Temel network eğitimimizi iki konu üzerinde işleyeceğiz.
1. Konu
Temel Network Kavramları
-Network, Protocol, Topoloji
OSI Ve TCP/IP Modeli
-OSI Referans Modeli, Katmanlar, TCP/IP Modeli
Temel Network Kavramları
Network (Ağ) Nedir ?
Network, birçok cihazın, bilgisayarın, sunucunun veya aygıtın birbirleriyle bağlantı kurmasını sağlayan ve veri veya bilgi akışını mümkün kılan sistemdir. Networkler, fiziksel veya sanal ağlar olarak tanımlanabilir ve internet, lokal alan ağları (LAN), geniş alan ağları (WAN) veya bulut bazlı ağlar şeklinde çeşitli formları bulunabilir. Network oluştururken temel amacımız elimizdeki bilgi veya veriyi cihazlar arasında paylaşmaktır. Paylaşma ihtiyacı duyduğumuz bilgi, veriyi yazılımsal veya donanımsal kaynaklar aracılığıyla paylaşabiliriz.
Yazılımsal Kaynaklar
Yazılımsal kaynaklar, ağlar için gereken yazılım ve donanımları ifade eder. Bu kaynaklar, ağların işletilmesi, yönetilmesi, korunması ve optimizasyonu gibi işlemlerin yerine getirilmesi için gereklidir. Yazılımsal kaynaklar arasında ağ işletim sistemleri, ağ yönetim yazılımları, güvenlik yazılımları, veri yedekleme yazılımları ve performans optimize edicileri gibi birçok farklı tür bulunabilir.
Donanımsal Kaynaklar
Donanımsal kaynaklar, ağların fiziksel olarak mevcut olan cihazlarını ve ekipmanlarını ifade eder. Bu kaynaklar, veri ağının fiziksel yapısını ve çalışmasını belirler ve yazılımsal kaynaklar ile birlikte çalışır. Donanımsal kaynaklar arasında ağ switch'leri, router'lar, modeminiz, firewall'lar, veri depolama cihazları. gibi birçok farklı tür bulunabilir.
Network (Ağ) Protokolü Nedir ?
Network protokolü, ağlar arasındaki veri akışını ve bilgi paylaşımını nasıl yapılacağını belirleyen kurallar ve standartlar bütünüdür. Network protokolü, verilerin doğru şekilde gönderilmesini, alınmasını, işlenmesini ve yanıt verilmesini sağlar. Ağlar arasında farklı cihazlar ve veri kaynakları bulunabilir, ancak network protokolü sayesinde bu farklılıklar göz ardı edilerek tüm cihazlar arasında eşit şekilde iletişim kurulabilir. Örnek olarak, internet protokolü (IP), veri paketlerinin ağ üzerinde nasıl yönlendirileceğini ve doğru hedefe nasıl ulaştırılacağını belirleyen bir network protokolüdür.
Network (Ağ) Topolojileri
Network topolojisi, bir ağdaki cihazlar arasındaki bağlantıların nasıl düzenlendiğini tanımlayan bir kavramdır. Bu bağlantılar, fiziksel veya mantıksal olarak olabilir ve ağın verilerinin nasıl aktarılabileceğini, dağıtılabileceğini ve yönetilebileceğini belirler.
Fiziksel Topoloji
Fiziksel topoloji, bir sistemin enerji düzeyleri, elektrik ve manyetik özellikleri gibi özelliklerinin nasıl değişmeyeceği veya nasıl etkileneceği konularını ele alan bir fizik kavramıdır. Fiziksel topoloji, materyal veya nanoskala (nanometre (nm) ölçekteki madde ve sistemlerin incelendiği bir ölçektir. Nanoskala, materyal bilimi, elektronik, optik ve biyomedikal uygulamalarda önemli bir rol oynar ve özellikle materyal ve moleküler özelliklerin fiziksel ve kimyasal özellikleri üzerinde etkilerini anlamak için kullanılır.) ölçekteki materyallerin yapısını ve fiziksel özelliklerini anlamaya yardımcı olur.
Mantıksal Topoloji
Mantıksal topoloji, matematik ve bilgisayar bilimlerinde kullanılan bir kavramdır. Mantıksal topoloji, veri yapıları, algoritmalar ve veri sınıflandırma gibi konuları ele alır. Bu kavram, verilerin ve bilginin nasıl depolanması, saklanması ve işlenmesi gerektiğini tanımlar. Mantıksal topoloji, veri yapılarını ve veri sınıflandırma algoritmalarını optimize etmek için kullanılabilir. Network yöneticileri veya network ile uğraşanlar dizayn aşamasında iken bu iki topolojiyi göz önünde alarak dizayn işlemlerini uygularlar.
Ağ topolojileri, bir ağın performansı, güvenliği, verimliliği ve esneklik gibi özelliklerini etkiler. Genellikle aşağıdaki türlerden birine göre sınıflandırılır:
• Bus topology: Ağdaki cihazların tek bir fiziksel hat üzerinde bağlantılı olduğu bir ağ topolojisidir. Bu topoloji, ağın kurulumu ve yapılandırmasının kolay olması nedeniyle popülerdir ve küçük ve basit ağlar için uygun bir seçenektir. Bus topology'de, tüm cihazlar birbirleriyle aynı hat üzerinde bağlantılıdır ve veri, hat üzerinde tek yönde dolaşır. Bu topolojide, ağın başlangıç noktasına bir terminatör (yapıştırıcı) eklenmesi gerekir, böylece veri girişinin yansıması önlenir. Bus topology'nin avantajları arasında kolay yapılandırma, ucuz maliyet ve basit ağlar için uygunluk bulunur. Dezavantajları ise hat arızalarının ağın tüm cihazlarını etkilemesi, veri akışının yavaşlaması ağ boyutlandıkça ve ağın büyük boyutlu olması durumunda uygun olmamasıdır.
• Star topology: Ağdaki tüm cihazların bir merkez noktaya (ana switch, router veya hub) bağlantılı olduğu bir ağ topolojisidir. Bu topoloji, ağdaki cihazlar arasındaki veri akışının daha düzenli ve hızlı olmasını sağlar ve hat arızalarının sadece o hat üzerindeki cihazları etkilemesini önler. Star topology'de, her cihaz merkez noktaya bağlantılıdır ve veri merkez noktadan geçerek ulaşır. Bu topoloji, ağın genişlemesi ve büyümesi durumunda daha esnek bir yapı sağlar, ancak merkez noktanın arızalanması durumunda ağın tüm cihazları etkilenebilir. Star topology'nin avantajları arasında düzenli ve hızlı veri akışı, hat arızalarının sadece o hat üzerindeki cihazları etkilemesi ve ağın genişlemesi ve büyümesi durumunda esnek yapı bulunur. Dezavantajları ise merkez noktanın arızalanması durumunda ağın tüm cihazlarının etkilenmesi ve merkez noktaya bağlantı maliyetinin yüksek olmasıdır.
• Ring topology: Bir ağdaki cihazların birbirlerine dairesel olarak bağlantılı olduğu bir ağ topolojisidir. Bu topoloji, verinin dairesel bir yol izleyerek her cihaz arasında dolaşmasını sağlar ve ağdaki veri trafiğinin daha düzenli ve hızlı olmasını mümkün kılar. Ring topology'de, veri, ağdaki cihazlar arasında dairesel olarak dolaşır ve her cihaz veriyi diğerine aktarır. Bu topolojide, hat arızaları durumunda veri yolunun iki tarafından birine devam edebilir ve ağın diğer cihazlarına ulaşması mümkündür. Ring topology'nin avantajları arasında düzenli ve hızlı veri akışı, hat arızalarının sadece o hat üzerindeki cihazları etkilememesi ve veri yolunun devam etmesi durumunda verinin diğer cihazlara ulaşması bulunur. Dezavantajları ise ağın genişlemesi ve büyümesi durumunda daha zor olması, ağın tamamının arızalanması durumunda verinin diğer cihazlara ulaşmaması ve hat arızalarının takip edilmesinin zor olmasıdır.
• Mesh topology: Ağdaki tüm cihazların birbirleriyle bağlantılı olduğu bir ağ topolojisidir. Bu topoloji, verinin birden fazla yol izleyerek her cihaz arasında dağıtılmasını sağlar ve ağdaki veri trafiğinin daha düzenli ve güvenli olmasını mümkün kılar. Mesh topology'de, her cihaz diğer cihazlarla direk olarak bağlantılıdır ve veri, her cihaz arasında farklı yollar izleyerek dağıtılır. Bu topolojide, hat arızaları durumunda veri diğer yollar aracılığıyla cihazlar arasında aktarılabilir ve ağın güvenliği sağlanır. Mesh topology'nin avantajları arasında verinin birden fazla yol izleyerek her cihaz arasında dağıtılması, hat arızaları durumunda verinin diğer yollar aracılığıyla cihazlar arasında aktarılması ve ağın güvenliğinin sağlanması bulunur. Dezavantajları ise ağın genişlemesi ve büyümesi durumunda bağlantı sayısının artması ve maliyetin yükselmesi, cihazlar arasındaki veri akışının yavaşlaması gibi nedenlerdir.
• Tree topology: Ağdaki cihazların birbirlerine ağaç şeklinde bağlantılı olduğu bir ağ topolojisidir. Bu topoloji, verinin yukarıdan aşağıya doğru ağaç dalları üzerinden dağıtılmasını sağlar ve ağdaki veri trafiğinin daha düzenli olmasını mümkün kılar. Tree topology'de, ağın merkezinde bir "root node" bulunur ve diğer cihazlar bu "root node" a bağlıdır. Veri, ağaç dalları üzerinden yukarıdan aşağıya doğru dağıtılır ve her cihaz veriyi aşağıdaki cihazlara aktarır. Tree topology'nin avantajları arasında verinin yukarıdan aşağıya doğru dağıtılması, ağın düzenli ve hızlı veri akışını sağlaması ve ağın genişlemesi ve büyümesi durumunda da düzenli bir şekilde çalışması bulunur. Dezavantajları ise hat arızaları durumunda verinin diğer cihazlara ulaşmaması, ağın tamamının arızalanması durumunda verinin diğer cihazlara ulaşmaması ve cihaz sayısının artması durumunda maliyetin yükselmesi gibi nedenlerdir.
Her topoloji farklı avantajlar ve dezavantajlar sunar ve ağın amaçları, büyüklüğü, performans gereksinimleri ve güvenlik ihtiyaçları gibi faktörlere göre seçilmelidir. Aynı zamanda, ağ topolojisi zamanla değişebilir ve daha esnek ve verimli bir yapıya geçilebilir.
OSI Ve TCP/IP Modeli
OSI Referans Modeli
OSI (Open Systems Interconnection) Referans Model, bir ağ sisteminin standartlaşmasını ve farklı ağ sistemlerinin birbirleriyle haberleşebilmelerini sağlamak için geliştirilmiş bir modeldir. Bu modelde, ağ sistemlerinin veri akışı ve haberleşme işlemleri 7 katmana ayrılmıştır: Physical Layer (Fiziksel Katman), Data Link Layer (Veri Bağlantı Katmanı), Network Layer (Ağ Katmanı), Transport Layer (Taşıma Katmanı), Session Layer (Oturum Katmanı), Presantation Layer (Sunum Katmanı) ve Application Layer (Uygulama Katmanı).
Katmanlar
Physical Layer (Fiziksel Katman)
Physical Layer, yedi katmanlı OSI (Open Systems Interconnection) modelinin birinci katmanıdır. Bu katman, bakır tel, optik fiber veya kablosuz iletişim gibi fiziksel ortam üzerinde bitlerin (1 ve 0) iletiminden sorumludur. Bu katman, iletişim ortamının elektriksel veya optik sinyal gibi fiziksel özelliklerini tanımlar aynı zamanda iletişim ortamı, gönderme ve alma cihazları arasındaki arayüzü tanımlar. Physical Layer, aynı zamanda bir cihazdan diğerine fiziksel ortam üzerinden bitlerin iletiminden sorumludur. Bitlerin hatasız iletimi için Physical Layer'ın çalışması çok önemlidir.
Data Link Layer (Veri Bağı Katmanı)
Data Link Layer (Veri Bağı Katmanı), OSI (Open Systems Interconnection) modeli içinde ikinci katmandır ve fiziksel bağlantılar arasında veri akışının sağlanması ve verilerin doğru ve hatasız şekilde iletiminden sorumludur. Bu katman, verileri paketlere böler, paketlerin ayrı ayrı iletimini ve ağın başka bir noktasında tekrar birleştirilmesini sağlar. Aynı zamanda veri hatalarının tespiti ve düzeltilmesi için kontrol mekanizmaları da içermektedir. Örnek olarak, CRC (Cyclic Redundancy Check) gibi hatakontrol yöntemleri data link katmanında kullanılabilir.
Frame (Çerçeve)
Frame verilerin network üzerinde taşınmasını ifade eder. Frame, verilerin belirli boyutlarda paketlenmesi ve network üzerinde taşınması için kullanılan bir yapıdır. Frame, veri hata denetleme, düzeltme mekanizmaları, verilerin nasıl yapılandırılacağı, verilerin nasıl taşınacağı ve nasıl işleneceği gibi konuları içerebilir.
Frame yapısı, verilerin network üzerinde taşınması için tasarlandığından, verilerin düzgün bir şekilde taşınmasını ve okunmasını sağlar. Aynı zamanda, networkte bulunan cihazlar arasındaki iletişimi de düzenler ve cihazlar arasındaki veri transferi için gerekli protokolleri ve standartları tanımlar.
Frame'in tasarımı, network'ün amacına ve veri taşıma gereksinimlerine göre farklılık gösterebilir. Örneğin, bir kablosuz networkte frame tasarımı farklı olabilir, bir ethernet networkte frame tasarımı farklı olabilir. Her network'ün frame tasarımı benzersizdir ve o network'ün gereksinimlerine ve amaçlarına göre tasarlanır.
Frame'lerin çeşitli türleri vardır ve bu türlere göre frame'lerin farklı veri ve bilgi içerikleri bulunabilir. Aşağıda bulunan frame türleri yaygın olarak kullanılan frame türlerine örnek verilebilir:
• IEEE 802.2 Ethernet II: Ethernet teknolojilerinden biridir ve verilerin network üzerinde taşınmasını sağlar. Ethernet II frame'leri, verinin gönderildiği ve alındığı cihazların MAC adreslerini, verinin kimliğini (protokol tipini), verinin boyutunu ve diğer bilgileri içerebilir. Ethernet II frame'leri, verinin network üzerinde hızlı ve güvenli bir şekilde taşınmasını sağlar ve en yaygın Ethernet frame türlerinden biridir, verinin gönderildiği ve alındığı cihazlar arasındaki konuşmayı organize eder ve veri hata denetleme ve düzeltme işlemlerini yapar. Ethernet II frame'leri, verilerin network üzerinde dağıtılmasını ve verilerin network üzerinde herhangi bir cihaza ulaşmasını sağlar. Physical ve data link layer arasında bir arayüz olarak görev yapar ve verilerin network üzerinde en hızlı ve güvenli şekilde taşınmasını sağlar.
• IEEE 802.3 Ethernet: Verilerin network üzerinde taşınmasını sağlayan bir Ethernet teknolojisidir. 802.3 Ethernet frame'leri, verinin gönderildiği ve alındığı cihazların MAC adreslerini, verinin boyutunu, veri hata denetleme ve düzeltme bilgilerini ve diğer bilgileri içerebilir. Ethernet teknolojilerinin bir alt türüdür ve verilerin network üzerinde hızlı ve güvenli bir şekilde taşınmasını sağlar. 802.3 Ethernet frame'leri, verilerin network üzerinde herhangi bir cihaza ulaşmasını ve dağıtılmasını sağlar ve verinin gönderildiği ve alındığı cihazlar arasındaki konuşmayı organize eder. Physical ve data link layer arasında bir arayüz olarak görev yapar ve verilerin network üzerinde en hızlı ve güvenli şekilde taşınmasını sağlar. Aynı zamanda veri hata denetleme ve düzeltme işlemlerini yapar ve verilerin network üzerinde bozulmadan veya kaybedilmeden taşınmasını sağlar.
• 802.4 Token Bus: Token ring verilerin dağıtımını organize etmek için kullanılan bir Ethernet teknolojisidir. 802.4 Token Bus, veri hızına göre ağ yapısını organize eder ve verilerin network üzerinde hızlı ve güvenli bir şekilde taşınmasını sağlar. Token Bus, verilerin network üzerinde dağıtılması için bir token sistemi kullanır. Token, veri hızına göre ağ yapısını organize etmek için bir belirleme sistemidir ve verilerin network üzerinde hızlı ve güvenli bir şekilde taşınmasını sağlar, verilerin gönderilmesi için bir cihazın yetkisi olduğunu belirtir ve diğer cihazlar verilerin gönderilmesine izin vermeden önce token'in bu cihazda olmasını bekler. Aynı zamanda veri hata denetleme ve düzeltme işlemlerini yapar ve verilerin network üzerinde bozulmadan veya kaybedilmeden taşınmasını sağlar.
• 802.5 Token Ring: Bir local area network (LAN) teknolojisidir ve verilerin network üzerinde hızlı ve güvenli bir şekilde taşınmasını sağlamak için kullanılan bir token ring sistemi kullanır. 802.5 Token Ring, verilerin network üzerinde dağıtılması için bir token sistemi kullanır. Token, veri hızına göre ağ yapısını organize etmek için bir belirleme sistemidir ve verilerin network üzerinde hızlı ve güvenli bir şekilde taşınmasını sağlar. Token, verilerin gönderilmesi için bir cihazın yetkisi olduğunu belirtir ve diğer cihazlar verilerin gönderilmesine izin vermeden önce token'in bu cihazda olmasını bekler. 802.5 Token Ring, eski ve yavaş olan Token Bus teknolojilerine kıyasla daha hızlı ve güvenlidir ve verilerin network üzerinde hızlı ve güvenli bir şekilde taşınmasını sağlar. Ayrıca, veri hata denetleme ve düzeltme işlemlerini yapar ve verilerin network üzerinde bozulmadan veya kaybedilmeden taşınmasını sağlar.
Media Access Control (MAC) Alt Katman
Media Access Control (MAC) alt katmanı, data link layerda bulunan bir fonksiyondur ve verilerin fiziksel ağ üzerinde nasıl açılacağı, gönderileceği gibi konuları düzenler. MAC alt katmanı, fiziksel ağ üzerinde verilerin hakimiyeti için bir protokol sunar ve aynı anda birden fazla cihaz veri gönderirken çakışmaları önler.
MAC, verilerin fiziksel ağ üzerinde hakimiyeti için bir dizi yöntem kullanır ve verilerin güvenli ve hızlı bir şekilde taşınmasını sağlar. Örneğin, verilerin gönderilmesi için bir cihazın yetkisi olduğunu belirleyen bir token sistemi kullanabilir veya verilerin gönderilmesi için bir cihazın sırasını belirleyen bir sıra sistemi kullanabilir. MAC, fiziksel ağ üzerinde verilerin hakimiyeti için önemlidir ve verilerin güvenli ve hızlı bir şekilde taşınmasını sağlar.
Logical Link Control (LLC) Alt Katman
Logical Link Control (LLC), Data Link Layer'in bir alt katmanıdır. LLC, aynı ağdaki cihazlar arasında veri bağlantısını yönetir ve güvenli bir veri aktarımını sağlar. LLC, verinin doğru bir şekilde çerçevelenmesini, hata tespit ve düzeltmeyi, ayrıca akış kontrolünü de sağlar. Veri Bağlantı Katmanı'nın tamamını oluşturmak için Media Access Control (MAC) alt katmanıyla birlikte çalışır.
Data Link Layerda kullanılan standartlar şunlardır:
IEEE 802.3/802.2
HDLC
Frame Relay
PPP
FDDI
ATM
X.25
CSMA/CD
CSMA/CA
Network Layer (Ağ Katmanı)
Network Layer (Ağ Katmanı), bilgisayar ağlarının fonksiyonlarını ve verilerin gönderilmesini düzenleyen bir OSI (Open Systems Interconnection) Referans Modeli katmanıdır. Network Layer verilerin ağ cihazları arasında nasıl gönderileceğini ve yönlendirileceğini belirler ve IP (Internet Protokol) adresleri kullanır. Ağ katmanı verilerin doğru noktaya ulaşmasını sağlar ve gerektiğinde verileri ağdaki diğer cihazlara yönlendirir. Ağ katmanı, ağın güvenliğini, verilerin güvenliğini ve ağın performansını da denetler.
Adresleme
Adresleme, bilgisayar ağlarında verilerin doğru noktaya ulaşmasını sağlamak için kullanılan bir yöntemdir. Adresleme, ağdaki cihazların tekil olarak tanımlanmasını ve verilerin belirli bir cihaza gönderilmesini mümkün kılar. IP adresleme, en yaygın kullanılan ağ adresleme yöntemidir ve her cihaz için benzersiz bir IP adresi tanımlar. IP adresi, verilerin ağ üzerinde yönlendirilmesini ve cihazlar arasındaki iletişimi kontrol etmenizi sağlar. Ayrıca, ağ üzerinde yapılan isteklerin doğru cihaza gönderilmesini ve verilerin doğru alıcıya ulaşmasını garantiler. Adresleme, ağın performansını, güvenliğini ve verilerin güvenliğini de artırır.
Yönlendirme
Yönlendirme, bilgisayar ağlarında verilerin doğru noktaya ulaşmasını sağlamak için kullanılan bir tekniktir. Ağdaki cihazlar arasındaki veri iletimini yönetir ve gerektiğinde verileri ağdaki diğer cihazlara yönlendirir. Yönlendirme, ağ üzerindeki verilerin rotalarını belirler ve verilerin doğru cihaza ulaşmasını sağlar. Ağ cihazları, yönlendirme tablosu veya ağ haritasını kullanarak verilerin yolunu belirler ve verilerin doğru noktaya ulaşmasını garantiler. Ağ performansını, güvenliğini ve verilerin güvenliğini artırır. Ayrıca, ağ üzerindeki trafiği denetlemek ve yönetmek için de kullanılabilir.
Ip Adresi
IP adresi (Internet Protokol), bilgisayar ağlarında cihazların tekil olarak tanımlanmasını ve verilerin doğru noktaya ulaşmasını sağlamak için kullanılan benzersiz bir sayıdır. Her cihaz için bir IP adresi tanımlanır ve bu adres, verilerin ağ üzerinde yönlendirilmesini ve cihazlar arasındaki iletişimin kontrol edilmesini sağlar. IP adresi, ağdaki cihazlar arasındaki veri iletimini yönetir ve verilerin doğru cihaza ulaşmasını garantiler, ayrıca ağ güvenliğini ve verilerin güvenliğini de artırır. IP adresleri, IPv4 ve IPv6 gibi farklı protokoller tarafından tanımlanabilir ve kullanılabilir.
Network Layerda kullanılan protokoller şunlardır:
IP (Internet Protocol-IPV4, IPV6)
IPX (Internetwork Packet Exchange)
ARP (Adress Resolution Protocol)
ICMP (Internet Control Message Protocol)
Network Layerda kullanılan yönlendirme protokolleri şunlardır:
RIP (Routing İnformation Protocol)
EIGRP (Enhanced Interior Gateway Routing Protocol)
OSPF (Open Shortest Path First)
BGP (Border Gateway Protocol)
IPV4 Paket Başlığı
IPv4 paket başlığı, internet protokolü olan IPv4'ün paketlerinin başında bulunan veri yapısıdır, paketlerin ağ üzerinde yönlendirilmesi ve ulaşmasını sağlamak için gerekli bilgileri içerir. Başlık, aşağıdaki bilgileri içerebilir:
Kaynak IP adresi: Paketin gönderildiği cihaz IP adresidir.
Hedef IP adresi: Paketin ulaşması istenen cihaz IP adresidir.
Time to Live (TTL): Paketin ağ üzerinde kaç adım geçebileceğini belirler.
Protokol Türü: Paket içerisindeki verilerin hangi protokol tarafından kullanılacağını belirtir. Örneğin, TCP veya UDP gibi.
Paket numarası: Paketin tekil olarak tanımlanmasını sağlar.
Checksum: Paket içerisindeki verilerin doğruluğunun kontrol edilmesini sağlar.
Bu bilgiler, ağ üzerindeki routerlar tarafından kullanılarak paketin doğru hedefe ulaşması sağlanır. IPv4 paket başlığı, verilerin yapılandırılması ve ağ üzerinde doğru yönlendirilmesi için gereklidir.
Transport Layer (Taşıma Katmanı)
Transport Layer, OSI (Open Systems Interconnection) modelinin beşinci katmandır. Ağ protokolleri yapısındaki en alt katmandır ve verilerin güvenli ve hatasız bir şekilde uç noktalar arasında iletimini sağlar. Transport Layer, verilerin ağ üzerinde yönlendirilmesi ve ulaşması için gerekli olan bağlantı kurma, veri gönderme, veri alma ve veri kontrol gibi işlemleri yapar. Transport Layer, iki farklı protokol tarafından desteklenir: TCP (Transmission Control Protocol) ve UDP (User Datagram Protocol).
• TCP, verilerin güvenli ve hatasız bir şekilde uç noktalar arasında iletimini sağlamak için kullanılır. TCP, verileri parçalara böler, her bir parçayı ayrı ayrı gönderir ve alındığında tekrar birleştirir. Ayrıca, gönderilen verilerin doğruluğunu kontrol eder ve gerektiğinde tekrar gönderir.
• UDP, verilerin hızlı ve esnek bir şekilde uç noktalar arasında iletimini sağlamak için kullanılır. UDP, verileri gönderir ve alır ancak verilerin doğruluğunu kontrol etmez ve tekrar gönderme işlemi yapmaz.
Transport Layer, verilerin ağ üzerinde yönlendirilmesi ve ulaşması için gerekli olan işlemleri yapar ve verilerin güvenli ve hatasız bir şekilde iletimini sağlar.
Port
Port, bir bilgisayardaki uygulamaların birbirinden ayrılmasını sağlamak için kullanılan benzersiz numaralardır. Her bir uygulama, bir port numarasına atanır ve bu numara üzerinden veriler gönderilir ve alınır. Port numaraları, 0 ve 65535 arasında değişebilir ve iki farklı kategoriye ayrılır: Dinamik veya özel port numaraları.
• Dinamik port numaraları, uygulamalar tarafından kullanılan ve sistem tarafından atanılan numaralardır.
• Özel port numaraları, belirli uygulamalar için atanmış ve standart olarak kabul edilen numaralardır. Örneğin, HTTP web sunucuları için 80 numaralı port, HTTPS için 443 numaralı port kullanılır.
Port numaraları, verilerin doğru uygulamaya ulaşmasını ve aynı anda birden fazla uygulamanın aynı bilgisayarda çalışmasını mümkün kılan benzersiz tanımlayıcılarıdır. Aynı zamanda, güvenliği artırmak için güvenli veya güvensiz uygulamaların ayırt edilmesine yardımcı olurlar.
Session Layer (Oturum Katmanı)
Session Layer, bir veri ağının OSI (Open Systems Interconnection) modelindeki üçüncü katmanıdır. Bir veri ağında veri akışının nasıl yapılacağını ve verilerin nasıl kullanılacağını yönetir. Session Layer, veri ağı arasındaki iletişimi başlatır, yürütür ve sonlandırır. Bu katman, verilerin nasıl gönderileceğine ve alınacağına karar verir ve verilerin ne zaman gönderileceğini ve ne zaman alınacağını belirler.
Session Layer, veri ağı arasındaki verilerin güvenli ve doğru şekilde iletilebilmesini sağlamak için fonksiyonlar sunar. Bu katman, verilerin eksik olmadan ve doğru sırada iletilebilmesi için gerekli olan senkronizasyon ve kontrol mekanizmalarını sağlar, ayrıca veri ağı arasındaki iletişimin yapılabilmesi için gerekli olan güvenliği de sağlar. Örneğin, verilerin gizliliğini koruyan şifreleme teknikleri ve veri doğruluğunun kontrolü gibi fonksiyonları da sunar.
Session Layer, veri ağının diğer katmanları arasındaki veri akışını düzenler ve veri ağının çalışmasını sağlar.
Session Layerda kullanılan protokoller aşağıdaki gibidir:
• NetBIOS (Network Basic İnput Output System)
• RPC (Remote Procedure Call Protocol)
• SIP (Session Initiation Protocol)
• SDP (Session Description Protocol)
Presantation Layer (Sunum Katmanı)
Presantation Layer , OSI (Open Systems Interconnection) modelinin altıncı katmanıdır. Verilerin kullanıcıya görüntülenebilir bir formatta dönüştürülmesi sorumluluğunu üstlenir. Uygulamalar arasında veri alışverişi için ortak bir format sağlar ve bir sistem tarafından gönderilen verilerin diğer bir sistem tarafından okunabileceğinden emin olur. Presantation Layer, verilerin şifrelenmesi ve biçimlendirilmesi gibi görevleri de yerine getirir.
Presantation Layerda kullanılan protokoller aşağıdaki gibidir:
• GIF
• MPEG
• JPEG
• TIFF
• ASCII
Application Layer (Uygulama Katmanı)
Application Layer, OSI (Open Systems Interconnection) modelinin son katmanıdır. Kullanıcıların veri ve hizmetlere erişebilmelerini sağlamak için gerekli olan yazılımların yer aldığı katmandır. Bu katman, verilerin sunumundan sorumlu değildir, ancak verilerin uygun şekilde işlenmesi ve kullanıcıya sunulması için gerekli olan fonksiyonları sağlar. Uygulama katmanı, e-posta, dosya transferi, web tarama gibi uygulamaları yönetir.
Application Layerda kullanılan protokoller aşağıdaki gibidir:
• SSH
• FTP
• TFTP
• SMTP
• SNMP
• Telnet
• DNS
• HTTP
TCP Ve UDP
TCP (Transmission Control Protocol) ve UDP (User Datagram Protocol) veri ağlarındaki veri transferi için kullanılan iki farklı protokoldür. TCP, veri ağlarında güvenli ve doğru veri transferini sağlamak için tasarlanmıştır. TCP, verileri parçalara bölerek ve tek tek gönderir. Her bir parça gönderildikten sonra, alıcı tarafından doğrulanır ve eksik olan veriler tekrar gönderilir. Bu, verilerin tam ve doğru şekilde alınmasını garanti eder. Ancak, bu garanti sağlama işlemi verilerin hızlı bir şekilde iletimini engelleyebilir.
UDP ise verileri tek seferde gönderir ve alıcı tarafından doğrulama yapmaz. Bu nedenle, UDP verilerin hızlı ve etkileşimsiz bir şekilde transferini sağlar. Ancak, bu verilerin doğru ve tam olarak alınmasını garanti etmez ve eksik veya bozuk veriler olabilir. Her iki protokol de farklı uygulamalar için uygun olan farklı özelliklere sahiptir. Örneğin, video akışı için UDP, e-posta gönderimi için ise TCP daha uygun bir seçimdir.
TCP/IP Modeli
TCP/IP Modeli, veri ağlarındaki veri iletimi için tasarlandı ve uygulandı. Model, veri ağlarındaki veri iletim sürecini dört farklı katmana ayırır:
• Link Layer (Link Katmanı)
• Network Layer (Ağ Katmanı)
• Transport Layer (Taşıma Katmanı)
• Application Layer (Uygulama Katmanı)
TCP/IP Modeli, veri ağlarındaki veri iletim sürecini düzenli ve anlaşılır bir şekilde tanımlar ve verilerin güvenli ve doğru bir şekilde iletilmesini sağlar.
TCP/IP Protokolü
• İki katmanlı bir haberleşme protokolüdür.
• Amerikan Savunma Bakanlığı tarafından geliştirilmekte.
• Yeni bir protokol katmanlar arasına kolay yerleştirilebilir.
• Gerek duyulmayan katmanlar kullanılmayabilir.
Encopsulation (Kapsülleme) Kavramı
Encopsulation işleminde, bir protokol veri birimini (PDU) başka bir PDU içine yerleştirme işlemidir. Bu işlem, farklı protokol katmanları arasında iletişim sağlamayı, veri güvenliğini, bütünlüğünü ve hata tespitini sağlamayı amaçlar. Encopsulation işleminin en yaygın örneği, İnternet Protokolü (IP)'nin Transmission Control Protocol (TCP) veya User Datagram Protocol (UDP) gibi daha yüksek katman protokollerinden gelen verileri kapsamak için kullanılmasıdır. Bu durumda, daha yüksek katman protokolünden gelen orijinal veri, IP paketi içine konur ve ağ üzerinde iletilerek gönderilir.
Decapsulation Kavramı
Decapsulation, kapsülleme işleminde verilere eklenen kapsülün çıkarılması işlemidir. Decapsulation sürecinde, verilerin başlıkları ve trailerları çıkarılır ve asıl veri ortaya çıkar. Bu işlem verilerin amaçlanan alıcısına ulaşması için gereklidir ve networkte haberleşmelerinin tamamlanmasını sağlar.
Konuyu okurken hatalı bulduğunuz yerleri belirtirseniz ikinci konuda düzeltebilirim.
etiketler: temel network, network, network protokolleri, network topolojisi, katmanlar, OSI Referans Modeli, TCP/IP Modeli
