millet ve milliyetçilik kavramları son birkaç yüzyılda insanlık tarihini derinden etkilemiş ve yönlendirmiş çok önemli iki kavramdır. Geçmişte ve günümüzde uygulanış biçimine göre ya insanlara refah ve mutluluk getirmiş ya da savaş, yıkım ve gözyaşı getirmiştir. Makalemizde millet ve milliyetçilik kavramlarını tüm yönleriyle ele almaya çalışacağız.
1. Türk kültürünün tarihsel süreç içindeki gelişim evreleri
türk tarihinin temelleri çok eski zamanlara kadar gitse de tarihçiler tarafından kabul edilen ilk türk devleti mete tarafından m.ö. 209 tarihinde oluşturulan asya hun devleti�dir. Orta asya�da oluşturulan bu siyasi birliği, tarihsel süreç içinde aynı halk tarafından kurulmuş olan pek çok türk devleti takip etmiştir.
Bu devletlerin ana kurucu unsuru olan türkler, küçükbaş hayvan yetiştiricisi olan bir toplum olarak, boylara bölümüş bir şekilde yaylak ve kışlak arasında göçebe bir yaşantı süren bir halktır. Atlı göçebe yaşayış türk kültürü�nün ana şekillendiricisi olmuştur. Türklerin yaşantısı daima somut olmuştur. Bunun sebebi yaşamlarının doğal koşullara göre belirlenmesidir. Doğal koşullar iyi olursa hayvanlardan alınan verim yüksek olur ve karnı doyar. Doğal koşullar kötüleşirse aç kalır. Doğanın koyduğu bu kesin kurallar yaşam koşullarını belirlediği gibi bu koşulların bir sonucu olan kültürü de meydana getirir.
Kültürün günümüze yansıması olan sanat ve edebiyatta bu somut yaşamın sonuçları çok belirgin biçimde görülür. At koşum takımlarına, silahlara, kilimlere işlenmiş motifler hep iki hayvanın birbirleriyle mücadelelerini ya da av sahnelerini ele alır. Bir edebiyat ürünü olan kutlu dağ efsanesinde ise yıllarca çekilen açlık ve kıtlığın sebebi olarak kutsal bir kaya parçasının düşmanlara terk edilmesi gösterilir.
Devlet yönetimi yine bu somut yaşantının izlerini taşır. Halk refah içinde yaşıyorsa tanrı kut�unu yani kutsal yönetme yetkisini hakana vermiştir. Açlık ve kıtlık çekiliyorsa tanrı kut�unu geri almıştır. Dolayısıyla o hakana itaat edilmez. Boylar, o hakanın egemenliğinden ayrılarak daha dirayetli birini hükümdar yaparlar. Türk devletlerinin pek çoğunun yıkılma sebebi budur.
Bu kültürün içinde �kadın�ın� yeri çok önemlidir. Kadın herşeydir. Kadın toplumdan dışlanmaz, tam tersine, kadın yönlendiricidir. Kadın annedir., eştir, ailenin ihtiyaç duyduğu iş gücünün önemli bir kısmını kadın yerine getirir. Kadın toplum dokusunu oluşturan değerlerin merkezindedir.
Eski türklerde yerleşik kültürlerin özellikleri yer almaz. çok tanrılı din yerine tek tanrılı din vardır. Mitoloji yoktur, çünkü oturup tanrılar arasındaki ilişkileri düşünecek zamanı yoktur. Kölelik yoktur. özgür yaşantıya alışmış toplum, koleliği anlayamamış, kabul edememiştir.
Islamiyetin ortaya çıkışı ve yayılması ile ilk kez türklerle araplar.bugünkü türkmenistan topraklarında karşılaşmışlardır. Başlangıçta bazı problemler yaşanmışsa da daha sonra uzlaşma sağlanmıştır. Islamiyeti, araplardan öğrenen türkler, kendi dinleriyle benzerlikler taşıyan bu yeni dini benimsemeye başlamışlardır. Ancak, arapların, islamiyetin kurallarıymış gibi kendi kültürlerini de empoze etmeye çalışmaları, kültür çatışmasını başlatmıştır.
Bu çatışmanın en güzel örneğini halife tarafından islamiyeti yeni benimsemiş olan toplulukları incelemekle görevlendirilen arap seyyahı ibni fadlan�dan öğreniyoruz. Halifenin elçisi sıfatıyla türk topraklarına giren ibni fadlan, bir gün bir türk obasına misafir olur. Oba beyi ibni fadlan ve yanındakiler için kendi çadırında yemek hazırlatır. Yemeğe oturulduğunda ibni fadlan çok şaşırır. Oba beyinin karısı ve kızları da kendileriyle yemeğe birlikte oturmuştu
1. Türk kültürünün tarihsel süreç içindeki gelişim evreleri
türk tarihinin temelleri çok eski zamanlara kadar gitse de tarihçiler tarafından kabul edilen ilk türk devleti mete tarafından m.ö. 209 tarihinde oluşturulan asya hun devleti�dir. Orta asya�da oluşturulan bu siyasi birliği, tarihsel süreç içinde aynı halk tarafından kurulmuş olan pek çok türk devleti takip etmiştir.
Bu devletlerin ana kurucu unsuru olan türkler, küçükbaş hayvan yetiştiricisi olan bir toplum olarak, boylara bölümüş bir şekilde yaylak ve kışlak arasında göçebe bir yaşantı süren bir halktır. Atlı göçebe yaşayış türk kültürü�nün ana şekillendiricisi olmuştur. Türklerin yaşantısı daima somut olmuştur. Bunun sebebi yaşamlarının doğal koşullara göre belirlenmesidir. Doğal koşullar iyi olursa hayvanlardan alınan verim yüksek olur ve karnı doyar. Doğal koşullar kötüleşirse aç kalır. Doğanın koyduğu bu kesin kurallar yaşam koşullarını belirlediği gibi bu koşulların bir sonucu olan kültürü de meydana getirir.
Kültürün günümüze yansıması olan sanat ve edebiyatta bu somut yaşamın sonuçları çok belirgin biçimde görülür. At koşum takımlarına, silahlara, kilimlere işlenmiş motifler hep iki hayvanın birbirleriyle mücadelelerini ya da av sahnelerini ele alır. Bir edebiyat ürünü olan kutlu dağ efsanesinde ise yıllarca çekilen açlık ve kıtlığın sebebi olarak kutsal bir kaya parçasının düşmanlara terk edilmesi gösterilir.
Devlet yönetimi yine bu somut yaşantının izlerini taşır. Halk refah içinde yaşıyorsa tanrı kut�unu yani kutsal yönetme yetkisini hakana vermiştir. Açlık ve kıtlık çekiliyorsa tanrı kut�unu geri almıştır. Dolayısıyla o hakana itaat edilmez. Boylar, o hakanın egemenliğinden ayrılarak daha dirayetli birini hükümdar yaparlar. Türk devletlerinin pek çoğunun yıkılma sebebi budur.
Bu kültürün içinde �kadın�ın� yeri çok önemlidir. Kadın herşeydir. Kadın toplumdan dışlanmaz, tam tersine, kadın yönlendiricidir. Kadın annedir., eştir, ailenin ihtiyaç duyduğu iş gücünün önemli bir kısmını kadın yerine getirir. Kadın toplum dokusunu oluşturan değerlerin merkezindedir.
Eski türklerde yerleşik kültürlerin özellikleri yer almaz. çok tanrılı din yerine tek tanrılı din vardır. Mitoloji yoktur, çünkü oturup tanrılar arasındaki ilişkileri düşünecek zamanı yoktur. Kölelik yoktur. özgür yaşantıya alışmış toplum, koleliği anlayamamış, kabul edememiştir.
Islamiyetin ortaya çıkışı ve yayılması ile ilk kez türklerle araplar.bugünkü türkmenistan topraklarında karşılaşmışlardır. Başlangıçta bazı problemler yaşanmışsa da daha sonra uzlaşma sağlanmıştır. Islamiyeti, araplardan öğrenen türkler, kendi dinleriyle benzerlikler taşıyan bu yeni dini benimsemeye başlamışlardır. Ancak, arapların, islamiyetin kurallarıymış gibi kendi kültürlerini de empoze etmeye çalışmaları, kültür çatışmasını başlatmıştır.
Bu çatışmanın en güzel örneğini halife tarafından islamiyeti yeni benimsemiş olan toplulukları incelemekle görevlendirilen arap seyyahı ibni fadlan�dan öğreniyoruz. Halifenin elçisi sıfatıyla türk topraklarına giren ibni fadlan, bir gün bir türk obasına misafir olur. Oba beyi ibni fadlan ve yanındakiler için kendi çadırında yemek hazırlatır. Yemeğe oturulduğunda ibni fadlan çok şaşırır. Oba beyinin karısı ve kızları da kendileriyle yemeğe birlikte oturmuştu
