaneye gönderiniz.
-Varsa yanık tedavisi uygulayınız.
Elektrik çarpmalarında yapılmaması gerekenler:
-Elektrik çarpan kişiye kalın lastik tabanlı ayakkabınız yoksa dokunmayın.
-Sigortaları kapatmadan yaralıya temas etmeyin.
-Çıplak elle çarpılmış kişiye dokunmayın.
-Çocukları olay yerinden uzak tutun.
-Dokunmak için iletken cisimler kullanmayın.
Elektrik yanıkları ve düşmelere bağlı yaralanmalarda yapılacak ilkyardım:
-Muhtemel bir kafa veya boyun yaralanması varsa, omuriliğin korunması için hastanın hareket ettirilmemesi için azami gayret gösterilmelidir.
-Daha ileri bir yaralanmayı önlemek için hastanın yanan giysisi, ayakkabıları ve kemeri çıkartılmalıdır.
-Vücuduna yapışmış durumda bulunan giysiler çıkartılmamalıdır
-Yanık bölgesinde bilezik, künye, yüzük varsa kesilerek çıkarılmalıdır
-Yanık üzerine yoğurt, salça, diş macunu sürülmemelidir
-Hastayı zaman kaybetmeden hastaneye götürülmelidir
-Yanık yerine asla yağ, krem, diş macunu, kolonya, pudra gibi maddeler uygulanmamalıdır
-Temiz bir sargı beziyle yanık yerinin üstü tam olarak kapatılmalıdır
Ortamın güvenli hale getirilmesi:
-Olay yerine ilk gelen kişiler için öncelik, daha fazla kişinin akım ile temas etmesine engel olacak tedbirleri alarak çevre güvenliğini sağlamak olmalıdır. Daha sonra ise şalterden veya sigortadan elektrik akımı kesilmeli, bu yapılamıyorsa elektrik kaynağı ile kazazedenin teması iletken olmayan (yalıtkan) bir cisim kullanılarak kesilmelidir.
1- Yüksek gerilimli elektrik çarpmaları:
Bunların büyük bölümü iş kazalarıdır ve yaralananların çoğunluğunu da genç erkekler oluşturmaktadır. Çalışılan işle ilgili olarak kullanılan cihazların güç hatlarına teması, koruyucu giysi ve ekipmanları olmadan yüksek gerilim taşıyan hat direklerine çıkılması, özellikle yağışlı havalarda olmak üzere bu hatlara güvenlik mesafesinden daha fazla yaklaşılması gibi nedenlerdir.
2- Düşük gerilimli elektrik çarpmaları:
Bunlardan en çok etkilenenlerin çoğunluğunu ise çocuklar ve kadınlar oluşturmaktadır. Küçük çocukların kabloları ısırması, prizlere me tal cisimler sokması, Ev içerisinde başta banyo, mutfak gibi direkt zemin ile temas edilebilen yerlerde kullanılan elektrikli cihazların kullanımı ile yalıtımının yetersiz olması, elektrik kaçağı bulunması, ıslak eller ile elektrikli cihazlara dokunulması, yeterli bilgi ve deneyime sahip olmayan kişilerin enerji kesilmeden elektrikle ilgili tamir işlemlerine girişmeleri gibi durumlarda bu tür elektrik çarpmaları görülmektedir.
Yüksek voltaj elektrik akımı insan vücuduna iki yolla zarar verir: Vücudun elektrik sistemlerinin kısa devre yapması ve yumuşak dokularda yanık.
Baş-Boyun:
Baş bir çok olguda ilk temas yeri olabilir. Buna bağlı yanık ve sinir sistemine ait bulgular olabilir. % 6 olguda gözde katarakt gelişir. Düşme ve çarpmalara bağlı olarak hastalarda kafatası veya boyun omurga kırığı oluşabilir.
Kalp ve dolaşım sistemi:
Elektrik yaralanmalarında, kalp durması sık karşılaşılan bir durumdur. Her elektrik çarpması Kalp durmasına neden olmasa bile kalbin elektriksel çalışma sisteminde oluşan etkilenme nedeniyle kalp kasılmalarında düzensizlikler meydana gelmektedir.
Cilt:
Solunum-kalp durmasının yanında en ciddi yaralanma cilt yanıklarıdır. Bu yanıklar klasik olarak elektrik akımının giriş veya çıkış deliğidir. Elektrik yanıkları için en sık görülen ilk temas bölgesindeki (çoğunlukla eller veya kafatasıdır) yanıklardır. Yerden kaynaklanan ilk temas yeri de Ayak tabanlarıdır. Şiddetli elektrik yaralanmalarında yanıklar Ağrısız, sarı-gri renkli, ortasında ölü hücrelerden oluşmuş bir alan ve bazen de mumyalanmış gibi görünebilir.
Elektrik çarpmalarında yapılması gerekenler
-Elektriği kesmek için sigortaları kullanın.
-Kuru tahta, sopa, ip, deri kemer ya da kuru gazete tomarı ile yaralının elektrik teli ile olan ilişkisini kesiniz.
-Lastik tabanlı ayakkabı giyin, kuru bir lastik eldiven takın.
-Elektrik akımını iletmeyecek kuru bir cismin üzerine çıkın.
-Hastayı giysilerinden çekerek bölgeden uzaklaştırın.
-Şuursuz ve soluk almıyorsa, ağızdan ağıza yapay solunum yapınız.
-Şuursuz fakat soluk alıyorsa, şok durumunu önleyin, ayaklarını yukarı kaldırın. Gerekiyorsa kapalı kalp kompresyonu yapınız.
-Şuurlu ve soluk alıyorsa, sakin olarak dinlendiriniz ve bir çay kaşığı yemek sodası ve bir çay kaşığı tuzu 1/3 Litre suda eritip, ilk yarım Saat içensinde içiriniz. Kendisine gelince ambulansla hastaneye gönderiniz.
-Varsa yanık tedavisi uygulayınız.
Elektrik çarpmalarında yapılmaması gerekenler:
-Elektrik çarpan kişiye kalın lastik tabanlı ayakkabınız yoksa dokunmayın.
-Sigortaları kapatmadan yaralıya temas etmeyin.
-Çıplak elle çarpılmış kişiye dokunmayın.
-Çocukları olay yerinden uzak tutun.
-Dokunmak için iletken cisimler kullanmayın.
Elektrik yanıkları ve düşmelere bağlı yaralanmalarda yapılacak ilkyardım:
-Muhtemel bir kafa veya boyun yaralanması varsa, omuriliğin korunması için hastanın hareket ettirilmemesi için azami gayret gösterilmelidir.
-Daha ileri bir yaralanmayı önlemek için hastanın yanan giysisi, ayakkabıları ve kemeri çıkartılmalıdır.
-Vücuduna yapışmış durumda bulunan giysiler çıkartılmamalıdır
-Yanık bölgesinde bilezik, künye, yüzük varsa kesilerek çıkarılmalıdır
-Yanık üzerine yoğurt, salça, diş macunu sürülmemelidir
-Hastayı zaman kaybetmeden hastaneye götürülmelidir
-Yanık yerine asla yağ, krem, diş macunu, kolonya, pudra gibi maddeler uygulanmamalıdır
-Temiz bir sargı beziyle yanık yerinin üstü tam olarak kapatılmalıdır
Ortamın güvenli hale getirilmesi:
-Olay yerine ilk gelen kişiler için öncelik, daha fazla kişinin akım ile temas etmesine engel olacak tedbirleri alarak çevre güvenliğini sağlamak olmalıdır. Daha sonra ise şalterden veya sigortadan elektrik akımı kesilmeli, bu yapılamıyorsa elektrik kaynağı ile kazazedenin teması iletken olmayan (yalıtkan) bir cisim kullanılarak kesilmelidir.
Son düzenleme:
