Kanuni Sultan Süleyman'ın Fransa Kralı François'a Yazdığı Mektup
"Gece gündüz atımız eyerlenmiş ve kılıcımız kuşanılmış vaziyetteyiz."
"Allah teala hayırlar nasip eylesin. Onun arzusu ve isteği ne ise meydana gelir."
Yani diyor ki, "Ben atımı eyerledim, kılıcımı kuşandım. Her an savaşa hazırım. Allah'ın dediği olur."
Alman İmparatoru Şarlkenle, 24 Şubat 1525de yaptığı Pavye Savaşı'nda yenilerek esir düşen Fransa Kralı Fransçois ve annesi Düşes Dangolen, büyükelçi Kont Jan de Franjipan ile Kanuniye birer mektup gönderirler.
Kraliçenin mektubu şöyledir :
Şimdiye kadar oğlumun kurtuluşunu Şarlkenin insafına bırakmıştım. Fakat Şarlken oğluma hakaretler etmektedir. Dünyaya geçen hükmünüz, cihanın bildiği azamet ve şanınızla oğlumun kurtulmasını temin etmenizi zat-ı şahanenizden niyaz ediyorum.
Bunun üzerine Kanuni Sultan Süleyman Kraliçe ve esir Françoisya 1526 tarihinde birer mektup gönderir. Bu mektup bugün Fransa'da Paris National Biblioteque'te bulunmaktadır.
Fransızların bu mektubu kendi lisanlarına tercüme ettikleri çevirisini tarihçilerimizin bulup yayınlamaları faideden hali olmayacaktır. Osmanlı padişahının üslubunu nasıl anlamışlar ve kendilerine nasıl aktarmışlar, bilinmesi gerekmektedir.
Mektupta şunlar yazılmaktadır:
Hazret-i izzet cellet kudretuhu ve allet kelimetuhunun (Allah'ın) inâyeti ve mühr-i sipihr-i nübüvvet ahter-i burc-i fütüvvet-pişvâ-yı zümre-i enbiyâ muktedâ-yı fırka-i asfiyâ Muhammed Mustafâ'nın sallallahu aleyhi vesellem mucizât-ı kesîretü'l-berekâtı ve dört yârinin -ki, Ebubekir, Ömer, Osman ve Ali'dir- rıdvânullahi aleyhim ecmaîn onların ervâh-ı mukaddesesi mürâfakati ile,
(Mektubun bu satırlarından sonra Sultan Süleyman Han'ın o muhteşem tuğrası vardır ve tuğrada bilindiği üzere Süleyman Şah bin Selim Şan Han el-muzaffer dâimâ yazılıdır)
Bu dua ve selam satırlarından sonra mektup şöyle devam etmektedir:
"Ben ki Sultanü's-salâtin ve bürhânü'l-havâkîn tâc-bahş-ı hüsrevân-ı rû-yı zemîn zıllullahi fi'l-arazîn
Akdeniz'in ve
Karadeniz'in ve
Rumeli'nin ve
Anadolu'nun ve
Karaman'ın ve
Rum'un ve
Vilâyet-i Zülkadriyye'nin ve
Diyarbekir'in ve
Kürdistan'ın ve
Azerbaycan'ın ve
Acem'in ve
Şam'ın ve
Haleb'in ve
Mısır'ın ve
Mekkenin ve Medine'nin ve
Kudüs'ün ve külliyyen
Diyâr-ı Arab'ın ve
Yemen'in ve
dahi nice memleketlerin ki, âbâ-yı kirâm ve ecrâd-ı izâmım enârallahu berâhinehüm kuvvet-i kahireleriyle feth ettikleri ve cenâb-ı celâdet-meâbım dahi tîğ-ı ateş-bâr ve şimşîr-i zafer-nigârım ile feth eylediğim nice diyârın sultanı ve padişahı Sultan Bayezid Han oğlu Sultan Selim Han oğlu Sultan Süleyman Han'ım,
Sen ki, Françe vilayetinin Kralı Françesko'sun...
Dergâh-ı selâtîn-penâhıma yarar adamın Frankiyan ile mektup gönderip ve bazı ağız haberi dahi ısmarlayıp memleketlere düşman müstevli olup el-an hapisde idüğünüz ilâm edip halâsınız husûsunda bu cânibden inâyet meded ve inâyet eylemişsiz.
Her ne ki, demiş iseniz benim pâye-i serîr-i âlem-masîrime arz olunup alâ-sebîli't-tafsîl ilm-i şerîfim muhît olup tamam malûm oldu.
İmdi padişahlara sınmak ve haps olunmak acep değildir. Gönlünüzü hoş tutup âzürde-hâtır olmayasız.
Eyle olsa bizim âbâ-i kirâm ve ecdâd-ı izâmımız nevverallahu merkadehüm dâimâ def-i düşmân ve feth-i memâlik için seferden hâli olmayıp biz dahi onların tarikine sâlik olup her zamanda memleketler ve sab ve hasîn kalalar feth eyleyip gece ve gündüz atımız eyerlenmiş ve kılıcımız kuşanılmış ve Hak sübhânehu ve teâlâ hayırlar müyesser eyleyip meşiyyet ve irâdeti neye müteallik olmuş ise vücûda gele.
Bâkî ahvâl ve ahbâr ise mezkûr adamınızdan istintak olunup malumunuz ola.
Şöyle bilesiz...
Tahrîren fî evâil-i Âhiri'r-Rebîayn li-sene isneyn ve selâsîn ve tia-mie.
1 Rebiülahir 932 (15 Ocak 1526)
Be-makam-ı Dârü's-Saltanati'l-Aliyyeti'l-Kostantıniyye el-Mahmiyyeti'l-Mahrûse
FR 2982 (Ancien Fonds Bethune, Paris National Biblioteque, 8507)
Mektubun bugünkü Türkçe'ye sadeleştirilmiş şekli aşağıdadır:
Allah'ın yardımı, Peygamber efendimizin mucizelerinin bereketi ve onun dört arkadaşı olan Ebubekir, Ömer, Osman ve Ali hazretlerinin yol arkadaşlığıyla...
Sultan Selim Han oğlu Sultan Süleyman Han
Allah onu daima muzaffer eylesin
Ben ki, sultanların sultanı, hakanların başı, krallara tac giydiren, Allah'ın yeryüzündeki gölgesi ve atalarımın fethettiği Akdeniz'in, Karadeniz'in, Rumeli'nin, Anadolu'nun, Karaman'ın, Rum'un (Sivas ve doğusu), Zülkadriye Vilayeti'nin, Diyarbakır'ın, Kürdistan'ın, Azerbaycan'ın, Acem'in, Şam'ın, Haleb'in, Mısır'ın, Mekke'nin, Medine'nin, Kudüs'ün, bütün Arap memleketlerinin, Yemen'in ve daha nice ülkelerin ki, büyük atalarımın Allah kabirlerini nurlu etsin karşı konulmaz kuvvetleriyle fethettikleri ve benim muhteşemliğimle de ateş saçan mızrağımın ve zafer getiren kılıcımın gücüyle fethettiğim nice memleketlerin sultanı ve padişahı olan Sultan Bayezid Han oğlu Sultan Selim Han oğlu Sulan Süleyman Han'ım...
Sen ki, Fransa vilayetinin kralı olan Françesko'sun!
Sultanların sığındığı kapıma yarar adamın Frankiyan ile mektup yollayıp ve ağzıyla da bazı şeyler ısmarlayıp, düşmanın topraklarınızı işgal ve sizi de haps ettiğini bildirip kurtulmanız hususunda bu taraftan yardım ve imdat dilemişsiz.
Her ne dediyseniz benim "dünyanın karargâhı" olan tahtımın katına arz edilmiş ve bütün tafsilatıyla malumum olmuştur.
Şimdi, padişahların yenilmeleri ve hapse konulmaları şaşılacak bir şey değildir. Gönlünüzü hoş tutunuz. Üzülmeyiniz.
Öyle olsa bizim şerefli babalarımız ve büyük atalarımız Allah onların kabirlerini nurlandırsın devamlı olarak düşmanı defetmek ve ülkeler fethetmek için sefere gitmeden geri durmadılar.
Biz de onların yolundan gidiyoruz. Her zamanda memleketler, çetin ve sağlam kaleler fetheyledik.
Gece gündüz atımız eyerlenmiş ve kılıcımız kuşanılmış vaziyetteyiz.
Allah teala hayırlar nasip eylesin. Onun arzusu ve isteği ne ise meydana gelir.
Diğer durum ve haberleri ise adı geçen adamınızdan sorup öğreniniz.
Şöyle bilesiniz.
15 Ocak 1526
İstanbul
NOT:ALINTIDIR.
"Gece gündüz atımız eyerlenmiş ve kılıcımız kuşanılmış vaziyetteyiz."
"Allah teala hayırlar nasip eylesin. Onun arzusu ve isteği ne ise meydana gelir."
Yani diyor ki, "Ben atımı eyerledim, kılıcımı kuşandım. Her an savaşa hazırım. Allah'ın dediği olur."
Alman İmparatoru Şarlkenle, 24 Şubat 1525de yaptığı Pavye Savaşı'nda yenilerek esir düşen Fransa Kralı Fransçois ve annesi Düşes Dangolen, büyükelçi Kont Jan de Franjipan ile Kanuniye birer mektup gönderirler.
Kraliçenin mektubu şöyledir :
Şimdiye kadar oğlumun kurtuluşunu Şarlkenin insafına bırakmıştım. Fakat Şarlken oğluma hakaretler etmektedir. Dünyaya geçen hükmünüz, cihanın bildiği azamet ve şanınızla oğlumun kurtulmasını temin etmenizi zat-ı şahanenizden niyaz ediyorum.
Bunun üzerine Kanuni Sultan Süleyman Kraliçe ve esir Françoisya 1526 tarihinde birer mektup gönderir. Bu mektup bugün Fransa'da Paris National Biblioteque'te bulunmaktadır.
Fransızların bu mektubu kendi lisanlarına tercüme ettikleri çevirisini tarihçilerimizin bulup yayınlamaları faideden hali olmayacaktır. Osmanlı padişahının üslubunu nasıl anlamışlar ve kendilerine nasıl aktarmışlar, bilinmesi gerekmektedir.
Mektupta şunlar yazılmaktadır:
Hazret-i izzet cellet kudretuhu ve allet kelimetuhunun (Allah'ın) inâyeti ve mühr-i sipihr-i nübüvvet ahter-i burc-i fütüvvet-pişvâ-yı zümre-i enbiyâ muktedâ-yı fırka-i asfiyâ Muhammed Mustafâ'nın sallallahu aleyhi vesellem mucizât-ı kesîretü'l-berekâtı ve dört yârinin -ki, Ebubekir, Ömer, Osman ve Ali'dir- rıdvânullahi aleyhim ecmaîn onların ervâh-ı mukaddesesi mürâfakati ile,
(Mektubun bu satırlarından sonra Sultan Süleyman Han'ın o muhteşem tuğrası vardır ve tuğrada bilindiği üzere Süleyman Şah bin Selim Şan Han el-muzaffer dâimâ yazılıdır)
Bu dua ve selam satırlarından sonra mektup şöyle devam etmektedir:
"Ben ki Sultanü's-salâtin ve bürhânü'l-havâkîn tâc-bahş-ı hüsrevân-ı rû-yı zemîn zıllullahi fi'l-arazîn
Akdeniz'in ve
Karadeniz'in ve
Rumeli'nin ve
Anadolu'nun ve
Karaman'ın ve
Rum'un ve
Vilâyet-i Zülkadriyye'nin ve
Diyarbekir'in ve
Kürdistan'ın ve
Azerbaycan'ın ve
Acem'in ve
Şam'ın ve
Haleb'in ve
Mısır'ın ve
Mekkenin ve Medine'nin ve
Kudüs'ün ve külliyyen
Diyâr-ı Arab'ın ve
Yemen'in ve
dahi nice memleketlerin ki, âbâ-yı kirâm ve ecrâd-ı izâmım enârallahu berâhinehüm kuvvet-i kahireleriyle feth ettikleri ve cenâb-ı celâdet-meâbım dahi tîğ-ı ateş-bâr ve şimşîr-i zafer-nigârım ile feth eylediğim nice diyârın sultanı ve padişahı Sultan Bayezid Han oğlu Sultan Selim Han oğlu Sultan Süleyman Han'ım,
Sen ki, Françe vilayetinin Kralı Françesko'sun...
Dergâh-ı selâtîn-penâhıma yarar adamın Frankiyan ile mektup gönderip ve bazı ağız haberi dahi ısmarlayıp memleketlere düşman müstevli olup el-an hapisde idüğünüz ilâm edip halâsınız husûsunda bu cânibden inâyet meded ve inâyet eylemişsiz.
Her ne ki, demiş iseniz benim pâye-i serîr-i âlem-masîrime arz olunup alâ-sebîli't-tafsîl ilm-i şerîfim muhît olup tamam malûm oldu.
İmdi padişahlara sınmak ve haps olunmak acep değildir. Gönlünüzü hoş tutup âzürde-hâtır olmayasız.
Eyle olsa bizim âbâ-i kirâm ve ecdâd-ı izâmımız nevverallahu merkadehüm dâimâ def-i düşmân ve feth-i memâlik için seferden hâli olmayıp biz dahi onların tarikine sâlik olup her zamanda memleketler ve sab ve hasîn kalalar feth eyleyip gece ve gündüz atımız eyerlenmiş ve kılıcımız kuşanılmış ve Hak sübhânehu ve teâlâ hayırlar müyesser eyleyip meşiyyet ve irâdeti neye müteallik olmuş ise vücûda gele.
Bâkî ahvâl ve ahbâr ise mezkûr adamınızdan istintak olunup malumunuz ola.
Şöyle bilesiz...
Tahrîren fî evâil-i Âhiri'r-Rebîayn li-sene isneyn ve selâsîn ve tia-mie.
1 Rebiülahir 932 (15 Ocak 1526)
Be-makam-ı Dârü's-Saltanati'l-Aliyyeti'l-Kostantıniyye el-Mahmiyyeti'l-Mahrûse
FR 2982 (Ancien Fonds Bethune, Paris National Biblioteque, 8507)
Mektubun bugünkü Türkçe'ye sadeleştirilmiş şekli aşağıdadır:
Allah'ın yardımı, Peygamber efendimizin mucizelerinin bereketi ve onun dört arkadaşı olan Ebubekir, Ömer, Osman ve Ali hazretlerinin yol arkadaşlığıyla...
Sultan Selim Han oğlu Sultan Süleyman Han
Allah onu daima muzaffer eylesin
Ben ki, sultanların sultanı, hakanların başı, krallara tac giydiren, Allah'ın yeryüzündeki gölgesi ve atalarımın fethettiği Akdeniz'in, Karadeniz'in, Rumeli'nin, Anadolu'nun, Karaman'ın, Rum'un (Sivas ve doğusu), Zülkadriye Vilayeti'nin, Diyarbakır'ın, Kürdistan'ın, Azerbaycan'ın, Acem'in, Şam'ın, Haleb'in, Mısır'ın, Mekke'nin, Medine'nin, Kudüs'ün, bütün Arap memleketlerinin, Yemen'in ve daha nice ülkelerin ki, büyük atalarımın Allah kabirlerini nurlu etsin karşı konulmaz kuvvetleriyle fethettikleri ve benim muhteşemliğimle de ateş saçan mızrağımın ve zafer getiren kılıcımın gücüyle fethettiğim nice memleketlerin sultanı ve padişahı olan Sultan Bayezid Han oğlu Sultan Selim Han oğlu Sulan Süleyman Han'ım...
Sen ki, Fransa vilayetinin kralı olan Françesko'sun!
Sultanların sığındığı kapıma yarar adamın Frankiyan ile mektup yollayıp ve ağzıyla da bazı şeyler ısmarlayıp, düşmanın topraklarınızı işgal ve sizi de haps ettiğini bildirip kurtulmanız hususunda bu taraftan yardım ve imdat dilemişsiz.
Her ne dediyseniz benim "dünyanın karargâhı" olan tahtımın katına arz edilmiş ve bütün tafsilatıyla malumum olmuştur.
Şimdi, padişahların yenilmeleri ve hapse konulmaları şaşılacak bir şey değildir. Gönlünüzü hoş tutunuz. Üzülmeyiniz.
Öyle olsa bizim şerefli babalarımız ve büyük atalarımız Allah onların kabirlerini nurlandırsın devamlı olarak düşmanı defetmek ve ülkeler fethetmek için sefere gitmeden geri durmadılar.
Biz de onların yolundan gidiyoruz. Her zamanda memleketler, çetin ve sağlam kaleler fetheyledik.
Gece gündüz atımız eyerlenmiş ve kılıcımız kuşanılmış vaziyetteyiz.
Allah teala hayırlar nasip eylesin. Onun arzusu ve isteği ne ise meydana gelir.
Diğer durum ve haberleri ise adı geçen adamınızdan sorup öğreniniz.
Şöyle bilesiniz.
15 Ocak 1526
İstanbul
NOT:ALINTIDIR.
