Enigma - Bilgisayar Biliminin Doğuşu
İçindekiler
1- Enigma Makinesi
2- Rotor Makineleri
3- Çalışma Mantığı
4- Çözülme Süreci
1- Enigma Makinesiİçindekiler
1- Enigma Makinesi
2- Rotor Makineleri
3- Çalışma Mantığı
4- Çözülme Süreci
Enigma II. Dünya Savaşı'nda kullanılan en güçlü savaş aletlerinden biriydi. Fakat diğer silahlar gibi bir yerleri patlatıp milyonlarca insana ölüm saçmadı. Enigma makinesi bir iletişim aracıydı. Enigma II. Dünya Savaşı döneminde Nazi Almanyası tarafından kullanılan, şifreli mesaj oluşturup çözebilen bir makinadır. Askeri birlikler arasında haberleşmeyi sağlıyor ve harekatlerdan önce askeri planları bir birlerine aktarmaya yarıyordu. Bu makine savaştan sonra da Almanlar tarafından bir çok devlet kurumunda kullanılmış, devlete ait gizli belgelerin transfer edilmesi gibi amaçlara hizmet etmiştir. Rotor makineleri ailesi ile ilişkili bir Elektro-Mekanik aygıttı ve birçok değişik türü vardı.
2- Rotor Makineleri
Sezar şifrelemesinden sonra en popüler şifreleme türlerinden biridir. Bu cihazların en popüler örneği II. Dünya Savaşı döneminde Nazi Almanyası tarafından kullanılan Enigma Makinesi'dir. Rotasyonel şifre makinesini önemli kılan en büyük özelliği birkaç rotor'un bir araya getirilmesiyle birlikte şifrelemenin dinamik olarak değiştirilebilmesidir. Bir kelimedeki tüm harfler sırayla farklı bir şifreleme türüyle şifrelenebilir. Bu da şifrenin çözülmesini çok zor kılar. Bu tür şifrelemelerin kırılması için en popüler harfler yerine en popüler harf
sekansları bilinmelidir; örneğin İngilizce'de NG ve ST harflerine arka arkaya sık rastlanır.
Enigma Makinesi, ticari anlamda 1920'li yılların başlarında kullanılmaya başlandı. Çoğu ülkede Ordu ve Devlet kurumları için özel modeller üretildi. Wehrmacht Enigma, bunların arasında en çok konuşulan modeldi. Fakat bu makine kötü bir üne sahip oldu. Bunun sebebi ise müttefik şifreciler tarafından geniş mesajları çözümlendi. Bu olay şifreyi çözenlerin savaşı kazanmalarına büyük bir katkı sağladı. Hatta bazı tarihçiler Enigma kod sisteminin çözülmesi sayesinde Avrupa'da savaşın 2 yıl erken bittiğini ve belki de yüzbinlerce insanın hayatının kurtarıldığını iddia etmektedirler.
3- Çalışma Mantığı
Diğer Rotor makineleri gibi Enigma da Elektro-Mekanik bir sistemdir. Temel olarak, rotor mekanizması sayesinde olasılık üreten bir mekanizmadır. Daktilo klavyesine benzer her bir klavye tuşuna basıldığında, rotorlar döner. Belirgin olarak tüm Enigma sistemlerinde öncelikle en sağdaki rotor döner, daha sonra ona komşu olan rotorlar bir veya daha fazla adım atabilir. Rotorun dişli mekanizması her algoritma programlanmadan önce sökülür ve farklı bir konumda takılırdı. Ayrıca her mesaj çekiminden önce operatör tarafından alt bölümdeki elektrik soketlerini farklı şekilde dizerek şifrenin çözümünü daha da zorlaştırırdı. Mekanik sisteme bağlı elektrik sistemi, operatöre gösterge bölümünde hangi harfin basıldığını ışıklı olarak gösterirdi.
Enigma kod sisteminin bazı zayıf yönleri vardı. Ve bununlar birlikte operatör hataları, prosedür açıkları ve nadir olarak ele geçen kod kitapları sayesinde çözümlenebildi. II. Dünya Savaşında Bletchley Park - Birleşik Krallık'ta üslenen Amerikalı ve İngiliz şifre çözücüler, o zamanın en yetenekli ve en değerli bilim insanı, matematikçi ve mühendis lerinden oluşmaktaydı. Bu kişilerden bazıları daha sonra bilgisayar biliminin kurucularından sayılacak Alan Matthison Turing ve dünyanın ilk dijital ve programlanabilir bilgisayarı olan Colossus'u icat eden Thomas Harold Flowers'dır. Birçok Colossus bilgisayarı, II. Dünya Savaşı sırasında Alman Lorenz SZ40/42 şifre sisteminin çözülmesi işleminde olasılık hesaplayıcı olarak kullanılmıştır.
4- Çözülme Süreci
Müttefik devletleri, Almanların telgraflarını ve telsizlerini dinleyebiliyorlardı. Bu dinleme sürecinde bazen enigma makinesinden çıkan şifreli mesajları ele geçiriyorlardı. Fakat bu mesajları çözemiyorlardı. Müttefik devletleri gün geçtikçe zayıflıyordu. Ve enigma makinesinin şifresini çözerek bir avantaj elde etmek istediler. Bu sebeple dünyanın birçok yerinde o dönemin en iyi matematikçilerini ve mühendislerini bir araya topladılar. Bu süreçte Almanlardan ele geçirilen şifreli kitaplar kısa süreli mesajların çözülmesine yardımcı oluyordu. Fakat Almanlar enigma makinesini çok iyi koruyorlardı. En ufak bir tehlikeden şüphelendiklerinde makinenin tüm kodlama protokollerini ve tüm kodlamaya ait şifreli kitapları değiştirip makineyi tekrar hazır hale getiriyorlardı. Bu da müttefiklerin çözdüğü her şeyi işe yaramaz hale getirip en başa dönmelerine neden oluyordu. Ama en sonunda 1940’lı yılların sonunda matematikçi ve aynı zamanda dünyanın ilk programlanabilir elektro manyetik mekanik bilgisayarını tasarlayan Alan Turing enigma makinesini kalıcı olarak çözmeyi başarmıştır.
II. Dünya Savaşı'nda kullanılan bu şifre sistemleri, şifre çözücü algoritmalar ve bunların kullanımı için icat edilmiş makineler bilgisayar biliminin doğmasına neden olmuştur.
Ayrıca Enigma Makinesinin çözülmesini Müttefik devletlerin tarafından anlatan "Enigma" filmini izlemenizi de tavsiye ederim. Makinenin ne zorluklarla çözüldüğünü sürükeliyici bir şekilde gözler önüne seriyor.
-CONNEC-