Öncelikle Selamın Aleyküm Arkadaşlar Çevremde Gördüğüm Bir Olaydan Dolayı Bu Konuyu Açma Gereksinimi Duydum Çoğu Kişi Bir Kanama Anında Napacağını Bilemiyor Ve Panikliyor Dolayısıyla Daha Kötü Durumlara Düşebiliyor Buyrun Toplayabildiğim Kadar Yardımcı Olmaya Çalıştım :
KANAMALARIN İLK YARDIM AÇISINDAN ÖNEMİ VE ÇEŞİTLERİ
Kanın, yaralanma ve bazı hastalıklar nedeniyle damarların yırtılması sonucu damar dışına akmasına kanama denir.
İlkyardımda kanamaların çabuklukla durdurulması yaşatma mücadelesinin temel hedeflerindendir.
Vücut ağırlığının 1/1 3'ü kandır. Örneğin 65 kg. ağırlığında olan bir kişide 5 litre civarında kan vardır Bu kanın %20'si kanamalara kaybedilirse yaşamsal tehlike oluşur Kandaki kayıp oranı altıkça bu risk artacaktır. Zamanında gerekli müdahale yapılmaz ise yaşam kısa sürede sonlanabilecektir. Bu nedenle kanamalaşın durdurulması son derece önemlidir.
Kanayan damar cinsine göre:
Atardamar kanaması: Kalp sıkıştıkça, kan ileri doğru fışkırır, açık kırmızıdır. En tehlikeli damar kanamasıdır.
Toplardamar kanaması: Fışkırmadan sürekli olarak koyu renk akar. Kirli kan taşıyan damar kanamasıdır.
Kılcal damar kanaması: Kan kırmızı ve sızıntı şeklinde yayılarak damla damla akar. Önceliği olmayan kanamalardır.
Kanın aktığı yere göre.:
Dış kanama: Kan damardan viicut dışına çıkmıştır. Kanayan yer gözle görülebilir.
İç kanama: Kanın damardan çıkarak organların veya iç boşlukların içine akmasıdır.
iç kanamanın belirtileri şöyle sıralanabilir
1. Nabız zayıf ve hızlı
2. Deri soluk ve nemli
3. Gözler donuk, göz bebeği genişlemiş olabilir, refleks zayıflar
4. Baş dönmesi, baygınlık
5. Susuzluk hissi
6. Bulantı kusma
7. Yüzeysel ve sık solunum
8. Bazen kanayan bölgede sertlik (karında olduğu gibi)
9. Bir süre sonra dışa açılan organlardan kan gelmesi. Beyin kanamalarında kulak ve burundan; akciğer kanamalarında ağızdan gelir.
Kanayan yere.parmak bastırmak
Kanayan damar parmakla kemik arasında sıkıştırılarak kanama durdurulabilir. ilkyardım çantasındaki mikropsuz gazlı bez yaranın üstüne konur ve üzerinden parmakla bastırılır. Gazlı bez yoksa temiz elle de aynı işlem yapılır. Bu yöntemle konama her zaman geçici olarak durdurulabilir. Ancak çöken bir kırıkla birlikte kanama var ise bu yöntem uygulanmaz.
Basınç noktalarında basmak:
Vücutta bazı atardamarların üzerine basınç yapılarak alt tarafa kan geçmesi engellenir. Atardamar parmakla kemik arasına sıkıştırılır. Bu yöntem bazen kanamayı tamamen durdururken bazen de o yaraya birden fazla atar damarla kan geldiğinden tümüyle durdurulamaz ama büyük ölçüde azaltabilir. Basınç çıplak deri üzerine yapılırsa daha etkili olacaktır.
Basınç Noktaları:
Kafa derisi ve şakak. bölgesi kanamalarında, 4 kulak önüne iki parmakla bastırılır.
Yüz kanamalarında, kanamanın olduğu ta rafta alt çene kemiğinin alt kenar ortalarına bastırılır.
Kanama baş ve yüzün bir tarafında ise, yaralının arkasına geçilerek dört parmakla alt çenenin hemen altında boyun başlangıcına bastırılır.
Omuz ve boyundaki kanamalarda köprücük kemiğinin iç kısmına baş parmak içerde diğer parmaklar dışarıda tutulacak şekilde bastırılır.
Koldaki kanamalarda kolun iç kısmında koltuk altına yakın nabız alınan noktaya parmakla bastırılır.
Bacaktaki kanamalarda , kasık kıvrımının 1/3 iç kısmına iki elin başparmağı veya yumruk yapılarak bastırılır.
Kanayan yeri kalp düzeyinden üstte tutmak:
Kanayan yer kalp düzeyinden üstte tutulur ise organdaki kan basıncı azalacağından kanamada azalır. Çevrede bulunan valizler, kaya parçaları, stepne bu iş için kullanılabilir. Kanayan organın altına bu malzemeler koyularak kanayan yerin üzeri temiz bir bezle kapatılır.
Yukarıda açıklanan 3 kanama durdurma yönteminde de hiçbir malzeme kullanılmamış iken bu bölümdeki yöntemlerde bazı malzemelerin yardımı ile kanama durdurulacaktır.
Basınçlı sargı uygulama:
Kanayan yerin üzerine temiz bir, bez veya gaz bezi konur. Sonra sargı bezi veya kravat, eşarp ile birkaç tur sarıldıktan sonra daha önce hazırlanmış olan tampon (pamuk, gazlı bezden. veya sert malzemelerden olabilir.) sargının üzerine yerleştirilir. Sonra 3-4 tur daha sarılır ve organ kalp düzeyinden üstte tutulur. Burada önemli olan yalnız kanayan yerdeki damarın üzerine basınç yapmaktır. Sargı çok sıkılarak aşağıya kan geçmesi engellenmemelidir.
Turnike uygulama:
Kol ve bacaktaki büyük kanamaların durdurulmasında en etkili yöntemdir özellikle organ ve doku kayıplarını olduğu kanamalarda kesinlikle turnike yöntemi uygulanmalıdır.
Turnike yöntemi tek kemikler üzerini uygulanan ve damarın deri ile kemik arasına sıkıştırılmasını amaçlayan bir yöntemdir. Sıkma bağı olarak da adlandırılan bu yöntem vücutta 4 tek kemik üzerine uygulanır (2 kol- pazu ,2 bacak uyluk)
Sıkma bağı olarak ilkyardım çantasındaki turnike (lastik borucuk) kullanılabileceği gibi 5-6 cm.lik elastik bandaj, kravat, büyük bez mendil, eşarp, kaşkol, fular, çorap, kemer, ince lastik, gömlek kolu da kullanılabilir. Sicim, tel kablo, ****l malzeme bu amaçla kullanılamaz.
Uygulanışı:
Turnike malzemesi uygulanacak yere yani el ve koldaki kanamalar için omuz-ile dirsek arasına , bacak ve ayaktaki kanamalar km diz ile kalça arasına yerleştirilerek 2 kez sarılır ve 2 düğümle bağlanır.
İkinci düğümün ortasına turnike çubuğu olarak bir ağaç dalı veya bir kalem yerleştirilerek kanama duruncaya kadar bu çubuk döndürülür.
Kanama durduğu zaman çubuk bir başka düğümle sabitleştirilir.
Turnike 20 dk. sıkılı kaldıktan sonra kangreni önlemek, alttaki organ ve dokuları beslemek için 5-10 saniye gevşetilmelidir.
Sıkıldığı süre, yaralının üzerine bir kağıda yazılarak çengelli iğne ile tutturulmalıdır.
Turnikenin en ideal uygulama süresi 1 saattir. Ancak yaralı sevk edilememiş ve organ kaybı varsa 2 saat de uygulanabilir.
Ancak bu durumda sıkılı kalma süresi 10 dakikaya indirilmelidir.
Kırık kemiklerin tellenmesi yöntemi:
Kırık kemik atellerle sabitlenir ise kanoma duracaktır. Kırıkların tellenme şekilleri Kırıklar ünitesinde anlatılacaktır.
Çok sık karşılaşılan bir durumdur. Değişik nedenlerle meydana gelebilir. Burun kanıyorsa ilkyardımcı hemen şunları yapmalıdır. Travmaya bağlı değilse, kendiliğinden oluşmuşsa;
Önce kanamalı kişi oturtulur. Baş düze yakın hafifçe aşağı eğilir.
Burun delikleri 2 parmakla sıkıştırılır. Veya üst dudak ile diş etleri arasına yuvarlak gazlı bez yerleştirilir.
Varsa burun üzerine buz konur.
Yüz soğuk su ile yıkanabilir.
Eğer durmuyorsa sargı bezi rulosu ile yapılan tampon yerleştirilir.
Hala durmamışsa KBB hekimine sevk edilir.
KANAMALARIN İLK YARDIM AÇISINDAN ÖNEMİ VE ÇEŞİTLERİ
Kanın, yaralanma ve bazı hastalıklar nedeniyle damarların yırtılması sonucu damar dışına akmasına kanama denir.
İlkyardımda kanamaların çabuklukla durdurulması yaşatma mücadelesinin temel hedeflerindendir.
Vücut ağırlığının 1/1 3'ü kandır. Örneğin 65 kg. ağırlığında olan bir kişide 5 litre civarında kan vardır Bu kanın %20'si kanamalara kaybedilirse yaşamsal tehlike oluşur Kandaki kayıp oranı altıkça bu risk artacaktır. Zamanında gerekli müdahale yapılmaz ise yaşam kısa sürede sonlanabilecektir. Bu nedenle kanamalaşın durdurulması son derece önemlidir.
Kanayan damar cinsine göre:
Atardamar kanaması: Kalp sıkıştıkça, kan ileri doğru fışkırır, açık kırmızıdır. En tehlikeli damar kanamasıdır.
Toplardamar kanaması: Fışkırmadan sürekli olarak koyu renk akar. Kirli kan taşıyan damar kanamasıdır.
Kılcal damar kanaması: Kan kırmızı ve sızıntı şeklinde yayılarak damla damla akar. Önceliği olmayan kanamalardır.
Kanın aktığı yere göre.:
Dış kanama: Kan damardan viicut dışına çıkmıştır. Kanayan yer gözle görülebilir.
İç kanama: Kanın damardan çıkarak organların veya iç boşlukların içine akmasıdır.
iç kanamanın belirtileri şöyle sıralanabilir
1. Nabız zayıf ve hızlı
2. Deri soluk ve nemli
3. Gözler donuk, göz bebeği genişlemiş olabilir, refleks zayıflar
4. Baş dönmesi, baygınlık
5. Susuzluk hissi
6. Bulantı kusma
7. Yüzeysel ve sık solunum
8. Bazen kanayan bölgede sertlik (karında olduğu gibi)
9. Bir süre sonra dışa açılan organlardan kan gelmesi. Beyin kanamalarında kulak ve burundan; akciğer kanamalarında ağızdan gelir.
Kanayan yere.parmak bastırmak
Kanayan damar parmakla kemik arasında sıkıştırılarak kanama durdurulabilir. ilkyardım çantasındaki mikropsuz gazlı bez yaranın üstüne konur ve üzerinden parmakla bastırılır. Gazlı bez yoksa temiz elle de aynı işlem yapılır. Bu yöntemle konama her zaman geçici olarak durdurulabilir. Ancak çöken bir kırıkla birlikte kanama var ise bu yöntem uygulanmaz.
Basınç noktalarında basmak:
Vücutta bazı atardamarların üzerine basınç yapılarak alt tarafa kan geçmesi engellenir. Atardamar parmakla kemik arasına sıkıştırılır. Bu yöntem bazen kanamayı tamamen durdururken bazen de o yaraya birden fazla atar damarla kan geldiğinden tümüyle durdurulamaz ama büyük ölçüde azaltabilir. Basınç çıplak deri üzerine yapılırsa daha etkili olacaktır.
Basınç Noktaları:
Kafa derisi ve şakak. bölgesi kanamalarında, 4 kulak önüne iki parmakla bastırılır.
Yüz kanamalarında, kanamanın olduğu ta rafta alt çene kemiğinin alt kenar ortalarına bastırılır.
Kanama baş ve yüzün bir tarafında ise, yaralının arkasına geçilerek dört parmakla alt çenenin hemen altında boyun başlangıcına bastırılır.
Omuz ve boyundaki kanamalarda köprücük kemiğinin iç kısmına baş parmak içerde diğer parmaklar dışarıda tutulacak şekilde bastırılır.
Koldaki kanamalarda kolun iç kısmında koltuk altına yakın nabız alınan noktaya parmakla bastırılır.
Bacaktaki kanamalarda , kasık kıvrımının 1/3 iç kısmına iki elin başparmağı veya yumruk yapılarak bastırılır.
Kanayan yeri kalp düzeyinden üstte tutmak:
Kanayan yer kalp düzeyinden üstte tutulur ise organdaki kan basıncı azalacağından kanamada azalır. Çevrede bulunan valizler, kaya parçaları, stepne bu iş için kullanılabilir. Kanayan organın altına bu malzemeler koyularak kanayan yerin üzeri temiz bir bezle kapatılır.
Yukarıda açıklanan 3 kanama durdurma yönteminde de hiçbir malzeme kullanılmamış iken bu bölümdeki yöntemlerde bazı malzemelerin yardımı ile kanama durdurulacaktır.
Basınçlı sargı uygulama:
Kanayan yerin üzerine temiz bir, bez veya gaz bezi konur. Sonra sargı bezi veya kravat, eşarp ile birkaç tur sarıldıktan sonra daha önce hazırlanmış olan tampon (pamuk, gazlı bezden. veya sert malzemelerden olabilir.) sargının üzerine yerleştirilir. Sonra 3-4 tur daha sarılır ve organ kalp düzeyinden üstte tutulur. Burada önemli olan yalnız kanayan yerdeki damarın üzerine basınç yapmaktır. Sargı çok sıkılarak aşağıya kan geçmesi engellenmemelidir.
Turnike uygulama:
Kol ve bacaktaki büyük kanamaların durdurulmasında en etkili yöntemdir özellikle organ ve doku kayıplarını olduğu kanamalarda kesinlikle turnike yöntemi uygulanmalıdır.
Turnike yöntemi tek kemikler üzerini uygulanan ve damarın deri ile kemik arasına sıkıştırılmasını amaçlayan bir yöntemdir. Sıkma bağı olarak da adlandırılan bu yöntem vücutta 4 tek kemik üzerine uygulanır (2 kol- pazu ,2 bacak uyluk)
Sıkma bağı olarak ilkyardım çantasındaki turnike (lastik borucuk) kullanılabileceği gibi 5-6 cm.lik elastik bandaj, kravat, büyük bez mendil, eşarp, kaşkol, fular, çorap, kemer, ince lastik, gömlek kolu da kullanılabilir. Sicim, tel kablo, ****l malzeme bu amaçla kullanılamaz.
Uygulanışı:
Turnike malzemesi uygulanacak yere yani el ve koldaki kanamalar için omuz-ile dirsek arasına , bacak ve ayaktaki kanamalar km diz ile kalça arasına yerleştirilerek 2 kez sarılır ve 2 düğümle bağlanır.
İkinci düğümün ortasına turnike çubuğu olarak bir ağaç dalı veya bir kalem yerleştirilerek kanama duruncaya kadar bu çubuk döndürülür.
Kanama durduğu zaman çubuk bir başka düğümle sabitleştirilir.
Turnike 20 dk. sıkılı kaldıktan sonra kangreni önlemek, alttaki organ ve dokuları beslemek için 5-10 saniye gevşetilmelidir.
Sıkıldığı süre, yaralının üzerine bir kağıda yazılarak çengelli iğne ile tutturulmalıdır.
Turnikenin en ideal uygulama süresi 1 saattir. Ancak yaralı sevk edilememiş ve organ kaybı varsa 2 saat de uygulanabilir.
Ancak bu durumda sıkılı kalma süresi 10 dakikaya indirilmelidir.
Kırık kemiklerin tellenmesi yöntemi:
Kırık kemik atellerle sabitlenir ise kanoma duracaktır. Kırıkların tellenme şekilleri Kırıklar ünitesinde anlatılacaktır.
Çok sık karşılaşılan bir durumdur. Değişik nedenlerle meydana gelebilir. Burun kanıyorsa ilkyardımcı hemen şunları yapmalıdır. Travmaya bağlı değilse, kendiliğinden oluşmuşsa;
Önce kanamalı kişi oturtulur. Baş düze yakın hafifçe aşağı eğilir.
Burun delikleri 2 parmakla sıkıştırılır. Veya üst dudak ile diş etleri arasına yuvarlak gazlı bez yerleştirilir.
Varsa burun üzerine buz konur.
Yüz soğuk su ile yıkanabilir.
Eğer durmuyorsa sargı bezi rulosu ile yapılan tampon yerleştirilir.
Hala durmamışsa KBB hekimine sevk edilir.
