PHP : Hypertext Preprocessor (Türkçe: Üstünyazı Önişlemcisi [1]) (Aslen: Personal Home Page - Kişisel Ana Sayfa) , genelağ için yaratılmış, sunucu taraflı, çok geniş kullanımlı, genel amaçlı, HTML içerisine gömülebilen betik ve programlama dilidir[1]. PHP, ilk kez Rasmus Lerdorf tarafından, web üzerinden sayfasına ziyaret edenleri izlemek amacıyla bir dizi Perl betiği kullanılarak geliştirilmişti. İnsanlar kısa zamanda bununla ilgilenmeye ve bu konuyla ilgili sorular sormaya başladıklarında, Rasmus kararını verdi ve bir betik motoru oluşturdu. Ayrıca formlara da destek verdi ve böylece PHP/F1'i biçimlendirmiş oldu. Adını duyurdukça bir grup yazılım geliştirmecinin dikkatini çekti ve böylece bir API oluşturuldu ve PHP3 ortaya çıktı. Daha sonraları yeniden ele alınması gerekti ve Zend motoru PHP4'ü yaratmış oldu. Artık PHP önünde pek engel bulunmuyordu, böylece PHP daha ünlenmeye başladı. Günümüzde PHP, bloglardan forumlara, portal sistemlerinden veri tabanlarına, yapay sinir ağlarından matematiksel sistemlere, sınıflardan fonksiyonlara her türlü işlevde kullanılır.
Avantajları
PHP hemen hemen her platformda çalışabiliyor. PHP aynı kod temelini kullandığı için, UNIX, Windows (95/98/NT/2000) ve Mac OS dahil olmak üzere 25 platformda derlenip kurulabilir. Kodlar aynı olduğundan script'ler platformdan bağımsız olarak çalışacaktır.
PHP, uzantı alabilmektedir. Uygulamanın içerisinde yer alan çekirdek motor (Zend tarafında yazıldı), bir dizi asal kod modüllerinden ve kod uzantılarından oluşmaktadır. Bu nedenle programcılara PHP uzantıları yaratarak bazı özel işlemlerini yapabilmeleri için iki seçenek sunuluyor; ya uzantı modüllerini yazarak uygulanabilen bir derleme yapmak, ya da PHP'nin dinamik yükleme mekanizmasıyla yüklenebilecek uygulanabilir uzatmalar yaratmak.
PHP pek çok HTTP server arayüzü barındırıyor. PHP Apache'ye, AOL server'a, Roxen ve THTTPD'ye doğrudan yüklenebiliyor. Alternatif olarak CGI modülü olarak da kullanılabilir.
PHP pek çok veritabanı arayüzü bulunduruyor. PHP, MySQL, MS SQL, Oracle, Informix, PostgreSQL ve diğerleriyle doğrudan çalışabiliyor. Bunlar ikili sayı düzenindeki arayüzlerden oluşmaktadır ve bu çözümler için veritabanının desteklenmediği yerlerde ODBC desteği sağlıyor.
Bir PHP kullanıcısı herhangi bir kütüphane için arayüz oluşturmakta zorluk çekmez. Pek çok kullanıcı bu yolu seçmiş, grafik rutinleri, PDF dosyaları, Flash Movie'leri, Cybercash cetvelleri, XML, IMAP, POP ve diğerleriyle ilgili modüller bulabilmiştir.
PEAR, PHP'nin uzantısı ve Add-on deposudur. Pear, Perl için geliştirilen CPAN'e benzemektedir. Halen başlangıç aşamasında olmasına rağmen PEAR, PHP'nin kurulumuyla birlikte gelecek bir dizi PHP script'ini kullanıma sunmaktadır.
PHP bir açık kod uygulamasıdır ve pek çok profesyonel kullanıcı için çok şey ifade etmektedir. Basitçe açıklamaya çalışırsak PHP kullanıcıyı, çalışmayan uygulamalar için üretici firmanın keyfini beklemekten, her yıl sistemini belli paralar ödeyerek güncelleme zorunluluğundan kurtarmaktadır.
Eksik yönleri neler Hata denetimi Cold Fusion ya da ASP uıygulamasındaki kadar etkili değil. IDE ve debugger uygulaması bulunmuyor. IDE'nin pek çok kullanıcı için fazla bir önemi yok. Ancak debugger Zend tarafından yakın gelecekte geliştirilecek. PHP ve diğer script dillerini ne zaman kullanacaksınız Eğer bir UNIX ya da Linux platformu üzerinde iş görüyorsanız, Perl ve PHP, her ikisi de çalışmalarınız için ideal. Her ikisi de başlangıç aşamasında script yazmayı kolaylaştırıyor. Windows platformundaysa ASP ve Cold Fusion egemenliği bulunuyor. Aslında buradaki tercih teknik olmasından çok politik sayılır. ASP ile IIS mühtemelen PHP ile IIS'den daha iyi. Ancak tamamen teknik bir altyapıda PHP, WindowsNT üzerinde, diğer platformlardaki performansına ulaşmakta.
Teknik Notlar
- PHP uygulamaları bağımsız çalışabilecek derleyici yapısıyla değil, uyarlayıcı yapısıyla çalışır.
- PHP yorumlayıcısı ilgili dosya içindeki betikleri çalıştırarak geriye döndürdüğü sonucu sunucuya tekrar gönderir.
- Sunucuya ulaştırılan sonuç İstemci (Client) tarafına HTML dosya olarak yollanır. - PHP ile Sunucu/İstemci mantığında web tabanlı uygulama geliştirilebildiği gibi, UNIX kabuk programlama ve GTK ile de GUI' ye sahip tek başına çalışabilen uygulamalar geliştirmek mümkündür.
Veri Tipleri
PHP veri tipleri içerir. PHP'deki kod yapısına göre her türlü veriyi sadece bir kez deklare etmek ile kodun her yerinde kullanabilirsiniz. Veri tipleri ana olarak 8 tanedir:
Boolean: En basit türdür. Bir mantıksal ifadenin sonucu TRUE veya FALSE olan bir doğruluk değeridir. Örneğin 0, "FALSE", 0.0, "Elemansız Dize", "Boş", "NULL" FALSE(yanlış) verir.
Integer (int): Tam sayılardır. - sonsuzluktan, + sonsuzluğa kadar olan her tam sayı yani ondalıksız sayı bir integerdir. Sayı oldukları için " ",' ',´ ´ içerisine konulmaları gerekmez. Örneğin -312, -1, 0, 4511, 2, 636626213 gibi...
Float: Tüm Reel sayılar yani Gerçek Sayılar Float türüne mensuptur. - sonsuzluktan + sonsuzluğa kadar olan ondalık sayılar, rasyonel sayılar, irrasyonel sayıları içerir. Sayı oldukları için " ",' ', ´ ´ içine yazılmaları gerekmez. Örneğin -54233.3, -523.13125415, 0.0, 31.1, 4242.442, 2.222 gibidir.
String (str): Tüm yazı cinslerini içerir. PHP'de string belirlerken mutlaka ama mutlaka " ", ' ', ´ ´ işaretlerinden herhangi birinin içine koymak gerekir. Örnek olarak "Merhaba", "Nasılsın?", 'PHP yazısıdır', ´Bu bir string´ gibidir.
Array: Dizidir. Yani birden çok değer barındır. PHP'de değerleri belirtirken $ad ifadesini kullanırız. Buna göre $ad[1], $ad[2] gibi ifadeler olabilir.
Object (obj): Nesnelerdir. Class yani sınıf yazarken nesne tabanlı kullanılır.
Resource: Kaynak tipidir. Veri tabanından gelen bilgilerin değişken olmasından kaynaklı bu tip ile kaydedilir.
NULL: Tanımsız, deklare edilmemiş, Yok, Belirsiz, Geçersiz ifadelerdir. Eğer bir değişken " ", ' ', ´ ´ ya da empty ise NULL değildir çünkü boş bir string olur. NULL ise hiç tanımlanmamış şeylerdir.
PHP Kod Yapısı Hakkında
PHP'nin kod yapısı C Diline, Perl Diline ve Java Diline benzer. PHP, 21. yüzyılda ünlenmeye başlamış bir dildir. HTML gömülüdür, yani HTML kodları içerisinde kullanılabilir. Bunun için <?php açma etiketini ve ?> kapama etiketini kullanır.
1 Yorum Yazın
Avantajları
PHP hemen hemen her platformda çalışabiliyor. PHP aynı kod temelini kullandığı için, UNIX, Windows (95/98/NT/2000) ve Mac OS dahil olmak üzere 25 platformda derlenip kurulabilir. Kodlar aynı olduğundan script'ler platformdan bağımsız olarak çalışacaktır.
PHP, uzantı alabilmektedir. Uygulamanın içerisinde yer alan çekirdek motor (Zend tarafında yazıldı), bir dizi asal kod modüllerinden ve kod uzantılarından oluşmaktadır. Bu nedenle programcılara PHP uzantıları yaratarak bazı özel işlemlerini yapabilmeleri için iki seçenek sunuluyor; ya uzantı modüllerini yazarak uygulanabilen bir derleme yapmak, ya da PHP'nin dinamik yükleme mekanizmasıyla yüklenebilecek uygulanabilir uzatmalar yaratmak.
PHP pek çok HTTP server arayüzü barındırıyor. PHP Apache'ye, AOL server'a, Roxen ve THTTPD'ye doğrudan yüklenebiliyor. Alternatif olarak CGI modülü olarak da kullanılabilir.
PHP pek çok veritabanı arayüzü bulunduruyor. PHP, MySQL, MS SQL, Oracle, Informix, PostgreSQL ve diğerleriyle doğrudan çalışabiliyor. Bunlar ikili sayı düzenindeki arayüzlerden oluşmaktadır ve bu çözümler için veritabanının desteklenmediği yerlerde ODBC desteği sağlıyor.
Bir PHP kullanıcısı herhangi bir kütüphane için arayüz oluşturmakta zorluk çekmez. Pek çok kullanıcı bu yolu seçmiş, grafik rutinleri, PDF dosyaları, Flash Movie'leri, Cybercash cetvelleri, XML, IMAP, POP ve diğerleriyle ilgili modüller bulabilmiştir.
PEAR, PHP'nin uzantısı ve Add-on deposudur. Pear, Perl için geliştirilen CPAN'e benzemektedir. Halen başlangıç aşamasında olmasına rağmen PEAR, PHP'nin kurulumuyla birlikte gelecek bir dizi PHP script'ini kullanıma sunmaktadır.
PHP bir açık kod uygulamasıdır ve pek çok profesyonel kullanıcı için çok şey ifade etmektedir. Basitçe açıklamaya çalışırsak PHP kullanıcıyı, çalışmayan uygulamalar için üretici firmanın keyfini beklemekten, her yıl sistemini belli paralar ödeyerek güncelleme zorunluluğundan kurtarmaktadır.
Eksik yönleri neler Hata denetimi Cold Fusion ya da ASP uıygulamasındaki kadar etkili değil. IDE ve debugger uygulaması bulunmuyor. IDE'nin pek çok kullanıcı için fazla bir önemi yok. Ancak debugger Zend tarafından yakın gelecekte geliştirilecek. PHP ve diğer script dillerini ne zaman kullanacaksınız Eğer bir UNIX ya da Linux platformu üzerinde iş görüyorsanız, Perl ve PHP, her ikisi de çalışmalarınız için ideal. Her ikisi de başlangıç aşamasında script yazmayı kolaylaştırıyor. Windows platformundaysa ASP ve Cold Fusion egemenliği bulunuyor. Aslında buradaki tercih teknik olmasından çok politik sayılır. ASP ile IIS mühtemelen PHP ile IIS'den daha iyi. Ancak tamamen teknik bir altyapıda PHP, WindowsNT üzerinde, diğer platformlardaki performansına ulaşmakta.
Teknik Notlar
- PHP uygulamaları bağımsız çalışabilecek derleyici yapısıyla değil, uyarlayıcı yapısıyla çalışır.
- PHP yorumlayıcısı ilgili dosya içindeki betikleri çalıştırarak geriye döndürdüğü sonucu sunucuya tekrar gönderir.
- Sunucuya ulaştırılan sonuç İstemci (Client) tarafına HTML dosya olarak yollanır. - PHP ile Sunucu/İstemci mantığında web tabanlı uygulama geliştirilebildiği gibi, UNIX kabuk programlama ve GTK ile de GUI' ye sahip tek başına çalışabilen uygulamalar geliştirmek mümkündür.
Veri Tipleri
PHP veri tipleri içerir. PHP'deki kod yapısına göre her türlü veriyi sadece bir kez deklare etmek ile kodun her yerinde kullanabilirsiniz. Veri tipleri ana olarak 8 tanedir:
Boolean: En basit türdür. Bir mantıksal ifadenin sonucu TRUE veya FALSE olan bir doğruluk değeridir. Örneğin 0, "FALSE", 0.0, "Elemansız Dize", "Boş", "NULL" FALSE(yanlış) verir.
Integer (int): Tam sayılardır. - sonsuzluktan, + sonsuzluğa kadar olan her tam sayı yani ondalıksız sayı bir integerdir. Sayı oldukları için " ",' ',´ ´ içerisine konulmaları gerekmez. Örneğin -312, -1, 0, 4511, 2, 636626213 gibi...
Float: Tüm Reel sayılar yani Gerçek Sayılar Float türüne mensuptur. - sonsuzluktan + sonsuzluğa kadar olan ondalık sayılar, rasyonel sayılar, irrasyonel sayıları içerir. Sayı oldukları için " ",' ', ´ ´ içine yazılmaları gerekmez. Örneğin -54233.3, -523.13125415, 0.0, 31.1, 4242.442, 2.222 gibidir.
String (str): Tüm yazı cinslerini içerir. PHP'de string belirlerken mutlaka ama mutlaka " ", ' ', ´ ´ işaretlerinden herhangi birinin içine koymak gerekir. Örnek olarak "Merhaba", "Nasılsın?", 'PHP yazısıdır', ´Bu bir string´ gibidir.
Array: Dizidir. Yani birden çok değer barındır. PHP'de değerleri belirtirken $ad ifadesini kullanırız. Buna göre $ad[1], $ad[2] gibi ifadeler olabilir.
Object (obj): Nesnelerdir. Class yani sınıf yazarken nesne tabanlı kullanılır.
Resource: Kaynak tipidir. Veri tabanından gelen bilgilerin değişken olmasından kaynaklı bu tip ile kaydedilir.
NULL: Tanımsız, deklare edilmemiş, Yok, Belirsiz, Geçersiz ifadelerdir. Eğer bir değişken " ", ' ', ´ ´ ya da empty ise NULL değildir çünkü boş bir string olur. NULL ise hiç tanımlanmamış şeylerdir.
PHP Kod Yapısı Hakkında
PHP'nin kod yapısı C Diline, Perl Diline ve Java Diline benzer. PHP, 21. yüzyılda ünlenmeye başlamış bir dildir. HTML gömülüdür, yani HTML kodları içerisinde kullanılabilir. Bunun için <?php açma etiketini ve ?> kapama etiketini kullanır.
1 Yorum Yazın
